De belofte van crowdfunding voor het sociaal domein

De auteurs begonnen hun essay met de vraag of crowdfunding kan bijdragen aan de twee opgaven waar het sociaal domein voor staat: het (opnieuw) verankeren van het sociaal domein in de samenleving en het aanboren van nieuwe financieringsbronnen. Op basis van een analyse concluderen de auteurs dat dit het geval is. De auteurs constateren echter ook dat crowdfunding op dit moment zowelwordt overschat als wordt onderbenut.

Overschatting
Overschatting van het instrument vindt plaats wanneer crowdfunding enkel wordt gezien als een simpel, toegankelijk en democratiserend instrument. De analyse laat zien dat crowdfunding niet voor iedereen of elk project toegankelijk is en niet per definitie meer zeggenschap en betrokkenheid van financiers tot gevolg heeft. Het starten van een crowdfundingcampagne vraagt bovendien om meer kennis en kunde dan het positieve beeld van crowdfunding soms doet vermoeden. Dit betekent niet dat maatschappelijke organisaties en initiatieven in het sociaal domein crowdfunding moeten afschrijven. Dat zou enkel bijdragen aan de onderbenutting van crowdfunding die nu nog lijkt te bestaan. Financiering via crowdfunding kan in het sociaal domein immers nog vele malen hoger liggen dat nu het geval is. Feitelijk wordt er nog maar in zeer bescheiden mate gebruik van gemaakt.

Uitdaging
De uitdaging voor organisaties en initiatieven in het sociaal domein is om veel bewuster met crowdfunding om te gaan. Daarvoor is aandacht voor de governance-structuur en de maatschappelijke waarde van de crowdfunding in onze ogen cruciaal. De auteurs hebben gezien dat de governance-structuren van crowdfunding al snel complex zijn. Ze vragen om een doordachte combinatie van verdienen, verdelen en beheersen, die recht doet aan de hoge verwachtingen wat betreft het afleggen van publieke verantwoording aan de betrokkenen (public governance). Daarnaast zullen organisaties en initiatieven de maatschappelijke waarde van elke crowdfundingcampagne moeten expliciteren. Dat kunnen ze doen door de effecten op het gebied van legitimiteit, solidariteit, zeggenschap en diversiteit te doordenken en te communiceren met hun financiers, begunstigden en andere geïnteresseerden.
Aandacht voor de governance-structuur en de maatschappelijke waarde maakt het mogelijk crowdfunding gerichter in te zetten en de veronderstelde koppeling tussen betrokkenheid en financiering beter te benutten. Op die manier kan crowdfunding in de toekomst
op grotere schaal een bijdrage leveren aan de veranderende verhoudingen tussen overheid, markt en samenleving.
Organisaties en initiatieven hebben met crowdfunding dan een concreet instrument in handen om hun maatschappelijke doelstellingen op innovatieve wijze te realiseren en dragen op die manier bij aan de transformatie in het sociaal domein.

Raad voor Volkgezondheid en Samenleving (2015). Bewust betrokken: de belofte van crowdfunding voor het sociaal domein.