Op LinkedIn trok mijn post landelijk veel belangstelling van beleidsadviseurs en contractmanagers van gemeenten. Het beschikbaar en betaalbaar houden van met name huishoudelijke ondersteuning (HO) staat de laatste jaren flink onder druk. Het systeem kraakt en piept aan alle kanten. Wat speelt is een toenemende vraag naar HO door de aanzuigende werking van het abonnementstarief Wmo, oplopende personeelstekorten bij aanbieders HO, het achterblijven van Rijksmiddelen voor gemeenten (lees compensatie) en oplopende wachtlijsten. Een andere factor om rekening mee te houden is de toenemende vergrijzing in Nederland. De gemeenten worstelen met de opgave HO en de noodzaak om te innoveren wordt steeds urgenter.
De huishoudelijke ondersteuning staat al sinds de invoering van het abonnementstarief Wmo (vanaf 2019) onder druk. De aantrekkelijke vaste eigen bijdrage van € 19 per maand heeft een aanzuigende werking gehad. Met name de aanvragen van HO bij cliënten met een midden en hoger inkomen zijn flink gestegen (Bron vierde monitor abonnementstarief Wmo.) Per 1 januari 2025 wordt overigens de invoering van een passende eigen Wmo-bijdrage van kracht waarbij meer rekening wordt gehouden met de draagkracht van huishoudens. In hoeverre dit daadwerkelijk bijdraagt aan het beschikbaar en betaalbaar houden van HO zal de toekomst moeten uitwijzen. De Rijksmiddelen zijn hier onderhevig aan.
Het personeelstekort speelt niet alleen bij de aanbieders van HO maar is ook een gegeven in bijvoorbeeld de zorg. Waar men vroeger altijd een beroep kon doen op directe toegang tot zorg is door de krapte op de arbeidsmarkt niet meer zo vanzelfsprekend. Voor wat betreft de aanspraak op Wmo-voorzieningen is de hardliner ‘Ik heb mijn hele leven hard gewerkt, nu heb ik een voorziening nodig, dus gemeente betaal maar (lees samenleving)’ is een killer. De mentaliteit van ‘Ik heb er recht op’ moet veranderen. De Wmo is alleen bedoeld voor ondersteuning van de meest kwetsbare inwoners.
Veel gemeenten worstelen met het vraagstuk ‘Hoe kunnen wij innoveren op huishoudelijke ondersteuning?’ Daarom is het ook van belang dat gemeenten de samenwerking gaan zoeken en goede ideeën en interventies met elkaar gaan delen en van elkaar leren. Hiervoor is een forum op de website van de VNG aangemaakt (VNG Forum/Wmo/Innovatie ideeën huishoudelijke ondersteuning.)
Laat dit vooral een podium zijn om elkaar te informeren over genomen interventies en resultaten. Gemeenten doen jullie ook mee?
