Aan de slag met Waardegedreven Ondernemen in de Zorg. Het Zorgwaarde Innovatie Canvas biedt handvatten.
(advertentie)
Zorgverleners zijn stuk voor stuk professionele en gedreven mensen. Maar hoe kan het dat zij, ondanks hun tomeloze inzet, nog te vaak geen grip krijgen op de problematiek van hulpbehoevenden? Tijdens de workshop Waardegedreven Ondernemen in de Zorg van Key Groep wordt niet alleen ontrafeld waar het misgaat, maar worden er tevens oplossingen aangedragen die laten zien dat het ook anders kan.
Op een woensdagmiddag komen verschillende professionals uit de care sector bijeen. Het is een bont gezelschap: een huisarts, directeuren, managers in ouderenzorginstellingen en diverse adviseurs. Zij zijn er allemaal van overtuigd dat de zorg anders moet worden ingericht, en willen graag weten hoe zij hier een bijdrage aan kunnen leveren.
Zorg is mensenwerk, en dat vraagt ook om een menselijk verhaal als startpunt. Karel Piethaan, partner en commercieel directeur bij Key Groep, trapt de middag af met het delen van zijn ervaringen als pleegvader. Toen hij de zorg voor zijn neefjes op zich nam, kregen hij en zijn gezin te maken met ontzettend veel verschillende (zorg)professionals, van jeugdzorginstellingen tot meerdere GGZ-kantoren. Het waren allemaal gepassioneerde mensen, daar lag het zeker niet aan. Maar hoe kan het dat zij niet de problematiek van het gezin onder controle kregen? “Dat had alles te maken met het feit dat iedereen zijn of haar eigen opdracht had”, concludeert Piethaan. “De professionals hadden niet één gezamenlijke opdracht, namelijk: zorgen dat het goed gaat met het gezin.” Welke kansen biedt Waardegedreven Ondernemen in de Zorg?
Waardegedreven Ondernemen in de Zorg biedt uitkomsten, maar wat houdt het in? Het is een manier van ondernemen in de zorg waarbij de principes van Value-based health care (VBHC) centraal staan. VBHC is een door Michael Porter ontworpen raamwerk met als overkoepelend doel het creëren van zorgwaarde. De zorgwaarde staat gelijk aan relevante zorgresultaten per patiënt of cliënt, afgezet tegen de totale kosten die in de gehele zorgketen hiervoor gemaakt worden. Dit in tegenstelling tot het huidige stelsel, waarin alleen de kosten van een dienst of product centraal staan – we kijken vrijwel nooit naar de totale kosten die bij het leveren van zorg zijn gemaakt. Bovendien is het huidige zorgsysteem sterk gericht op productie en differentiatie, waardoor iedereen een afzonderlijke taak uitvoert. Met als gevolg: tientallen professionals die met de beste bedoelingen hun eigen taken uitvoeren, maar vrijwel geen zicht hebben op wat de andere professionals gelijktijdig doen. Daar komt nog bij dat elke organisatie ook nog eens rendement moet maken. Werken met VHBC voorkomt dit soort situaties door één gemeenschappelijke taak centraal te stellen: het leveren van de juiste zorg aan de cliënt, patiënt of het gezin.
Het klinkt veelbelovend en logisch, maar hoe breng je dit in de praktijk? Volgens Porter zit de crux in samenwerkingsinitiatieven die van onderaf het systeem moeten veranderen. Tijdens de workshop worden diverse Nederlandse samenwerkingsverbanden uitgelicht. Een zeer succesvol voorbeeld in de cure sector zijn de zeven Santeon-ziekenhuizen. Hun Samen Beter-verbeterprogramma’s zijn gebaseerd op VBHC. Concreet betekent dit dat medisch specialisten en zorgverleners in verbeterteams per aandoening de kenmerken van de patiëntgroep en behandelopties vaststellen. Alles wordt in samenspraak met de patiënt bepaald. Dat is een belangrijke voorwaarde, want de patiënt weet als geen ander welke uitkomst uiteindelijk bijdraagt aan de kwaliteit van zijn/haar leven. (1) Het resultaat mag er zijn: zo is de kans dat mensen met darmkanker overlijden in Santeon-ziekenhuizen 35 procent kleiner dan in andere Nederlandse ziekenhuizen. In de cure sector zijn er al veel best practices. Hoe kan deze methode worden toegepast in de care sector?
Om organisaties en zorgverleners te helpen met VBHC aan de slag te gaan, heeft Key Groep het Zorgwaarde Innovatie Canvas (ZIC) ontwikkeld. Het ZIC is een tool die zorgprofessionals helpt met het ontwikkelen van ideeën die de zorgwaarde voor patiënten en cliënten verder kunnen verhogen. Aan de hand van tien elementen kan er een businesscase worden gevormd. Denk aan het definiëren van de doelgroep, of welke structurele voorzieningen er nodig zijn om aan de beoogde verbetering te werken (zie afbeelding 1.). Dit stappenplan stelt de gebruiker in staat om beter te beoordelen of zijn of haar idee bijdraagt aan een hogere zorgwaarde voor patiënten of cliënten én of het idee haalbaar en uitvoerbaar is. VBHC vraagt om een grote verandering van de wijze waarop de zorg rondom een patiënt of cliënt wordt georganiseerd. Zodoende is het ZIC niet alleen een waardevol hulpmiddel; het moedigt de gebruiker ook aan om te denken en te handelen volgens de strategische principes van VBHC.
Afbeelding 1. De tien elementen van het Zorgwaarde Innovatie Canvas (ZIC). Bron: Key Groep.
Werken met het ZIC werpt meteen zijn vruchten af, zo blijkt uit de bevindingen van de deelnemers. “Het ZIC is heel toepasbaar en helpt je bij het uitzetten van een nieuwe koers”, zegt Anja Jonkers, directeur van zorgorganisatie Careyn in het district Utrecht-West. Vanuit haar achtergrond in de langdurige zorg ziet zij kansen. “Visievorming lukt vaak wel, maar het concreet maken is lastig. Dit canvas is wat dat betreft echt een uitkomst”, aldus Jonkers. Ingrid Janssen, senior adviseur bij CC Zorgadviseurs, voegt hieraan toe dat het ZIC, naast het sturende aspect, ook voldoende ruimte biedt om het gesprek te voeren. “Bijvoorbeeld doordat er geen dwingende volgorde zit in het doorlopen van de stappen. Je kunt op ieder moment eerdere antwoorden herijken en aanpassen.”
Wellicht de belangrijkste les van de workshop: het laat zien dat je met behulp van VBHC bottom-up en klein kunt beginnen. Dat is een inzicht dat Marjolein Zanen, regiomanager bij Argos Zorggroep, onderschrijft. “Het is mogelijk om pragmatisch en op kleine schaal te werk te gaan en daarbij (keten)partners aan te laten haken”, zegt Zanen. “Daardoor vond ik de workshop heel verhelderend en concreet.”
Wilt u weten welke mogelijkheden Value-Based Health Care voor het sociaal domein biedt? Kom naar het seminar Value-Based Health Care in het sociaal domein.
- http://santeon.nl/onze-aanpak/samen-beter/
