PROCUREUR-GENERAAL

BIJ DE

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

Nummer 22/04692

Zitting 13 februari 2024

CONCLUSIE

M.E. van Wees

In de zaak

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1970,

hierna: de verdachte.

Inleiding

1.1 De verdachte is bij arrest van 15 december 2022 door het gerechtshof Amsterdam wegens "doodslag", veroordeeld tot veertien jaren gevangenisstraf met aftrek van voorarrest. Het hof heeft daarnaast de teruggave aan de verdachte gelast van twee inbeslaggenomen voorwerpen en de vorderingen benadeelde partij van [benadeelde 1] , [benadeelde 2] , [benadeelde 3] en [benadeelde 4] gedeeltelijk toegewezen en in dat verband schadevergoedingsmaatregelen opgelegd.

1.2 Het cassatieberoep is ingesteld namens de verdachte en J. Kuijper en D.W.E. Sternfeld, beiden advocaat te Amsterdam, hebben drie middelen van cassatie voorgesteld.n

Op 8 augustus 2023 is het cassatieberoep partieel ingetrokken. Het beroep richt zich niet tegen de vrijspraak ten aanzien van het tenlastegelegde “tezamen en in vereniging met een ander of anderen” en de vrijspraak van het tenlastegelegde “opzettelijk (en met voorbedachten rade)”.

De zaak in het kort

“7.1.Inleiding

Na een 112-melding troffen verbalisanten op 1 oktober 2019 na 17:20 uur een overleden man aan in een auto op een parkeerterrein bij tuinpark Nieuw Vredelust aan de Buitensingel 4 in Amsterdam-Duivendrecht. Het slachtoffer zat op de bestuurdersstoel van een witte Volkswagen Golf, met het kenteken [kenteken 1] . De verbalisanten troffen hem aan met een bebloed hoofd naar beneden tegen de deur van de bestuurderszijde. Het slachtoffer had een pistool in zijn rechterhand. De arm was gestrekt en zijn hand met het vuurwapen lag op het middenconsole, met de wijsvinger op de trekker. De slede van het wapen stond open en in de kamer was een koperen huls zichtbaar. De man had een bloedende wond gelijkend op een schotwond, ter hoogte van zijn rechterslaap. De verbalisanten hebben tevergeefs getracht het slachtoffer te reanimeren. Het slachtoffer had een rijbewijs in zijn broekzak dat op naam stond van [slachtoffer] , hetgeen later zijn naam bleek te zijn. In een kinderzitje links op de achterbank zat een jong kind, dat later bleek de dochter van [slachtoffer] te zijn, [benadeelde 3] , 14 maanden oud. Zij was ongedeerd.

De verdachte wordt verweten dat hij degene is die [slachtoffer] heeft gedood, hetgeen hij steeds stellig heeft ontkend.”

2.2 Het eerste middel komt met twee deelklachten op tegen de verwerping van een door de verdediging aangedragen alternatief scenario en de afwijzing van de in dat verband door de verdediging gedane voorwaardelijke verzoeken tot nader onderzoek. Het tweede middel valt uiteen in twee deelklachten die beide betrekking hebben op de verwerping van een gevoerd verweer over vormverzuimen. Het derde middel komt met drie deelklachten op tegen de toewijzing van de vorderingen van de benadeelde partijen [benadeelde 1] , [benadeelde 2] en [benadeelde 3] .

Het eerste middel

3.1 Voordat ik het middel bespreek geef ik eerst de bewezenverklaring, alsmede de bewijsmiddelen, de bewijsoverwegingen van het hof, delen van de pleitnota en delen van het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep weer.

Bewezenverklaring, bewijsmiddelen, bewijsoverwegingen van het hof, delen van de pleitnota en delen van het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep

3.2 Het hof heeft ten laste van de verdachte bewezenverklaard dat:

“hij op 1 oktober 2019 te Duivendrecht opzettelijk [slachtoffer] van het leven heeft beroofd door met een vuurwapen te schieten door het hoofd van [slachtoffer] .”

3.3 De bewezenverklaring steunt op de volgende in de bijlage bij het arrest opgenomen bewijsmiddelen:

“1. Een proces-verbaal van bevindingen van 1 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z019-Z020).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Na een 112-melding zijn de verbalisanten op 1 oktober 2019 rond 17:20 uur vanaf de Holterbergweg naar de Buitensingel 4 Amsterdam-Duivendrecht gereden. Daar zagen zij in een van de parkeervakken en witte Volkswagen Golf met het kenteken [kenteken 1] . Verbalisant [verbalisant] is naar het voertuig gelopen en zag op de bestuurdersstoel van de Volkswagen Golf een man zitten met een Noord Afrikaans uiterlijk. Achter deze man zat een jong kind op de achterbank in een Maxi Cosi. Het kind was rustig. De verbalisant zag het volgende. De man had een bebloed hoofd en zat levenloos met zijn hoofd naar beneden tegen de deur van de bestuurderszijde. Het slachtoffer had een pistool in zijn rechterhand. De arm was gestrekt en zijn hand met het vuurwapen lag op het middenconsole, met de wijsvinger op de trekker. De slede van het wapen stond open en in de kamer was een koperen huls zichtbaar. Hierdoor leek het alsof het vuurwapen een storing had. De verbalisant heeft de autogordel losgemaakt, de man uit de auto getrokken en met zijn rug op de grond gelegd. Hierbij viel een witte IPod uit een van zijn oren op de grond. De man had een bloedende wond gelijkend op een schotwond, ter hoogte van zijn rechterslaap. Andere schotwonden werden niet aangetroffen.

De verbalisanten hebben tevergeefs getracht het slachtoffer te reanimeren. Het slachtoffer had een rijbewijs in zijn broekzak dat op naam stond van [slachtoffer] , geboren op [geboortedatum] 1985.

2. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 2 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z077- Z085).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 1 oktober 2019 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de getuige [benadeelde 1]:

Vandaag heb ik om 17:00 uur nog telefonisch contact gehad met mijn man ([slachtoffer]). Onze zoon ligt vanaf zaterdag in het ziekenhuis. [slachtoffer] was steeds bij onze zoon. Ik heb mijn man op 1 oktober 2019 afgelost rond 14:00 uur. Mijn man heeft ons dochtertje meegenomen. Mijn man heeft verteld dat hij naar [verdachte] ging. Mijn man werkt als kapper en huurt vanaf 2016 een winkelruimte op het adres [a-straat 1] Amsterdam.

3. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 6 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z086- Z094).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 6 oktober 2019 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de getuige [benadeelde 1]:

Ik weet dat mijn man (op 1 oktober 2019) om 14:30 uur een afspraak had met [verdachte] ; hij zou 3 a 4 uur wegblijven. Ik heb hem om 15:30 uur of 16:00 uur nog gebeld om te vragen hoe het met onze dochter ging. Ik heb mijn man om 17:01 uur voor het laatst gesproken. Hij zei dat hij onderweg was naar huis.

4. Een geschrift, te weten een schouwverslag van forensisch arts Drs. M. Hollman van 1 oktober 2019 (doorgenummerde pagina’s Z060-61).

Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Datum en tijdstip schouw: 1 oktober 2019 20:10 uur.

Reden aanvraag: aanwijzing voor niet-natuurlijke dood.

Betreft: [slachtoffer] , man, geboren op [geboortedatum] 1985 in [geboorteplaats] .

Rechts op de slaap zit een wond. Geen tekenen van tatoeage rondom die wond.

Aan de linkerzijde boven de linker oorschelp een hard aanvoelend voorwerp.

Bloedspoor lopend vanaf rechter slaap naar schuin links beneden.

Links in het oog iets meer rooddoorlopen dan rechts.

5. Een proces-verbaal van bevindingen van 4 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina Z059).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Op vrijdag 4 oktober 2019 waren de verbalisanten in het mortuarium bij het VU ziekenhuis in Amsterdam ter identificatie van het slachtoffer: [slachtoffer] , geboren op [geboortedatum] 1985 in [geboorteplaats] , overleden op 1 oktober 2019 te Ouder-Amstel.

De getuige [benadeelde 1] verklaarde dat de man die haar getoond werd haar echtgenoot [slachtoffer] was.

6. Een rapport van arts en patholoog dr. J. Fronczek van het Nederlands Forensisch Instituut betreffende een pathologie onderzoek naar aanleiding van een mogelijk niet-natuurlijke dood van 8 oktober 2019 met aanvraagnummer 001 (doorgenummerde pagina’s Z558-Z569).

Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Resultaten

De volledige resultaten van de uit- en inwendige schouwing zijn in bijlage 1 weergegeven; een samenvatting volgt hieronder.

Bij de sectie op het lichaam van [slachtoffer] , geboren op [geboortedatum] 1985, is het navolgende gebleken:

A: inwendig en uitwendig

1. Direct voorafgaand aan de sectie werd het lichaam in het NFI door middel van een Cboog met röntgenstralen onderzocht. Hierbij werd ter hoogte van de schedel links één voor projectiel(deel) verdachte schaduw gezien.

2. Het was het lichaam van een getinte man met een lichaamslengte van circa 171 cm en een lichaamsgewicht van circa 78 kg (BMI 27 kg/m 2).

3. Schotletsel (zie ook de schematische tekening, bijlage 2);

Er was aan de behaarde hoofdhuid rechts zijwaarts, bij de haargrens, een ronde huidperforatie met een diameter van circa 0,6 cm (A, inschot). Er was zwartverkleuring van de wondranden en voetwaarts was er een iets gebogen lijnvormige zwarte huidverkleuring. Vanuit A was er een naar links en rugwaarts verlopend schotkanaal met onder andere perforatie van het schedeldak rechts zijwaarts, de hersenvliezen, de grote hersenen (van rechts zijwaarts (parietaal) naar links zijwaarts (tempero-parietaal)) en het schedeldak links zijwaarts.

Er was bloeduitstorting in/rond het wondkanaal.

Er werd een geelmetalen vervormd projectiel(deel) (genoemd '1') aan de binnenzijde van de schedelhuid links zijwaarts (in de linkerslaapspier) aangetroffen.

Interpretatie van resultaten

De sectie betrof een getinte man (sub A2) met 1 schotletsel aan het hoofd (sub A3), dat bij leven is ontstaan door de inwerking van uitwendig mechanisch perforerend geweld (ballistisch trauma/schotletsel).

Het betrof één inschot, waarbij onder andere de schedel, de hersenvliezen en de grote hersenen waren geperforeerd/verbrijzeld, waarmee het overlijden wordt verklaard op basis van hersenfunctiestoornissen en daarmee overige orgaanfunctiestoornissen.

Het aspect van het letsel, namelijk de zwarte verkleuring van de wondranden en de iets gebogen zwarte huidverkleuring op geringe afstand van de perforatie, past bij schieten van zeer beperkte afstand (een zgn. (near) contact wound).

Er waren met het blote oog geen ziekelijke afwijkingen die het overlijden kunnen verklaren, of die hiervoor van betekenis kunnen zijn geweest.

Conclusie

Het overlijden van [slachtoffer] , 34 jaren oud geworden, wordt verklaard door één inschot van het hoofd.

7. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 2 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z098- Z100).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 1 oktober 2019 om 23:51 uur tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de getuige [verdachte] :

[slachtoffer] was op 1 oktober 2019 om 14:45 uur bij mijn woning (aan de [b-straat] in [plaats] ). Hij had zijn kleine dochtertje bij zich.

We zijn met twee auto’s naar Zuid-Oost gereden. Hij reed in een witte Volkswagen Golf 7 station en ik reed in een lichtgrijze Mercedes 220D C-klasse

Bij de Makro heb ik voor 15 euro getankt. [slachtoffer] heeft niet getankt.

Daarna ben ik in de richting van de Arena gereden, [slachtoffer] reed achter mij aan.

Op de parkeerplaats aan de Buitensingel hebben wij onze auto’s naast elkaar geparkeerd. Ik ben bij hem in de auto gestapt en ben op de bijrijdersstoel gaan zitten, want zijn dochtertje zat bij hem achterin. We hebben ruim een uur gepraat.

Ik ben in mijn auto gestapt en weggereden. Toen ik de parkeerplaats afreed, zag ik een andere auto, een donkerblauwe Mercedes E klasse met blauwe kentekenplaten; een taxi dus. Ik zag dat deze voor mij draaide en terugreed naar de grote weg. Deze auto reed linksaf in de richting van de Makro en ik ben rechtsaf in de richting van de Arena gereden.

8. Een proces-verbaal van verhoor verdachte van 19 januari 2021, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s P531-P625).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 26 november 2019 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de verdachte [verdachte]:

V: Jouw auto stond op hoeveel meter afstand ongeveer van die van [slachtoffer] ?

A: vier stappen, drie stappen..

V: jij loopt naar je auto, stapt in... Hoe lang duurde het vanaf het moment dat je instapte, dat je weg rijdt?

A: weet ik niet,(...) Het heeft bij elkaar misschien eh, misschien hoogstens een minuut of twee minuten.. Wat ik denk hè.

9. Een proces-verbaal van verhoor verdachte van 1 juni 2021, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s P726-P775).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 30 april 2021 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de verdachte [verdachte]:

V: Dus die tijden, dus dat laat ik ook effe staan .. Nou, dan heb je in het vijfde verhoor heb jij ook meerdere keren aangegeven, dat je in één vloeiende beweging naar je auto bent gelopen, ingestapt en bent weggereden. Klopt dat?

A: Ja, wat ik weet wel.. Ja .. Ik liep gewoon naar de auto toe .. Ik weet niet, misschien heb ik .. Dat weet ik niet maar.

V: Wat heb je misschien?

A: M'n veters gestrikt? Of zo? Ik weet het niet, weet je?

V: Oké.

A: Maar in ieder geval, wat ik in m'n hoofd heb .. ik doe de deur open .. Misschien zwaai ik naar hem, ik loop naar m'n auto en rijd weg.

V: Maar waarom ..

A: Ik kan me niets anders herinneren.

V: Oké. Maar waarom zeg je: ik heb misschien m'n veters gestrikt of wat anders?

A: Ja, omdat ik bang ben dat ik iets verkeerds zeg .. Weet je? Begrijp je? Wat ik weet, is dat ik niks anders heb gedaan.

V: Ja.

A: Ik ben niet de bosjes in gegaan.

V: Precies .. En je bent ook niet. ..

A: Ik ben naar de auto gelopen .. En ik ben weggereden .. Wat ik weet..

10. De verklaring van de verdachte [verdachte] , afgelegd ter terechtzitting in hoger beroep van 21 november 2022.

Deze verklaring houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

De voorzitter vraagt mij hoe ik op 1 oktober 2019 van de parkeerplaats ben weggereden. Ik ben normaal weggereden. Uit stilstand ben ik stapvoets van de parkeerplaats gereden.

11. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Camerabeelden Makro’ van 2 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z149-Z152).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

De verbalisanten hebben de camerabeelden van dinsdag 1 oktober 2019 bij de beveiliging van de Makro gevorderd omdat de getuige [verdachte] heeft verklaard dat hij daar op 1 oktober 2019 na 14:45 uur heeft getankt met [slachtoffer] .

De verbalisanten zagen het volgende op de camerabeelden:

15:12:35 uur: Een grijze Mercedes met kenteken [kenteken 2] komt het terrein op rijden. Direct hier achteraan komt een witte Volkswagen Golf station met kenteken [kenteken 1] aanrijden.

15:13:25 uur: De bestuurder van de witte Golf zet zijn auto rechts naast pomp 9.

15:13:50 uur: De bestuurder van de witte Golf stapt uit. Het is een man gekleed in een grijs T-shirt met een licht baardje en mogelijk een zonnebril. Hij vertoont grote gelijkenissen met het slachtoffer [slachtoffer] .

15:14:15 uur: De bestuurder van de Mercedes parkeert links van pomp 8 en rechts van de witte Golf. Direct stapt een man uit met een rode gewatteerde jas met capuchon. Hij loopt naar de achterzijde van zijn auto, waar geen zicht is met de geleverde camerabeelden.

15:14:30 uur: De bestuurder van de witte Golf opent de tankdop en loopt naar de pinautomaat van pomp 9 en blijft daar een tijdje staan.

15:15:30 uur: De bestuurder van de witte Golf en van de Mercedes kijken naar elkaar en lijken even kort met elkaar te spreken.

15:15:40 uur: De bestuurder van de Mercedes stapt in zijn voertuig en rijdt weg bij de pomp.

15:15:50 uur: De bestuurder van de Mercedes rijdt linksaf over de Flinesstraat in de richting van de Van der Madeweg.

15:16:00 uur: De bestuurder van de witte Golf stapt ook in zijn voertuig en rijdt weg. Het voertuig stopt een paar meter na het wegrijden. De bestuurder stapt uit, doet de tankdop dicht en stapt in. De witte Golf rijdt linksaf over de Flinesstraat in de richting van de Van der Madeweg.

12. Een geschrift, te weten een bijlag bij een proces-verbaal van bevindingen van 16 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z904-Z907)

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Uit door ING Bank N.V. verstrekt historische bankgegevens van [verdachte] , geboren op [geboortedatum] 1970 kwamen onder meer de navolgende bijzonderheden naar voren dat [verdachte] een betaalrekening heeft met het nummer [rekeningnummer] (pasnummer 010).

De volgende transactie met bankpas is op 1 oktober 2019 gedaan:

Makro A’dam benzine AMSTERDAM // Pasvolgnr: 010 01-10-2019 15:14, debet 18.94 euro.

13. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Camerabeelden Endemol Shine d.d. 01/10/2019’ van 10 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z153-Z156).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

De verbalisant heeft op 10 oktober 2019 onderzoek gedaan naar de gevorderde camerabeelden van Endemol Shine van 1 oktober 2019 tussen 15:00 uur en 17:30 uur.

De camera heeft zicht op de Holterbergweg in Amsterdam tussen Endemol Shine en de Burgemeester Stramanweg.

[verdachte] reed die dag in een Mercedes-Benz, type C220, grijs van kleur. Het voertuig heeft zwarte velgen en een zwarte strip langs de zijkant. Het voertuig is omgebouwd tot een AMG (sport) uitvoering.

De verbalisant heeft voorafgaand aan het bekijken van de camerabeelden referentiefoto’s gezien van de Volkswagen Golf van [slachtoffer] en de genoemde Mercedes.

- 1 oktober 2019 15:23 uur: de verbalisant ziet een witte Volkswagen Golf station rijden, komend uit de richting van Borchland en gaand in de richting van de Burgemeester Stramanweg. De Volkswagen Golf heeft zwarte dakrails.

- 1 oktober 2019 16:08 uur: de verbalisant ziet opnieuw de witte Volkswagen Golf station rijden met zwarte dakrails en een zwart dak. Het voertuig komt uit de richting van de Burgemeester Stramanweg en rijdt in de richting van Borchland.

- 1 oktober 2019 17:13 uur: de verbalisant ziet een zilverkleurige Mercedes rijden, komend uit de richting van de Buitensingel en gaand in de richting van de Burgemeester Stramanweg, De auto heeft opvallend donkerkleurige velgen en aan de zijkant van de auto is deze voorzien van zwarte strips, ter hoogte van de wielophanging.

Tijdens het uitkijken van de beelden heeft de verbalisant verscheidene auto’s gezien die lijken op de genoemde Mercedes. Geen van die auto’s had zwarte velgen of een zwarte strip aan de zijkant. De verbalisant heeft geen andere witte Volkswagen stations voorbij zien komen.

De verbalisant heeft bij een Mercedes dealer een product expert gesproken en heeft hem de stills van de camerabeelden van Endemol Shine laten zien.

Op de vraag wat voor auto het betreft en waarom antwoordde de medewerker als volgt: Volgens mij gaat het om een Mercedes C63 AMG: de voorkant bij de wielkasten is uitgebouwd. De auto lijkt ook een kofferbak spoiler te hebben, wat typisch past bij een AMG. Ik lijk side skirts te zien, dat zijn de zwarte strips aan de zijkant; in combinatie met de achterbumper lijkt het een AMG uitvoering. De auto lijkt voorzien te zijn van matte lak, wat ook typisch is voor een AMG.

14. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Aanvulling proces-verbaal onderzoek GPS data 01/10/2019 Mercedes [kenteken 2] ’ van 29 januari 2020, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z715-Z716).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

Uit aanvullend onderzoek GPS-data op 1 oktober 2019 betreffende de Mercedes [kenteken 2] van [verdachte] is het volgende gebleken:

- Ritnummer 2345 op 1 oktober 2019 tussen 14:35 uur en 15:20 uur.

Het voertuig is vanaf de [b-straat] in [plaats] via de Van der Madeweg in Amsterdam naar de Buitensingel in Duivendrecht gereden. Tussen 15:12 uur en 15:16 uur heeft het voertuig stilgestaan nabij de Makro aan de Van der Madeweg: Om 15:20 uur stond het voertuig stil op de Buitensingel in Duivendrecht.

- Ritnummer 2346 op 1 oktober 2019 tussen 17:12 uur en 18:32 uur.

Het voertuig is vanaf de Buitensingel in Duivendrecht eerst naar [d-straat] in [plaats] gereden. Daar heeft het voertuig tussen 17:38 uur en 17:40 uur stilgestaan. Het voertuig is hierna vanaf [d-straat] gereden naar de Zonnekruidweg in Badhoevedorp. Daar kwam het voertuig aan om 17:51 uur en is daar vertrokken om 17:53 uur. Het voertuig is gereden naar de Femina Mullerstraat in Hoofddorp, waar het om 18:11 uur aankwam en om 18:13 uur is vertrokken naar [d-straat] in [plaats] .

15. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Digitaal onderzoek navigatiecomputer’ van 18 november 2022 met proces-verbaalnummer 2019207223, opgemaakt in de wettelijke vorm door de bevoegde opsporingsambtenaar (losbladig).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

Op 17 november 2022 heeft.de verbalisant op het bureau van politie Kabelweg 25 te Amsterdam, een onderzoek voorgezet aan de data afkomstig van de hierna genoemde inbeslaggenomen navigatiecomputer.

Omschrijving navigatiecomputer

Merk/type: Harman NTG5

Bouwjaar: 2014

Goednummer: PL1300-2019207223-5842898

Herkomst: Was ingebouwd in Mercedes-Benz C220 met kenteken [kenteken 2]

Vraagstelling

Het onderzoeksteam verzocht mij om voor ritnummer 2346 de opgeslagen gegevens over het ontgrendelen en portiergebruik verder toe te lichten.

In eerder digitaal onderzoek heb ik de gegevens van onder meer ritnummer 2346 veiliggesteld.

Dit is geverbaliseerd in mijn proces-verbaal van 25 februari 2020.

In de data die zijn veiliggesteld van de navigatiecomputer staan onder meer bestanden met diagnostische loggegevens ('logs'). Deze gegevens komen van diverse regelmodules die in de auto zijn ingebouwd. Hierbij is het bestand met onderstaande naam:

trigger_2754 HU 20191002_173538_SYS CA05.tzg

Na eerder digitaal onderzoek aan dit bestand heb ik de diagnostische gegevens inzichtelijk gemaakt. Hieronder staan de opgeslagen acties met betrekking tot het deurgebruik, links en rechtsvoor, van het begin van rit 2346.

In de data die zijn veiliggesteld van de navigatiecomputer staat het bestand 'trails.sqlite'.

Dit bestand is bij alle voorgaande onderzoeken de bron geweest voor de opgeslagen GPS-coördinaten. Deze worden opgeslagen ook zonder dat de gebruiker de navigatiecomputer bedient. De informatie uit beide bestanden wordt gebruikt omdat ze elkaar verrijken.

Analyse trigger_2754_HU_20191002_173538_SYS_CA05.TZG

Dit bestand is de bron voor de informatie over het deurgebruik, ontgrendelen en tijdsbepaling bij ritnummer 2346.

De informatie die in dit logbestand staat opgeslagen is niet nauwkeuriger dan op een minuut te bepalen. Bij elke regel in het logbestand staat namelijk geen daadwerkelijke tijd opgeslagen, maar alleen hoelang het na het begin van de logsessie is vastgelegd.

De daadwerkelijke tijd wordt op enig moment wel opgeslagen in het logbestand. Bij het vastleggen van deze regel staat ook hoelang dat na het beginnen van de logsessie wordt gedaan. De tijdsbepaling via GPS is slechts op de minuut nauwkeurig. Door met het tijdsverschil tussen de logregels en de tijdbepaling via GPS te werken, kom ik tot onderstaande berekening:

Tijdsbepaling GPS

De verbalisant zag onderstaande regel in het logbestand staan:

19026 0000075448 [0x0f02]GeneraI_GpsTimeAvailable 2019-10-01 15:13 0x7e3a0bcd

Deze logregel is 75,448 seconden na het begin van de logsessie opgeslagen. Op dit moment heeft de navigatiecomputer de tijd door middel van het GPS signaal bepaald op 1 oktober 2019 tussen 15:13:.00 en 15:13:59 (UTC). Voor Nederland in deze periode moet de tijd worden aangepast naar UTC+2.

Hierdoor is de Nederlandse lokale tijd 1 oktober 2019 tussen 17:13:00 en 17:13:59 bij het opslaan van deze logregel.

Deze logregel is het uitgangspunt voor de verdere tijdsbepalingen in het logbestand.

Want uit de voorgaande berekening kan worden gesteld dat:

Op 75,448 seconden na het begin van de logsessie de Nederlandse lokale tijd 1 oktober 2019 tussen 17:13:00 en 17:13:59 was.

Begin logsessie

De verbalisant zag dat de bovenste regel van de logsessie deze is:

18917 0000000922 [0x0501] Vehicle_lgnition <LOCK>0x00000000.

Deze logregel is 0,922 seconden na het begin van de logsessie opgeslagen. Dat is 75,448 seconden - 0,922 seconden= 74,526 seconden voor het bepalen van de tijd door middel van het GPS signaal. Deze regel is dus op 1 oktober 2019 tussen 15:11:45 en 15:12:44 (UTC) opgeslagen. Met de aanpassing naar UTC+2 is de Nederlandse lokale tijd tussen 17:11:45 en 17:12:44.

Openen portier linksvoor

De verbalisant zag onderstaande regel in de logsessie staan:

18926 0000002535 [0x0503]Vehicle_FrontDoorLeft Door opened 0x01020000.

Deze logregel is 2,535 seconden na het begin van de logsessie opgeslagen. Dat is 75,448 seconden - 2,535 seconden= 72,913 seconden voor het bepalen van de tijd door middel van het GPS signaal. De linker voordeur is dus op 1 oktober 2019 tussen 15:11:47 en 15: 12:46 (UTC) geopend.

Met de aanpassing naar UTC+2 is de Nederlandse lokale tijd tussen 17:11:47 en 17:12:46.

Sluiten portier linksvoor

De verbalisant zag onderstaande regel in het log staan:

18956 0000005943 [0x0503]Vehicle_FrontDoorLeft Door closed 0x01010000.

Dit bericht is 5,943 seconden na het begin van de logsessie opgeslagen. Dat is 75,448 seconden 5,943 seconden = 69,505 seconden voor het bepalen van de tijd door middel van het GPS signaal. De linker voordeur is dus op 1 oktober 2019 tussen 15:11:50 en 15:12:49 (UTC) gesloten. Met de aanpassing naar UTC+2 is de Nederlandse lokale tijd tussen 17:11:50 en 17:12:49.

Analyse trails.sqlite

Het bestand trails.sqlite is de bron voor alle opgeslagen locatiedata. Hierin staat de afstand die is gereden in combinatie met de tijd en datum of met locatiedata. De locatie is beschikbaar als lengtegraad en breedtegraad.

Voor de ritnummer 2346 zijn.in trails.sqlite 3352 regels met informatie opgeslagen. Hieronder staan de eerste acht:

Op basis van het trails.sqlite bestand kan gezegd worden dat het voertuig om 17:12:24 uur ontgrendeld is en een afstand heeft gereden van 0 meter.

Tijdspanne openen portier linksvoor

Zoals omschreven bij 'analyse van trigger_2754_HU_20191002_173538_SYS_CA05.tzg' is de tijdspanne voor het openen van het portier linksvoor tussen 17:11:47 en 17:12:46. Deze tijdspanne kan nauwkeuriger gemaakt worden door er de informatie van de gereden route uit trails.sqlite aan toe te voegen.

Uit het bestand trails.sqlite kan namelijk worden afgeleid dat om 17:12:36 de gereden afstand 86,01 meter is. Wanneer het voertuig is gaan rijden toen het portier linksvoor dicht was, kan de tijdspanne nauwkeuriger worden bepaald, namelijk van 17:11:47 tot 17:12:36.

16. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Rapport analyse historische telecomgegevens’ van 11 november 2019 met documentcode 12010538, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (dossierpagina’s Z333-Z338).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

Bij deze analyse is gebruik gemaakt van de volgende data:

- Relevante telefoonnummers:

[slachtoffer] gebruikte telefoonnummer [telefoonnummer 1] (*[telefoonnummer 1])

en als werk telefoonnummer [telefoonnummer 2] zie p. 335 (*[telefoonnummer 2]);

[verdachte] gebruikte telefoonnummer [telefoonnummer 3] (*[telefoonnummer 3]);

[betrokkene 1] gebruikte telefoonnummer [telefoonnummer 4] (*[telefoonnummer 4]).

( [benadeelde 1] telefoonnummer [telefoonnummer 5] (* [telefoonnummer 5] ) zie p. 336;

[betrokkene 2] telefoonnummer [telefoonnummer 6] (* [telefoonnummer 6] ) zie p. 338;

[betrokkene 3] telefoonnummer [telefoonnummer 7] (* [telefoonnummer 7] ) zie p. 338.)

- De originele historische telecomgegevens van de telefoonnummers * [telefoonnummer 1] ; * [telefoonnummer 3] en * [telefoonnummer 4] over de periode van 18 april 2019 tot en met 3 oktober 2019.

- Tevens heeft een netwerkmeting plaatsgevonden op de Buitensingel te Duivendrecht.

- De telematica module van de Mercedes van [verdachte] is uitgelezen. In combinatie met de verkregen gegevens van de Mercedes dealer kwam het daarbij horende imeinummer naar voren: [imeinummer] (hierna: [imeinummer]). De historische gegevens van dit imeinummer zijn opgevraagd over de periode van 1 september 2019 tot en met 8 oktober 2019.

(…)

17. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Aanvulling document 12010538’ van 2 december 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z413).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

Op 11 november 2019 heb ik een analyserapport geschreven onder documentnummer 12010538. In dit rapport heb ik abusievelijk het kenteken [kenteken 3] vermeld waar het imeinummer [imeinummer] aan zou toebehoren. Het kenteken welke hier door mij vermeld had moeten worden betreft: [kenteken 2] .

18. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Onjuistheid document 11868566 ivm Call Logs tel. [slachtoffer] ’ van 23 november 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z182-Z183).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

Op 1 oktober 2019 is de telefoon van [slachtoffer] , die in zijn auto lag, inbeslaggenomen. Een digitaal rechercheur heeft van deze telefoon de data inzichtelijk gemaakt en een proces-verbaal opgemaakt waarin de Whats App en Call Logs van 1 oktober 2019 van die telefoon worden weergegeven.

Volgens de Call Log is er op 1 oktober 2019 om 17:09:30 uur op de telefoon van [slachtoffer] een inkomend gesprek geweest, aangeduid als record 36. De status van deze belbeweging moet zijn: answered. Call Duration (Seconds):33. Tevens blijkt dat deze Call Log is tot stand gekomen via een zogenaamde Third Part Application. Uit de naam daarvan is op te maken dat deze verbinding tot stand is gekomen via Facebook Messenger. Met behulp van de vertaling door een tolk in de Arabische taal is de inkomende beller geduid als De moeder van [betrokkene 4] .

Aangenomen wordt dat de inkomende partij van deze verbinding de moeder van [slachtoffer] betreft.

19. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 19 november 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina's Z376- Z383).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 19 november 2019 tegenover de verbalisanten (ook aangeduid als: V) afgelegde verklaring van de getuige [benadeelde 4] (ook aangeduid als: A):

Ik heb veel kinderen, de eerste is [betrokkene 4] .

Mijn zoon [slachtoffer] en [benadeelde 1] hebben twee kinderen: [benadeelde 2] is bijna vijf jaar en [benadeelde 3] is 1 jaar en twee maanden.

[slachtoffer] vertelde dat [verdachte] naar het ziekenhuis kwam en dat hij [verdachte] niet meer vertrouwde. Hij heeft gezegd dat hij zich onveilig voelde omdat [verdachte] een afspraak maakte met [slachtoffer] voor de volgende dag op een heel afgelegen plaats. Ik zei tegen [slachtoffer] dat hij er niet heen moest gaan.

V: Dus de locatie van afspreken was al besproken?

A: Ja. Alleen ik weet dit. De dag van het overlijden van [slachtoffer] waren wij aan het beeldbellen. [slachtoffer] had afgesproken dat [benadeelde 1] naar [benadeelde 2] zou gaan in het ziekenhuis. [slachtoffer] ging met zijn dochter naar de afspraak. Hij ging vanuit het ziekenhuis naar huis om te douchen. We spraken elkaar na het douchen. Hij was zeer bang voor [verdachte] .

V: Hij reed naar de plek en jullie belden nog. Was er iets aan hem te zien?

A: Ik merkte dat hij aan het zweten was. Ik heb tijdens het bellen geen anderen in de auto zien zitten, alleen zijn dochter zat achter hem.

V: U zei dat u de verbinding heeft verbroken.

A: Ik zei: ik zal je na het gesprek met [verdachte] bellen. Om 17:10 uur belde ik hem. Hij zei dat hij met [verdachte] zat. Ik vroeg hem wanneer het gesprek voorbij was. [slachtoffer] zei dat hij er nog zat. Dat is het laatste wat ik van mijn zoon heb gehoord.

20. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Onderzoek aan de telefoon van [slachtoffer] ’ van 30 januari 2020, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z977-Z991).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

Op dinsdag 1 oktober 2019 is de telefoon van [slachtoffer] aangetroffen in zijn auto, een witte Volkswagen Golf, voorzien van kenteken [kenteken 1] . De telefoon, een Iphone 6S, is inbeslaggenomen en door mij onderzocht.

Contact [verdachte] via het telefoonnummer van [betrokkene 1] .

Op 1-10-2019 om 14:45:38 uur zijn vanaf het telefoonnummer [telefoonnummer 4] , opgeslagen als [betrokkene 1] (spreek je uit als ' [betrokkene 1] ') via what's app de volgende berichten verstuurd naar het privénummer van [slachtoffer] :

14:45:38 uur: "Hey bel me"

14:50:58 uur: "Selaam ik wacht op je in Osdorp [verdachte] "

Bericht van [verdachte] naar [slachtoffer]

Op 01-10-2019 om 17:17:33 uur is op het privénummer van [slachtoffer] via what's app een audiobericht ontvangen van telefoonnummer [telefoonnummer 3] , opgeslagen als [verdachte] . Het bericht was deels Nederlands en deels Arabisch gesproken. Het audiobericht is vertaald door een tolk Arabisch.

Audiobericht:

"Salaam alaikoem (vrede zij met je) [slachtoffer]

Ik wil je zeggen: "maak je je niet druk"

Alles komt goed, als Allah het wil, weet je!?

Wees niet bang, wees niet bang ... voor niets

En..uh ... dat huis ga je krijgen

En die rekeningen.. zal je nog betalen, als Allah het wil

Alles komt goed, je hoeft je niet te stressen

Ik sta je bij.

Bel me alsjeblieft als je in het ziekenhuis bent.

Doei."

21. Een proces-verbaal van bevindingen ‘112 gesprek’ van 9 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z043- Z045).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Bij de meldkamer kwam een 112 gesprek binnen van een man die belde met telefoonnummer 06- [telefoonnummer 8] . De verbalisanten hebben dit gesprek, dat 05:56 minuten duurde, beluisterd en letterlijk uitgewerkt.

Opmerking hof: het hof laat in verband met de leesbaarheid bij de weergave hieronder de herhalingen van het operationeel centrum weg alsmede de haperingen (zoals eueu) van de sprekers.

P= Operationeel Centrum

M= Melder (man)

P: Meldkamer politie, wat is het adres van uw noodgeval?

M: Buitensingel 4 Amsterdam Duivendrecht

M: Dat is de parkeerterrein van tuinpark Nieuw Vredelust

P: Wat is daar aan de hand?

M: Er zit een iemand in een auto met een zeer bebloed gezicht met zijn hoofd helemaal opzij gevallen. Ik zit met mijn auto ernaast

P: O

M: Ik toeter volop, hij reageert niet

P: Dat is niet zo best ... het betreft een man?

M: Ja

P: Op het parkeerdek bebloed....gezicht.... en het lijkt of hij echt buiten kennis is, want hij is ....zijn gezicht hangt ook naar de zijkant ...

M: Ik heb geen zin om het van dichtbij te gaan kijken..

P: Nee, dat begrijp ik heel goed. Ik ben al heel blij dat u belt. Ik ga even snel alle informatie vragenen mogelijk politie zo snel mogelijk uw kant opsturen. Hij reageert niet op toeteren he?

M: Niet op toeteren nee, ik stond er net naast te toeteren en hij reageert.. maar ik zie duidelijk bloed

P: Ja, ik snap dat u dat vervelend vindt... heeft u op het raampje getikt?

M: Nee

P: Zou u dat willen doen voor mij?

M: Ja, dan loop ik er nu heen, tik ik op het raam

P: Ja

Noot verbalisanten: Op de achtergrond horen wij het geluid van tikken

M: Maar ik zag ook net auto's wegrijden dus ik denk echt dat het slechte boel is.

P: Ok

M: Ooo er zit een kind achterin

P: Ach nee, dat meent u niet

M: Ook nog .... er zit een kind achterin, hij reageert niet, er zit een kind achterin de auto

P: Dan komen we extra snel die kant op. Heel goed dat u dat meldt meneer. Als u het niet meer wilt zien dan kunt u teruggaan naar de auto hoor, politie komt eraan

M: ja, ik loop weer terug naar de auto; kindje zit niet te huilen of zo, het is niet in shock

P: Maar het kindje reageert.. het is nog wel wakker?

P: Het kindje is nog wel wakker, die reageert wel...

M:Ja, ja

P: Ok

M: Ja, ja, ze huilt niet ofzo, ze is niet helemaal van streek of..

P: Maar de persoon, de man in de auto die is overduidelijk....

M: Die reageert niet nee...

P: Ok

M: Je hoeft niet met sirene te komen denk ik hoor want dat is niet meer nodig.

P: We gaan wel met spoed komen omdat er een kindje achterin de auto zit

M: O nee, dat bedoel ik niet, maar niet dat je met sirene het terrein oprijdt

P: Dat is een inschatting voor de politie op straat

M: Ok nou in ieder geval als je het kind niet wil choqueren zou ik hem onderweg afzetten

P: Nee precies, ik heb erbij gezet dat er een kindje in de auto zit.

En kunt u voor mij het kenteken van de auto zien meneer?

M: Ja, dan loop ik er even uit weer; het is een ... effe kijken., wat is het voor een merk? Een Volkswagen ... […] verhoogd met een tweetje [kenteken 1]

P: [kenteken 1] ...klopt dat?

M: Ja

P: En dat betreft het een Golf zegt u he?

M: Nee, een Volkswagen, ik denk een Passaat of een verlengde Golf

P: Het is in ieder geval een Volkswagen ok

M: [kenteken 1]

P: Mijn collega's zijn in ieder geval al onderweg, daar ben ik blij mee. Ziet u verder nog iets raars? M: Ja, ik zag net twee auto's wegrijden

P: Heeft u daar iets van gezien: kentekens, kleuren, auto...

M: Ik heb geprobeerd kentekens te noteren maar nee dat... ik ben er heel even achteraan gereden, maar ze reden zo snel dat.. en ik moest voorrang geven, ik was ze gelijk kwijt eigenlijk.

P: Ok, met hoge snelheid wel

M: Ja, ze gingen met hoge snelheid weg ja...

P: Ok en heeft u wel de kleuren en de ....

M: Ja, ik weet dat het twee Mercedessen waren, waarvan één een taxi nummerbord had. Een blauw kenteken. Het waren allebei Mercedessen

P: Ja

M: Het was een C of een E serie zowiezo .... de één, de ander was erg opvallend omdat het een witte Mercedes was, niet de taxi. Het was een witte Mercedes, ik denk een model Combo of dat heet anders bij Mercedes? En er zat grijs aan de zijkanten

P: Met grijs aan de zijkant..

M: Ja een beetje racerig gemaakt met grijs aan de zijkant

P: Ok, dat was in ieder geval geen taxi he?

M: Nee, de taxi was een gewone Mercedes, zwart, donker kleurig grijs, zoiets een C of een E waar al die taxi's in rijden

P: Ja, en dat grijs aan de zijkant meneer was dat beschadigd of hoorde dat gewoon op de bus

M: Nee, het was alsof het een soort race model was

P: Een race model is...

M: Het was heel opvallend .... Ik hoor de sirenes aankomen nu

P: Ok, dan zijn ze gelukkig heel dichtbij ....Ja, ze zijn echt heel dichtbij, ik zie ze momentje hoor... M: Ik heb echt gepoogd om het beter te doen met die nummerborden maar het ging echt te snel

P: Nee, ja goed dat u belt. We zijn heel blij mee

M: Ik zie ze aankomen, hij heeft ze aanstaan...ho niet te ver ...ja ok..

P: Hebben ze u gezien?

M: Nou ik heb ze gewenkt, ik zat in de auto; ik neem aan dat ze het gezien hebben; ja nu hebben ze het gezien

P: Helemaal goed, dan ga ik de verbinding met u verbreken, heel erg bedankt voor de melding en we hopen dat het meevalt.

M: Ik denk het niet, maar ik hoop het ook.

22. Een proces-verbaal van bevindingen tijdstip 112-melding van 20 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z532-Z533).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Navraag tijdstip 112 melding

Op 1 april 2020 heb ik, 1e verbalisant navraag gedaan bij de centrale meldkamer van de Landelijk Eenheid in Driebergen. Nadat ik, 1e verbalisant, het telefoonnummer [telefoonnummer 8] , van de getuige [betrokkene 5] eveneens de beller naar 112, heb opgegeven bij de centrale meldkamer zagen zij, in het computer systeem Avaya, dat het voornoemde telefoonnummer op 1 oktober 2019 om 17.15.36 uur had gebeld met de 112-centrale in Driebergen.

23. Proces-verbaal van verhoor getuige van 1 oktober 2019 inclusief bijlagen, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z135- Z136, bijlagen Z137-Z138).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 1 oktober 2019 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de getuige [betrokkene 5]:

Ik heb om 17:15 uur met mijn telefoon 112 gebeld. Ik parkeer praktisch elke dag bij Nieuw Vredelust in Duivendrecht, dus ik weet welke voertuigen er normaal gesproken staan. Toen ik kwam aanrijden ben ik in een soort van u-bocht de parkeerplaats opgereden, om zodoende mijn auto zo te positioneren dat ik de volgende dag direct zou kunnen wegrijden. Ik kwam dus aanrijden en voordat ik de bocht op het parkeerterrein kon maken, stond daar een witte Mercedes, station model, ik denk een C of een E klasse. Opvallend aan deze auto was het volgende: de auto was wit en er zat een maanvormig vlak aan de zijkant ter hoogte van de linker achterkant en de punt van de maanvorming was naar voren gericht. Deze witte Mercedes viel mij zo op omdat de mensen die daar een tuinhuisje hebben, normaal gesproken niet parkeren achter in de hoek bij de bomen, als er voldoende plek is. Ik liet deze Mercedes voorgaan om zodoende naar mijn parkeerplaats te gaan.

Terwijl ik aan het wachten was, keek ik naar links en zag een witte Volkswagen staan. Ik zag dat de bestuurder met zijn hoofd tegen de zijruit van de bestuurderskant lag. Ik zag dat deze man een klein straaltje bloed had lopen langs de zijkant van zijn gezicht, volgens mij was dat de rechterkant. Ik stond met mijn auto schuin ten opzichte van het slachtoffer.

De witte Mercedes reed het parkeerterrein af, volgens mij redelijk beheerst; hij reed normaal weg. Ik keek op dat moment naar rechts en zag dat er een taxi wegreed, die er als volgt uitzag. Ik neem aan dat het een Mercedes E klasse, kleur zwart of donkergrijs. Ik meen me te herinneren dat hij een grote lichtbak bovenop het dak had, mogelijk met blauwe kentekenplaten. Ook deze taxi reed redelijk beheerst weg. Deze auto’s reden allebei vrijwel tegelijkertijd weg. Mij viel op dat de taxi aan de zijkant van de weg stond, terwijl er genoeg parkeergelegenheid was.

(opmerking hof: zie de aantekening van de getuige op de bijgevoegde plattegrond 1).

Ik zag dus dat de bestuurder van de Volkswagen met bloed op zijn hoofd tegen het bestuurdersraam aan lag. Toen dacht ik: dat klopt niet. Ik zag dus die auto’s wegrijden. Ik reed tot de hoek, maar toen waren ze al weg. Ik zag dat de taxi linksaf de Buitensingel op reed en dat de andere auto, de witte Mercedes, twee keer rechtsaf sloeg en in de richting van de Arena is gereden. (opmerking hof: zie de aantekening van de getuige op de bijgevoegde plattegrond 2).

Ik heb geen schoten gehoord.

Ik ben even achter die twee auto’s aangereden maar ik was ze uit het oog verloren en ben teruggegaan naar de parkeerplaats.

Ik heb mijn bocht op de parkeerplaats wat ruimer genomen, zodat ik beter zicht had op de jongen in de auto. Toen zag ik ook duidelijker dat hij bloed aan zijn hoofd had. Ik heb mijn auto op 1,5 meter voor de auto van het slachtoffer gezet en heb een aantal keren op mijn claxon gedrukt om te kijken of ik beweging in de andere auto zag. Die was er niet. Ik heb mijn auto 5 meter verderop geparkeerd. Daar heb ik 112 gebeld. Op een vraag van degene die ik aan de lijn had ben ik naar de auto gelopen en heb ik op het raam getikt, terwijl ik aan de lijn was. Terwijl ik met mijn autosleutels op het raam tikte, zag ik dat achter het slachtoffer op de achterbank een kinderzitje was bevestigd met een klein kindje erin. Het kindje huilde niet en zat stil. Ik ben met 112 aan de lijn gebleven totdat de politie er was.

(…)

24. Een proces-verbaal van 8 juni 2020, opgemaakt door mr. A.B.M. Wijnveldt, rechter-commissaris belast met de behandeling van strafzaken in de rechtbank Amsterdam (losbladig).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 8 juni 2020 tegenover de rechter-commissaris afgelegde verklaring van de getuige [betrokkene 5]:

Ik rijd in een zwarte Alfa 147, ook op 1 oktober 2019.

Wat ik mij herinner van wat ik heb gezien op 1 oktober 2019 is het volgende.

Ik kwam aanrijden op de parkeerplek bij de volkstuinen. Ik woon op de [A] . Deze volkstuin gebruikt hetzelfde parkeerterrein als Vredelust. De route die ik naar de parkeerplaats heb genomen is de volgende: na de afslag S111 bij de Arena ben ik linksaf de ventweg opgereden, dat is de Buitensingel. Daar reed ik het parkeerterrein van [A] op. Als je deze parkeerplaats voorbij rijdt, dan loopt de weg feitelijk dood. Je passeert dan eerst nog een ander groot parkeerterrein.

Die avond ben ik niet verder gereden dan de eerste parkeerplaats. Ik weet het precieze tijdstip niet meer. Het tijdstip zal blijken uit mijn telefoon toen ik de 112 melding maakte. Toen ik kwam aanrijden, wilde ik op de parkeerplaats een lus maken om mijn auto zo te kunnen parkeren dat ik gemakkelijk kon wegrijden. Op dat moment zag ik een Mercedes aanstalten maken om weg te rijden en ik gaf hem voorrang. Misschien was de Mercedes al een klein stukje opgetrokken, maar hij wachtte tot ik hem voorrang gaf.

Toen ik voorrang moest verlenen of iets daarvoor of daarna heb ik aan de rechterkant van zijn hoofd bloed gezien bij de man in de Golf.

De witte Golf stond achter in een hoekje neusklaar om weg te rijden, daarmee bedoel ik dat zijn kont tegen de bosjes aan stond. De Mercedes stond parallel aan deze auto, ook met de neus naar voren gericht.

U vraagt mij een beschrijving van de Mercedes te geven. Ik vond vooral de ingestanste vorm van de carrosserie opvallend. Dat heb ik eerder beschreven als maanvormig. Ik dacht toen dat het een opgeplakte sticker was. Met de huidige kennis denk ik dat het de vorm van de auto was. Ik heb deze vorm namelijk ook bij andere Mercedessen gezien. Die vorm zit op het achterportier. De auto was grijs of zilvergrijs. De kleur kan iets anders zijn omdat het geen helder weer was. Er waren nog geen straatlampen aan. De Volkswagen waarin het slachtoffer zat was wit. Als ik in mijn verklaring spreek over een witte auto dan bedoel ik de Golf en met de grijze de Mercedes.

Ik heb ook over een andere auto verklaard die wegreed en dat was denk ik een E-klasse en die was ook een slag groter.

De grijze Mercedes was een A- of C-klasse, in ieder geval kleiner dan de taxi want dat was dacht ik een E-klasse. De taxi was donker van kleur en had een taxi-ding op zijn dak. Het was in ieder geval duidelijk dat het een taxi was, want dit voertuig had een blauw kenteken. Op het moment dat ik kwam aanrijden stond de taxi stil. Bijna op hetzelfde moment reed de grijze Mercedes weg en ook de taxi. Volgens mij reed de grijze Mercedes in de richting van de Arena en de taxi ging in de richting van de Utrechtsebrug.

De grijze Mercedes reed maximaal 5 meter voor mij langs en de taxi maximaal 15 meter. Ik stond stil toen zij passeerden. Ik heb die grijze Mercedes voorrang gegeven. Deze kwam uit stilstand en reed op een normale manier weg; niet met gierende banden. Ik zag die auto van de zijkant en zag op die manier de maanvorm.

Ik ben achter de grijze Mercedes aan gereden omdat ik, nadat ik deze voorrang had verleend, naar links keek en het slachtoffer zag in een vreemde positie, met zijn hoofd naar links geleund tegen het raam. Ik heb toen heel even gewacht. Ik durfde er niet direct achter aan. Ik wilde het nummerbord opnemen, maar ik zag hem de S111 op rijden en ben toen afgehaakt en teruggegaan. Ik ben tot het hoekje gereden. Ik denk dat dat bij de stoplichten bij de Arena was. Ik zag die auto de S111 op draaien en verloor hem toen uit het zicht.

Daarna heb ik 112 gebeld, nadat ik terug was gereden, om de situatie beter in te schatten. Ik heb toen een grotere lus op de parkeerplaats gemaakt om het beter te kunnen zien en zag toen bloed bij die man. Volgens mij zag ik de eerste keer een klein beetje bloed. Ik heb getoeterd of er nog reactie kwam en daarna 112 gebeld. Ik had inderdaad bloed gezien voordat ik 112 belde.

Het was niet druk op de parkeerplaats. Het was buiten het seizoen, extreem rustig. Er waren niet veel auto’s geparkeerd. Ik kon gemakkelijk de lus maken en parkeren.

Volgens mij stonden er behalve de Golf en de Mercedes nog 4 â 5 andere auto’s. Ik heb geen mensen zien lopen

25. Proces-verbaal met bijlage van de letterlijke uitwerking van het verhoor van een getuige van 7 mei 2020, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z861-873).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang, als de op 10 oktober 2019 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de getuige [betrokkene 5]:

I: interviewer

G: gehoorde

I: waren er buiten die taxi en de Mercedes nog andere mensen of auto’s?

G: nee, er is niemand weggegaan in die tijd of gekomen. [...] ik kwam aan en ik keek op dat moment ook effetjes deze kant op. Dus ik was niet alleen maar met die auto bezig...

I: Ja. Ja, ja. Nee, nee, nee. Ja.

G: ...zeg maar. Ik was met, met die auto hier bezig. En eh pas op het moment dat ze weer wegreden keek ik weer naar die auto. En keek ik naar die auto die daar wegreed en was die, was dit mijn beeld niet meer.

26. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Resultaat onderzoek TCA taxi op de Buitensingel’ van 10 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z142-Z143).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

Bij taxibedrijf Taxicentrale Amsterdam (TCA) zijn de gegevens opgevraagd en verkregen van de taxi’s die op 1 oktober 2019 tussen 16:00 en 17:30 uur op de Buitensingel in Amsterdam-Duivendrecht zijn geweest, of daar in de nabije omgeving zijn geweest.

TCA heeft op 10 oktober 2019 de volgende gegevens verstrekt:

Wij hebben 1 match met een TCA wagen die op 1 oktober 2019 van 17:10 uur tot 17:16 uur op de Buitensingel is geweest.

Het betreft TCA taxi [001] , Mercedes met kenteken [kenteken 4] , zwart, bestuurder [betrokkene 6] .

27. Een proces-verbaal van bevindingen van 1 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina’s Z041-Z042).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

De verbalisant arriveerde op de Buitensingel op 1 oktober 2019 rond 17:25 uur en sprak met enkele getuigen. Hij zag dat een personenauto naar het lint rijden en dat een mannelijke bestuurder uitstapte. De bestuurder verklaarde later te zijn genaamd [betrokkene 7] .

[betrokkene 7] verklaarde op de gestelde strekkende vragen het volgende:

Ik was hier met mijn vriendin in de auto. Ik stond verderop op het doodlopende stukje geparkeerd. Wij zaten in de auto. Het enige wat wij gezien hebben was dat een zwarte taxi over de parkeerplaats reed en vervolgens weer wegreed.

28. De verklaring van de getuige [betrokkene 7] , afgelegd ter terechtzitting in hoger beroep van 21 november 2022.

Deze verklaring houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

De voorzitter houdt mij voor dat het verhoor vandaag gaat over een gebeurtenis op 1 oktober 2019 op een parkeerplaats, vlakbij de volkstuinen, aan de Buitensingel in Duivendrecht.

Ik wilde van de parkeerplaats rijden, toen de politieagent naar mij toekwam. Hij zei dat ik niet weg mocht rijden, omdat de weg geblokkeerd was.

Door het afzetlint was het niet meer mogelijk om naar de andere parkeerplaats te komen. De andere kant op kon ik niet wegrijden, want daar loopt de weg dood.

29. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Telefonisch contact getuige [betrokkene 6] ’ van 14 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (doorgenummerde pagina Z144).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de mededeling van de verbalisant:

De verbalisant heeft op 14 oktober 2019 telefonisch contact opgenomen met [betrokkene 6] .

Hij verklaarde als volgt.

Ik was op 1 oktober (2019) met mijn Mercedes in Amsterdam. Mijn auto moest naar de garage vanwege een geluid bij de schokdemper. Nadat ik de auto had opgehaald, ben ik naar de Buitensingel gereden. Ik heb daar een rondje gereden en heb mij gefocust op het geluid van de schokdemper. Het viel mij op dat het bij de Buitensingel erg rustig was. Ik heb geen speciale of opvallende dingen gezien.

30. Een proces-verbaal van 8 juni 2020, opgemaakt door mr. A.B.M. Wijnveldt, rechter-commissaris belast met de behandeling van strafzaken in de rechtbank Amsterdam (losbladig).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 8 juni 2020 tegenover de rechter-commissaris afgelegde verklaring van de getuige [betrokkene 6]:

Wat ik nog weet van 1 oktober 2019?

Als u mij zegt dat dat de dag is waarover ik door de politie ben gehoord, dan weet ik over welke dag het gaat. Op zichzelf zegt 1 oktober mij niets.

Ik ben chauffeur. Ik rijd in een Mercedes, dat is mijn dagelijkse werk. Er was iets niet goed aan mijn auto. Iemand van de Mercedes garage is met mij op een hobbelig weggetje gaan rijden, zodat het duidelijk werd om welk geluidje het ging.

Een week later kon ik mijn auto bij de Mercedes garage ophalen en ben toen ( het hof begrijpt: op 1 oktober 2019) weer naar dat weggetje gereden waar ik een week eerder met de monteur ook had gereden. Zo kon ik luisteren of het geluidje weg was. De Mercedes garage is gevestigd bij de (Burgemeester) Stramanweg.

Naar welk weggetje ik ben gereden? Ik kan er zo naar toe rijden, maar weet niet hoe het daar heet. Vanuit de Arena ligt het Van den Ende gebouw aan de rechter kant. Aan de linker kant is het oefenterrein van Ajax. Je gaat dan rechtdoor op de grote weg en dan ergens linksaf naar het kleine weggetje. Ik zat alleen in de auto. Ik heb een Mercedes E model, een zwarte sedan met blauw kenteken.

U vraagt hoe je kunt zien dat de auto een taxi is. Naast dat ik voor de TCA reed, reed ik voor mezelf. Als ik voor de TCA reed, had ik een kleine dakkap op en als ik voor mijzelf reed helemaal niets. Ik weet niet meer of ik die dag mijn dakkap op had.

Het klopt dat de centrale bijhoudt waar ik naartoe rij en in- en uitstap.

Ik was ben door de centrale of de politie gebeld dat de centrale had gezien dat ik daar was geweest. Of de gegevens op de centrale kunnen worden uitgelezen of in mijn auto?

Ik weet dat toen ik 15 jaar geleden ben overvallen de centrale en de politie mijn auto toen hebben teruggevonden.

U vraagt wat ik mij kan herinneren van wat ik heb gezien die dag op dat weggetje. Ik heb daar natuurlijk over nagedacht: niets. Ik heb tegen de politie gezegd dat ik alleen geconcentreerd was op het luisteren naar mijn auto. Als bijvoorbeeld een auto op een rare plek staat dan valt dat op, maar er is mij niets opgevallen.

Ik denk niet dat ik stil heb gestaan, maar ik kan het mij niet herinneren. Ik weet niet of het tweede rondje exact hetzelfde was als het eerste rondje (het hof begrijpt: van de week voor 1 oktober 2019). Als je terugrijdt hoef je inderdaad niet te steken of te keren. Ik weet niet meer of je voor het rijden van dat rondje om parkeerplaatsen heen moest rijden. Ik denk dat een rondje ongeveer drie minuten duurt. Gedurende de twee rondjes heb ik geen andere taxi gezien. Dat valt meestal wel op.

Of ik een auto voorrang heb verleend of dat een auto daarom heeft gevraagd? Ik denk het niet, maar ik weet het niet zeker.

U vraagt hoeveel auto’s ik (daar) die dag heb gezien. Ik heb erover nagedacht, maar ik kan mij niets specifieks herinneren. Ook niet over auto’s die geparkeerd stonden of rondreden.

31. Een proces-verbaal ‘Forensisch onderzoek plaats delict’ van 19 november 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z224-Z234).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Op 1 oktober 2019 om 17:45 uur kwamen wij naar aanleiding van een doodslag/moord voor een forensisch onderzoek op de locatie Buitensingel 4A, 1114 BE Amsterdam-Duivendrecht.

Betrokken slachtoffer: [slachtoffer] , geboren [geboortedatum] 1985.

Omschrijving onderzoekslocatie

De plaats delict betrof een parkeerterrein in het buitengebied van Duivendracht en was gelegen tussen twee tuincomplexen. Het parkeerterrein was met een auto te bereiken via een weg (Buitensingel), die langs het parkeerterrein liep. De Buitensingel was te bereiken via de Van der Madeweg en de Holterbergweg te Duivendrecht. Het parkeerterrein grensde direct aan een toegang tot het tuincomplex [A] . Schuin tegenover deze toegang was aan de overzijde van de Buitensingel een toegang tot het tuincomplex Nieuw Vredelust. Op het parkeerterrein stond, gezien vanaf de Buitensingel, links achter in de hoek van dit parkeerterrein een witte Volkswagen Golfstationwagen voorzien van gele Nederlandse kentekenplaten met de cijfer/lettercombinatie [kenteken 1] en voorzien van duplicaatcode 2.

Bevindingen

Wij zagen dat links achterop het parkeerterrein een witte links gestuurde Volkswagen Golf stationwagen met kenteken [kenteken 1] stond. Wij zagen dat deze personenauto met de neus in de richting van de Buitensingel stond geparkeerd. De auto stond op het parkeerterrein op straatklinkers aan de rand van een groenstrook met een bomenrij.

Auto

Het bestuurdersportier en het linker achterportier van de Volkswagen Golf waren geopend. De ruit van het linker voorportier was op een kier van ongeveer 10 centimeter geopend. Voor het bestuurdersportier lag op de grond van het parkeerterrein een Apple Airpod oortelefoon. Op de linkerzijde van de bestuurdersstoel en de onderdorpel van het bestuurdersportier zagen wij diverse bloedspatten. Links van de autoradio hing een zwarte Apple IPhone in een telefoonhouder aan het dashboard. Wij zagen dat de telefoon was ingeschakeld doordat er regelmatig naar werd gebeld en er regelmatig berichten op het scherm verschenen. De telefoon (AML31400) hebben wij overgedragen aan de districtsrecherche Amsterdam Oost. Wij zagen dat de zonneklep aan de bestuurderszijde was uitgeklapt en dat het schildje voor de spiegel was geopend.

Vuurwapen

Op het middenconsole lag een zwart vuistvuurwapen van het merk en type Beretta model 70. Het wapen lag op de linkerzijde, met de loop in de richting van het dashboardkastje. De slede van het vuurwapen was naar achteren geschoven, in de kamer van het vuurwapen zat een huls geklemd. De veiligheidspal van het vuurwapen stond in de ‘vuurstand’. Er was geen patroonhouder in het wapen aanwezig. Ik, verbalisant, heb de huls uit het vuurwapen verwijderd. Wij hebben de huls veilig gesteld. Het vuurwapen werd door ons veilig gesteld.

Slachtoffer

In de rechterzijde van het voorhoofd/slaap van het slachtoffer was een perforatie in de huid. Rond deze perforatie zagen wij zowel aan de voorhoofdszijde als aan de zijde richting het oor een donkere verkleuring van of op de huid. Vanuit deze perforatie liepen bloedsporen over het gelaat schuin naar de linkerzijde en de linkeronderzijde van het gelaat. Tevens zagen we een bloedspoor over de rechterzijde van het hoofd naar het achterhoofd lopen.

Overzicht veiliggestelde sporen

SIN: AAMC4986NL

Datum /tijd veiligstellen: 1 oktober 2019 om 20:00 uur

Plaats veiligstellen: Bem. loop voorzijde/binnenzijde vuurwapen (Beretta)

SIN: AAMC4989NL

Datum /tijd veiligstellen: 1 oktober 2019 om 20:30 uur

Plaats veiligstellen: Bem. slede vuurwapen (Beretta) vanaf middenconsole VW

SIN: AAMC4991NL

Object: vuurwapen (pistool)

Merk/type: Beretta Model 70

Kaliber: 7.65mm Browning

Bijzonderheden: geen patroonmagazijn aanwezig

SIN: AAMC2866NL

Object: Munitie (Mund huls)

Merk/type: Cbc 7.65mm Browning

Kleur; goudkleurig

Land: Brazilië

Kaliber: 7.65mm Browning

SIN: AAMC4918NL

Object: munitie

Land: Nederland

Bijzonderheden: projectiel uit hoofd slachtoffer. Bij sectie verwijderd.

32. Een rapport Wapentechnisch en munitieonderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut van 30 maart 2020, opgemaakt door W. Kerkhof (doorgenummerde dossierpagina’s Z657- 672).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Vuurwapen (AAMC4991NL)

Dit vuurwapen heeft de opschriften en de uiterlijke kenmerken van een semi-automatisch werkend pistool van het merk Beretta, model 70 in kaliber 7.65mm Browning.

Technisch onderzoek

Het pistool (AAMC4991NL) is technisch onderzocht. Zowel aan de loop, de slede als aan de kast werden veranderingen vastgesteld. Het pistool geeft het beeld van een gedeactiveerd wapen, dat gedeeltelijk is gereactiveerd. Er zijn concrete aanwijzingen dat de stootbodem in de slede weer is aangepast, met de kennelijke bedoeling het pistool weer schietklaar te maken. Er zijn geen aanwijzingen dat geprobeerd is de kast of de loop te herstellen. In de huidige staat functioneert het pistool feitelijk bijna als een enkelschots pistool. Er kan met de hand een patroon in de kamer worden gevoerd, die kan worden verschoten. Er werd slechts één keer een huls uitgeworpen waarna een patroon uit het patroonmagazijn werd ingevoerd die kon worden verschoten. Na de andere 36 schoten werd de huls niet uitgeworpen, waardoor een aantal handelingen moesten worden verricht voor het lossen van het tweede schot. De twee kogels die in een blok gelatine werden verschoten, drongen daar meer dan 30 centimeter in door, ondanks het feit dat de loopwand op drie plaatsen was doorboord (p.11).

Conclusie vergelijkend onderzoek

Huls

Voor de huls (AAMC2866NL) en het vuurwapen (AAMC4991NL), kaliber 7.65mm Browning zijn de volgende hypothesen beschouwd:

Hypothese 1: de huls is verschoten met het vuurwapen.

Hypothese 2: de huls is verschoten met een ander vuurwapen van hetzelfde kaliber en met dezelfde systeemkenmerken als het vuurwapen.

De resultaten van het vergelijkend huisonderzoek zijn extreem veel waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is dan wanneer hypothese 2 waar is.

Kogel

Voor de kogel (AAMC4918NL) en het vuurwapen (AAMC4991NL), kaliber 7.65mm Browning zijn de volgende hypothesen beschouwd:

Hypothese 3: de kogel is afgevuurd uit de loop van het vuurwapen

Hypothese 4: de kogel is afgevuurd uit een andere loop van hetzelfde kaliber en met dezelfde systeemkenmerken als de loop van het vuurwapen.

De resultaten van liet vergelijkend huisonderzoek zijn extreem veel waarschijnlijker wanneer hypothese 3 waar is dan wanneer hypothese 4 waar is.

33. Een proces-verbaal van bevindingen ‘Werking vuurwapen Beretta met BVH nummer 2019207223 van 17 november 2022, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar (losbladig).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als mededeling van de verbalisant:

Het betreft een pistool van het wapenmerk Beretta, type model 70, kaliber 7,65mm Browning met SIN-nummer AAMC4991NL.

Ik heb dit vuurwapen tijdens een verhoor van [verdachte] in mijn handen gehad omdat mij gevraagd was een storing te verhelpen. Een dummypatroon zat vast in de kamer precies op de plek waar gefreesd was, dus bij de grens tussen de patroonruimte naar de kamer van dit wapen. Ik heb een paperclip gebruikt om de patroon omhoog te wippen zodat deze de kamer verliet. Die paperclip gebruikte ik ook om een nieuwe dummypatroon in de kamer te zetten.

34. Een proces-verbaal van verhoor verdachte van 25 april 2020, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s P190-244).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 1 april 2020 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de verdachte [verdachte] (pagina’s P196, P203-204 en P207-208):

V: vraag verbalisanten

A: antwoord verdachte

V: Weet jij nog welke kleding je droeg op de dag dat [slachtoffer] doodgeschoten werd?

A: Ja, die rode jas die jullie hebben meegenomen.

De forensisch expert wordt tijdens het verhoor erbij gehaald. De expert geeft toelichting dat het patroon omhoog gewipt moet worden om in de kamer te komen. Na dit omhoog wippen van de kogel kan er dus één kogel worden afgevuurd met het wapen.

V: Het wapen is onklaar gemaakt. Dat is hersteld zodat je wel kunt schieten, maar niet alles is goed terug gebouwd zodat automatisch doorladen niet lukt.

35. Een rapport ‘Aanvullend schotrestenonderzoek’ met bijlage van het Nederlands Forensisch Instituut van 8 mei 2020, opgemaakt door A. Knijnenberg (doorgenummerde pagina’s Z907- 925, bijlage Z926-943).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Schootsafstandbepaling

De bevindingen van het schootsafstandenonderzoek gekoppeld aan de verwonding in het lichaam van [slachtoffer] zijn veel waarschijnlijker wanneer de schootsafstand kleiner is dan 2,5 centimeter, dan wanneer de schootsafstand groter is dan 2,5 centimeter.

36. Een rapport ‘Forensisch DNA-onderzoek’ van het Forensisch Laboratorium voor DNA-onderzoek (FLDO) van 7 november 2019, opgemaakt door P. de Knijff (doorgenummerde pagina’s Z285-290).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Op 24 oktober 2019 werd het in tabel 1 genoemde onderzoeksmateriaal ontvangen. Het FLDO heeft op 30 oktober 2019 de schotresten uit de huls veiliggesteld. De veilig gestelde schotresten zijn voorzien van de in tabel 1 bij SIN-code schotresten genoemde nieuwe SIN-code.

Tabel 1

37. Een proces-verbaal van bevindingen van 9 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z218-219).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Op 2 oktober 2019 zijn wij langs gegaan op de [b-straat 1] te [plaats] . Aldaar spraken wij met [verdachte] ( [geboortedatum] -1970). Wij vroegen hem of wij de rode jas die hij ten tijde van het tanken bij de Makro aan had, mochten onderzoeken. Hierop gaf [verdachte] genoemde jas. De jas hebben wij in beslag genomen onder goednummer 5815744.

Tevens vroegen wij aan [verdachte] of wij de Mercedes met kenteken [kenteken 2] mochten onderzoeken. Genoemd voertuig stond in de parkeergarage onder genoemd perceel en is in beslag genomen onder goednummer 5733619.

38. Een proces-verbaal ‘Forensisch onderzoek [b-straat 1] [plaats] ’ van 3 oktober 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z302-303).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Op 2 oktober 2019 kwamen wij voor een forensisch onderzoek op de [b-straat 1] , [postcode] te [plaats] . Wij werden verzocht ter plaatse te gaan en de binnenzijde van een Mercedes die door de Districtsrecherche op dit adres werd aangetroffen, te bemonsteren in verband met de mogelijke aanwezigheid van schotresten.

Op een parkeerplaats van de ondergrondse parkeergarage van het appartementencomplex zagen wij een grijze Mercedes, type AMG C63S voorzien van Nederlandse kentekenplaten met de cijfer/lettercombinatie [kenteken 2] . Door ons werden aan de binnenzijde van het voertuig door middel van stubs bemonsteringen gedaan. De bemonsteringen werden uitgevoerd op de deurgreep links voor (blauw), het stuur (groen), de pook in de middenconsole (zwart) en de hendels achter het stuur (rood). Vervolgens werden de bemonsteringen inclusief een blanco bemonstering geplaatst in een schotrestenkit en gemerkt met SIN AAJS9724NL.

SIN: AAJS9724NL

Datum/tijd veiligstellen: 2 oktober 2019 om 21:20 uur

Plaats veiligstellen: diverse plaatsen bestuurderszijde [kenteken 2]

39. Een rapport ‘Schotrestenonderzoek’ van het Nederlands Forensisch Instituut met bijlage van 19 november 2019, opgemaakt door A. Knijnenberg (doorgenummerde pagina’s Z306-314, bijlage Z315-330).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

1. Ontvangen van Team Forensische Opsporing op 4 oktober 2019: een rode jas, SIN AAMS2830NL

2. Ontvangen van Team Forensische Opsporing op 10 oktober 2019: bemonsterset diverse plaatsen bestuurderszijde Mercedes [kenteken 2] , SIN AAJS9724NL en

Ontvangen van Team Forensische Opsporing op 10 oktober 2019: munitie (mund huls) een huls, SIN AAMC2866NL

3. Ontvangen van FLDO op 3 1 oktober 2019: een schotrestenbemonstering uit huls AAMC2866NL, SIN AAMS7585NL.

Bij het verschieten van een patroon met een vuurwapen, ook wel aangeduid met de term schietproces, komen deeltjes vrij. Deze deeltjes worden aangeduid met de term schotresten. Schotresten kunnen zowel organisch als anorganisch zijn. De organische deeltjes die van belang zijn voor het onderzoek bestaan voornamelijk uit (deels verbrande) nitrocellulosekruitdeeltjes. Anorganische deeltjes kunnen afkomstig zijn van de slagas, het vuurwapen, de kogel en de huls.

De uiteinden van de mouwen van de jas zijn bemonsterd.

Resultaten

Anorganische deeltjes

Op de onderzochte stubs zijn met de elektronenmicroscoop verschillende anorganische deeltjes aangetroffen. In tabel 4 zijn de deeltjes opgenomen die op basis van hun morfologie en elementsamenstelling in aanmerking komen voor schotresten.

(…)

Organische deeltjes

Op de onderzochte stubs zijn geen nitrocellulosekruitdeeltjes aangetroffen.

Interpretatie resultaten

Bij het beschouwen van de aangetroffen deeltjes worden deze ingedeeld in twee categorieën: A en B. Categorie A deeltjes zijn karakteristiek voor schotresten. Deze deeltjes zijn tot op heden niet aangetroffen bij personen die voor zover bekend op geen enkele wijze met een schietproces te maken hebben en er zijn van deze deeltjes geen andere bronnen van herkomst bekend dan een schietproces. Categorie B deeltjes komen in aanmerking voor schotresten. Van deze deeltjes zijn echter ook andere bronnen van herkomst bekend. In het algemeen is de bewijskracht van categorie B deeltjes veel lager dan van categorie A deeltjes.

Op de stubs waarmee de mouwen van de jas zijn bemonsterd zijn categorie A en categorie B deeltjes aangetroffen, zie tabel 4. De categorie A deeltjes voldoen aan de door het NFI gehanteerde criteria.

Op de stubs waarmee de delen van de auto zijn bemonsterd zijn categorie A en categorie B deeltjes aangetroffen, zie tabel 4. De categorie A deeltjes voldoen aan de door het NFI gehanteerde criteria.

Het merendeel van de aangetroffen categorie B deeltjes past bij de aangetroffen categorie A deeltjes.

Conclusie

Voor het onderzoek naar de aanwezigheid van schotresten zijn de bevindingen getoetst aan de volgende set hypothesen:

Hypothese 1: op de bemonsteringen van de jas/de auto zijn schotresten aanwezig.

Hypothese 2: op de bemonsteringen van de jas/de auto zijn géén schotresten aanwezig.

Daarbij zijn de volgende conclusies getrokken:

De bevindingen van het onderzoek naar de aanwezigheid van schotresten op de bemonsteringen van de mouwen van de jas AAMS2830NL zijn zeer veel waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is, dan wanneer hypothese 2 waar is.

De bevindingen van het onderzoek naar de aanwezigheid van schotresten op de onderzoeksset schiethanden AAJS9724NL waarmee delen van de auto zijn bemonsterd, zijn zeer veel waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is, dan wanneer hypothese 2 waar is.

Verbale term en ordegrootte bewijskracht:

ongeveer even waarschijnlijk 1-2

iets waarschijnlijker 2-10

waarschijnlijker 10-100

veel waarschijnlijker 100-10.000

zeer veel waarschijnlijker 10.000-1.000.000

extreem veel waarschijnlijker > 1.000.000

40. Een aanvullend rapport Schotrestenonderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut met bijlage van 8 mei 2020, opgemaakt door A. Knijnenberg (doorgenummerde pagina’s Z907- 925, bijlage Z926-943).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

In aanvulling op de onderzoeksresultaten in de schotrestenrapportage van 19 november 2019 zijn de bemonsteringen aan de binnenzijde van de jas en de zakken van de jas onderzocht.

Tabel 6 Overzicht van categorie A en B deeltjes die zijn aangetroffen op de onderzochte stubs.

(…)

Organische deeltjes

Op de onderzochte stubs zijn geen nitrocellulosekruitdeeltjes aangetroffen

Huls

Tabel 7 Resultaten schotrestenbemonstering uit de huls

(…)

Conclusie

Onderzoek aanwezigheid schotresten

De bevindingen van het onderzoek naar de aanwezigheid van schotresten op de bemonsteringen van de binnenzijde van de mouwen van de jas AAMS2830NL zijn zeer veel waarschijnlijker wanneer hypothese A1 waar is, dan wanneer hypothese A2 waar is, waarbij:

Hypothese A1: op de bemonsteringen van de binnenzijde van de mouwen van de jas zijn schotresten aanwezig.

Hypothese A2: op de bemonsteringen van de binnenzijde van de mouwen van de jas zijn géén schotresten aanwezig.

Vergelijkend schotrestenonderzoek

Voor de vergelijkingen tussen de schotresten uit de huis enerzijds en de schotresten op de bemonsteringen van de jas en de auto anderzijds is de volgende set hypothesen beschouwd:

Hypothese V1: de deeltjes die zijn aangetroffen op de bemonstering zijn afkomstig van het verschieten van de aangetroffen huls.

Hypothese V2: de deeltjes die zijn aangetroffen op de bemonstering zijn afkomstig van het verschieten van een willekeurige andere huls.

Vergelijking huls – jas

De op de jas aangetroffen verzamelingen deeltjes zijn specifiek genoeg voor een vergelijkend schotrestenonderzoek. De conclusie van dit vergelijkend schotrestenonderzoek is:

De bevindingen van het vergelijkend schotrestenonderzoek aan de schotrestenbemonstering AAMS7585NL uit de huls (AAMC2866NL) en de bemonsteringen van de jas AAMS2830NL zijn iets waarschijnlijker wanneer hypothese V1 waar is, dan wanneer hypothese V2 waar is.

Vergelijking huls - auto

De bevindingen van het vergelijkend schotrestenonderzoek aan de schotrestenbemonstering AAMS7585NL uit de huls (AAMC2866NL) en de bemonsteringen van de auto AAJS9724NL zijn iets waarschijnlijker wanneer hypothese V1 waar is, dan wanneer hypothese V2 waar is.

Verbale term en ordegrootte bewijskracht:

ongeveer even waarschijnlijk 1-2

iets waarschijnlijker 2-10

waarschijnlijker 10-100

veel waarschijnlijker 100-10.000

zeer veel waarschijnlijker 10.000-1.000.000

extreem veel waarschijnlijker > 1.000.000

41. Een rapport DNA-onderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut van 12 november 2019, opgemaakt door P.A. Maaskant van Wijk (doorgenummerde pagina’s Z295-297).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

42. Een rapport DNA-onderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut van 26 november 2019, opgemaakt door P.A. Maaskant van Wijk (doorgenummerde pagina’s Z367-370).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Politie eenheid Amsterdam heeft verzocht referentiemateriaal WAAB4259NL van verdachte [verdachte] , geboren [geboortedatum] 1970, te onderwerpen aan DNA-onderzoek en het verkregen DNA-profiel te vergelijken met eerder in deze zaak verkregen DNA-profielen. Ook het DNA-profiel AAMS9051NL van slachtoffer [slachtoffer] , geboren [geboortedatum] 1985, is betrokken bij het vergelijkend DNA-onderzoek.

In tabel 1 staat vermeld van wie het DNA op grond van het vergelijkend DNA-onderzoek afkomstig kan zijn. Wordt een persoon, van wie het DNA-profiel is vergeleken, niet vermeld, dan is er geen aanwijzing verkregen voor de aanwezigheid va DNA van deze persoon in die bemonstering.

Tabel 1 resultaten interpretatie en conclusie vergelijkend DNA-onderzoek

Bewijskracht van het vergelijkend DNA-onderzoek

Bemonstering AAMC4989NL#01 ten aanzien van verdachte [verdachte]

Ten behoeve van het berekenen van de bewijskracht (zie ook het kader bewijskracht van het resultaat van vergelijkend DNA-onderzoek) van de overeenkomsten tussen het DNA-profiel van verdachte [verdachte] WAAB4259NL en DNA-mengprofïel AAMC4989NL#01 zijn de volgende aannames gedaan:

-bemonstering AAMC4989NL#01 bevat DNA van twee personen;

-de personen in dit mengsel zijn onderling niet verwant.

Onder deze aannames zijn de resultaten van het DNA-onderzoek beschouwd onder het volgende hypothesepaar:

Hypothese 1 : de bemonstering bevat DNA van verdachte [verdachte] en een willekeurige onbekende persoon

Hypothese 2: de bemonstering bevat DNA van twee willekeurige onbekende personen.

Het verkregen DNA-mengprofiel AAMC4989NL#01 is meer dan een miljard keer waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is, dan wanneer hypothese 2 waar is.

Bemonstering AAMR9891NL#01 ten aanzien van verdachte [verdachte]

Ten behoeve van het berekenen van de bewijskracht (zie ook het kader bewijskracht van het resultaat van vergelijkend DNA-onderzoek) van de overeenkomsten tussen het DNA-profiel van verdachte [verdachte] WAAB4259NL en DNA-mengprofiel AAMR9891NL#01 zijn de volgende aannames gedaan:

-de bemonstering AAMR9891NL#01 bevat DNA van vier personen.

-de personen in dit mengsel zijn onderling niet verwant.

Onder deze aannames zijn de resultaten van het DNA-onderzoek beschouwd onder het volgende hypothesepaar:

Hypothese 1: de bemonstering bevat DNA van verdachte [verdachte] en drie willekeurige onbekende personen.

Hypothese 2: de bemonstering bevat DNA van vier willekeurige onbekende personen.

Het verkregen DNA-mengprofiel AAMR9891NL#01 is meer dan een miljard keer waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is, dan wanneer hypothese 2 waar is.

43. Een rapport van het Nederlands Forensisch Instituut met bijlage van 16 april 2021, opgemaakt door B. Kokshoorn (losbladig).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Verzocht is de resultaten van het onderzoek naar biologische sporen en het DNA-onderzoek te evalueren gegeven hypothesen op activiteiten niveau. Daartoe zijn de volgende hypothesen geformuleerd:

Hypothese 1: de verdachte heeft op het slachtoffer geschoten. De verdachte heeft het wapen daarna in de hand van het slachtoffer geplaatst.

Hypothese 2: een ander dan de verdachte heeft op het slachtoffer geschoten. De onbekende schutter heeft het wapen daarna in de hand van het slachtoffer geplaatst. De verdachte was op dat moment niet in de VW Golf van het slachtoffer aanwezig.

Hypothese 3: het slachtoffer heeft zichzelf beschoten. De verdachte was op dat moment niet in de VW Golf van het slachtoffer aanwezig.

Ten behoeve van de evaluatie van de onderzoeksresultaten op activiteitenniveau zijn de volgende aannamen gedaan:

Aannamen:

1. Het DNA in de bemonsteringen van de onderzochte voorwerpen is daadwerkelijk afkomstig van personen die door middel van het DNA-onderzoek daaraan zijn gekoppeld.

2. Het vuurwapen is niet schoongemaakt voordat het in de hand van het slachtoffer is geplaatst (hypothese 1 en 2).

3. Het vuurwapen was voorafgaand aan het schietincident in bezit van degene die heeft geschoten (dat wil zeggen, in bezit van de verdachte onder hypothese 1, in bezit van een onbekende dader onder hypothese 2 en in bezit van het slachtoffer onder hypothese 3).

4. Er is nagenoeg geen tijd verstreken tussen het eerste moment van vastpakken van het wapen door de schutter tot het afschieten ervan. Er is in die tijd niet met het wapen gemanipuleerd (zoals plaatsen of verwijderen van de patroonhouder). Na afloop is de patroonhouder verwijderd maar niet teruggeplaatst (het wapen is zonder patroonhouder aangetroffen).

5. Bij het schietincident zijn geen handschoenen gedragen door de persoon die heeft geschoten.

Overwegingen

Omdat niet betwist is dat met het vuurwapen op korte afstand in het hoofd van het slachtoffer is geschoten, is de kans onder elke hypothese betrekkelijk groot dat in de loop DNA van het slachtoffer wordt aangetroffen.

Ten aanzien van hypothese 1 (verdachte was de schutter en in bezit van het vuurwapen)

Onder deze hypothese heeft verdachte [verdachte] het wapen enige tijd in bezit gehad en in het voertuig op het slachtoffer geschoten. De kans om onder deze hypothese in een bemonstering van de slede van het wapen DNA van verdachte aan te treffen is zeer groot. De kans om in een bemonstering van de binnenzijde van het wapen (onder de kolfplaten) DNA van verdachte aan te treffen is groot. Op het wapen is ook DNA van onbekende personen aangetroffen. Onder deze hypothese is dit achtergrond DNA dat niet gerelateerd is aan de betwiste handelingen. De kans om in een bemonstering van de buiten- of de binnenzijde van [h]et wapen ook DNA van een of meer onbekende personen aan te treffen is groot. Samengenomen betekent dit dat de kans op het verkregen onderzoeksresultaat (DNA van verdachte en een of meer onbekende personen) van de bemonstering van de slede groot is. De kans op het resultaat van de bemonstering van de binnenzijde van het wapen is eveneens groot.

Ten aanzien van hypothese 2 (een onbekende was schutter en in bezit van het vuurwapen)

Onder deze hypothese heeft een onbekende persoon (iemand anders dan verdachte [verdachte] of het slachtoffer) het wapen enige tijd in bezit gehad en in het voertuig op het slachtoffer geschoten. Verdachte [verdachte] heeft op enig eerder moment het vuurwapen vastgehouden en ermee geschoten. De kans om onder deze hypothese in een bemonstering van de slede van het wapen DNA van verdachte aan te treffen is betrekkelijk groot. De kans om in een bemonstering van de binnenzijde van het wapen (onder de kolfplaten) DNA van verdachte aan te treffen is klein. De kans om in een bemonstering van de buiten-of de binnenzijde van het wapen DNA van een of meer onbekende personen aan te treffen (achtergrond DNA) is zeer groot. Samengenomen betekent dit dat de kans op het verkregen onderzoeksresultaat (DNA van verdachte en een of meer onbekende personen) van de bemonstering van de slede betrekkelijk groot is. De kans op het resultaat van de bemonstering van de binnenzijde van het wapen is klein.

Ten aanzien van hypothese 3 (het slachtoffer was schutter en in bezit van het vuurwapen)

Onder deze hypothese heeft het slachtoffer het wapen enige tijd in bezit gehad en in het voertuig op zichzelf geschoten. Verdachte [verdachte] heeft op enig eerder moment met het vuurwapen geschoten. De kans om onder deze hypothese geen DNA van het slachtoffer aan te treffen in de bemonstering van de slede is klein. De kans om onder deze hypothese in deze bemonstering wel DNA van verdachte aan te treffen is betrekkelijk groot. De kans om onder deze hypothese geen DNA van het slachtoffer aan te treffen in de bemonstering van de binnenzijde van het wapen (onder de kolfplaten) is klein. De kans om in deze bemonstering wel DNA van verdachte aan te treffen is, evenals onder hypothese 2, klein.

De kans om in een bemonstering van de buiten-of de binnenzijde van het wapen DNA van een of meer onbekende personen aan te treffen (achtergrond DNA) is groot. Samengenomen betekent dit dat de kans op het verkregen onderzoeksresultaat (DNA van verdachte en een of meer onbekende personen) van de bemonstering van de slede klein is. De kans op het resultaat van .de bemonstering van de binnenzijde van het wapen is zeer klein.

Interpretatie en conclusie

Ten aanzien van hypothesen 1 en 2

De resultaten van het onderzoek aan bemonsteringen AAMC4989NL#01 en AAMR9891NL#01 zijn, gegeven de hypothesen, aannamen en overige relevante contextinformatie, iets waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is, dan wanneer hypothese 2 waar is. Dit betekent dat de onderzoeksresultaten iets waarschijnlijker zijn wanneer verdachte op het slachtoffer heeft geschoten, dan wanneer dit een onbekende persoon was.

Ten aanzien van hypothesen 1 en 3

De resultaten van het onderzoek aan bemonsteringen AAMC4989NL#01 en AAMR9891NL#01 zijn, gegeven de hypothesen, aannamen en overige relevante contextinformatie, veel waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is, dan wanneer hypothese 3 waar is. Dit betekent dat de onderzoeksresultaten veel waarschijnlijker zijn wanneer verdachte op het slachtoffer heeft geschoten, dan wanneer dit het slachtoffer zelf was.

Ten aanzien van hypothesen 2 en 3

De resultaten van het onderzoek aan bemonsteringen AAMC4989NL#01 en AAMR9891NL#01 zijn, gegeven de hypothesen, aannamen en overige relevante contextinformatie, waarschijnlijker wanneer hypothese 2 waar is, dan wanneer hypothese 3 waar is. Dit betekent dat de onderzoeksresultaten waarschijnlijker zijn wanneer een onbekende persoon op het slachtoffer heeft geschoten, dan wanneer dit het slachtoffer zelf was.

Verbale term en ordegrootte bewijskracht:

ongeveer even waarschijnlijk 1-2

iets waarschijnlijker 2-10

waarschijnlijker 10-100

veel waarschijnlijker 100-10.000

zeer veel waarschijnlijker 10.000-1.000.000

extreem veel waarschijnlijker > 1.000.000

44. Een rapport van het Nederlands Forensisch Instituut van 24 maart 2020, opgemaakt door M.J. van der Scheer (losbladig).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

In de onderhavige casus is alleen sprake van een inschot. Het al dan niet aantreffen van back-spatter op een schutter is volgens de literatuur afhankelijk van verschillende factoren. Om de afwezigheid van bloedsporen op de onderzochte jas AAMS2830NL te kunnen duiden is informatie nodig omtrent het bloedsporenbeeld in de auto waarin het slachtoffer is aangetroffen. Zo is het van belang te weten of er al dan niet sprake is van back-spatter. Dit geldt eveneens voor de handen van het slachtoffer en voor het aangetroffen vuurwapen. De foto’s en het bijbehorende proces-verbaal van het forensisch technisch onderzoek aan het slachtoffer en de auto zullen dan bij het onderzoek betrokken moeten worden. Daarnaast is informatie over de schootsafstand van belang. Ook ontbreekt informatie of de verdachte de onderzochte jas heeft gedragen in de auto van het slachtoffer. Verder dient te worden opgemerkt dat de afwezigheid van bloed en/of biologische weefseldeeltjes op een schutter verklaard kan worden door resultaten van experimentele studies. Hieruit blijkt dat onder de geteste omstandigheden de aanvankelijk ontstane back spatter, onder invloed van de vrijgekomen gaswolk en drukgolf uit het vuurwapen, teruggedrongen kan worden in de richting van de bron (i.e. de inschotverwonding). De afwezigheid van bloed en/of biologische weefselsporen op (kleding van) een persoon betekent daarom niet dat deze persoon een vuurwapen niet afgevuurd kan hebben.

45. Een rapport van het Nederlands Forensisch Instituut van 2 juni 2021, opgemaakt door B. Kokshoorn (losbladig).

Dit rapport houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Op de vraag van de raadsman over mijn rapport van 16 april 2021 wat wordt verstaan onder ‘in bezit’ onder aanname 3:

Met ‘bezit’ wordt bedoeld dat de persoon die het wapen heeft meegenomen naar de plaats delict het wapen daaraan voorafgaand meermaals heeft gehanteerd/gebruikt.

De inschatting van deze kansen is gebaseerd op de studie van Gosch et al. (2020). Deze studie laat zien dat de kans groot is om DNA van de persoon die het wapen eerder in bezit (zie vraag 2) heeft gehad aan de binnenzijde van het wapen aan te treffen nadat een ander er eenmalig mee heeft geschoten. De kans om DNA van een schutter (die het wapen eenmalig gebruikt) aan te treffen aan de binnenzijde is klein (dit is in de studie niet waargenomen).

46. Een proces-verbaal van verhoor verdachte van 3 december 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s P48-87).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als de op 3 december 2019 tegenover verbalisanten afgelegde verklaring van de verdachte [verdachte] (pagina’s P52- 58):

V: vraag verbalisanten

A: antwoord verdachte

A: De rode jas heb ik op 1 oktober 2019 gedragen Vanaf het moment van weggaan van huis tot aankomst bij huis. Ik heb de jas voor het laatst gedragen toen de politie bij mij was (het hof begrijpt: 2 oktober 2019), tot die werd weg genomen. De politie zag dat ik de jas droeg. Ik weet niet hoeveel keren ik de jas in september heb gedragen.

47. De verklaring van de verdachte [verdachte] , afgelegd ter terechtzitting in hoger beroep van 31 maart 2022 (losbladig).

Deze verklaring houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

De voorzitter vraagt naar de auto waarin ik reed op 1 oktober 2019. Het was een Mercedes C220. Ik heb de Mercedes gekocht.

48. Een proces-verbaal van verhoor verdachte van 22 november 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s P021- P038).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als de op 22 november 2019 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de verdachte [verdachte]:

V: wat is je telefoonnummer?

A: [telefoonnummer 3] .

Auto Mercedes voorzien van het kenteken [kenteken 2]

A: Niemand anders gebruikt deze auto.

49. De verklaring van de verdachte [verdachte] , afgelegd ter terechtzitting in hoger beroep van 21 november 2022.

Deze verklaring houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Ik heb op 1 oktober 2019 bij het tanken bij de Makro gepind met mijn ING bankpas. De rode jas die ik droeg bij het tanken heb ik die middag steeds gedragen. Ik heb de jas die dag na 18:00 toen ik thuis was uit getrokken.

50. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 27 november 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z338-403)

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als de op 27 november 2019 tegenover verbalisanten afgelegde verklaring van de getuige [benadeelde 1] (pagina’s Z394-402):

V:Jullie kwamen in een woning [c-straat 1] en moesten daar uit. Hoe ging [slachtoffer] daar mee om? A: Het was geen probleem.

A: We woonden samen met die vent op wiens naam de woning stond. Hij had geen recht om iemand te laten inschrijven. We zijn half mei daar weg gegaan.

V: Hoe zijn jullie uit elkaar gegaan?

A: Niet echt fijn. Hij belde mijn man dat hij nog geld ergens voor wilde.

V: Hoe is dat geëindigd?

A: We zijn verhuisd en ik heb er niets meer over gehoord.

V: Hoe voelde [slachtoffer] zich eronder dat die man zo boos was? Was hij bang?

A: Nee

A: Hij heeft later nog een factuur betaald aan die meneer voor de verwarming. Alles was goed. Hij had niets te vrezen. [slachtoffer] heeft nooit een wapen gehad.

51. Een proces-verbaal Forensisch onderzoek plaats delict met bijlage van 19 december 2019, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z472-473, bijlage Z474).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als mededeling van de verbalisanten (of één van hen):

Op 4 december 2019 werd door ons op de locatie Etnastraat te Amsterdam assistentie verleend bij het doorzoeken van een stuk natuurgebied Lutkemeerpolder (Akerpolder). In dit natuurgebied was een locatie aangewezen door een verdachte. Op deze locatie zou een aantal keer zijn proef geschoten met een vuurwapen, waarna de uitgeworpen hulzen zeer waarschijnlijk op die locatie terecht waren gekomen. Door ons werd rekening gehouden met eventuele marges en afwijkingen waardoor is besloten het zoekgebied te verruimen. Wij waren met metaaldetectors aan het werk. Wij bemerkten dat er weinig tot geen metalen in de grond aanwezig waren. Er werden door ons geen bijzonderheden waargenomen/aangetroffen.

52. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 13 januari 2021, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z1517- 1519).

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als de op 13 januari 2021 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de getuige [betrokkene 8]:

V: vraag verbalisanten

A: antwoord getuige

O: opmerking

O: lk heb [verdachte] leren kennen.

V: Heeft [verdachte] aan u ooit gevraagd hoe hij aan een vuurwapen kan komen?

A: Nee

V: Heeft u [slachtoffer] ooit horen praten over het aanschaffen van een vuurwapen?

A: Nee, nooit. Ik heb met [slachtoffer] nooit veel gesproken en zeker niet over wapens.

53. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 15 januari 2021, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren (doorgenummerde pagina’s Z1520- 1523)

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven als de op 15 januari 2021 tegenover de verbalisanten afgelegde verklaring van de getuige [betrokkene 9]:

V: vraag verbalisanten

A: antwoord getuige

O: opmerking

V: Kent u [verdachte] ?

A: Ja die ken ik.

V: Kent u [slachtoffer] ?

A: Die kende ik.

V: Heeft [verdachte] aan u ooit gevraagd hoe hij aan een vuurwapen kon komen?

A: Nee.

V: Heeft u [slachtoffer] ooit horen praten over het aanschaffen van een vuurwapen?

A: Nee”

3.4 Het hof heeft in het bestreden arrest de volgende overwegingen opgenomen:

“7.2. Tijdlijn

7.2.1. Vaststelling feiten

Het hof stelt de volgende feiten en omstandigheden vast.

Op 1 oktober 2019 is [slachtoffer] rond 14:00 uur met zijn dochtertje [benadeelde 3] weggegaan uit het ziekenhuis, het OLVG West, waar zijn zoontje was opgenomen. [slachtoffer] had die middag een afspraak met de verdachte.

[slachtoffer] is met [benadeelde 3] in zijn witte Volkswagen Golf met het kenteken [kenteken 1] gereden naar de [b-straat 1] in [plaats] , waar de verdachte verbleef met [betrokkene 1] .

Hij was daar rond 14:45 uur.

Om 14:53 uur vertrokken [slachtoffer] in zijn Volkswagen Golf, met [benadeelde 3] achterin, en de verdachte in zijn grijs/zilverkleurige Mercedes met het kenteken [kenteken 2] vanaf de [b-straat] . Zij reden naar het tankstation bij de Makro in Amsterdam Zuid-Oost, waar de verdachte, die een rode gewatteerde jas droeg, tankte en om 15:15 uur afrekende met een pinbetaling.

[slachtoffer] en de verdachte vertrokken daar vandaan in hun eigen auto’s, waarbij de verdachte voorop reed. [slachtoffer] reed achter de verdachte aan, via de Van der Madeweg naar de Buitensingel in Amsterdam-Duivendrecht. Daar bevinden zich parkeerplaatsen met elk een aantal parkeervakken bij tuinpark Nieuw Vredelust aan de Buitensingel 4. De verdachte heeft zijn Mercedes op één van de parkeerplaatsen in een parkeervak geparkeerd. De verdachte heeft verklaard dat hij daar in de auto van [slachtoffer] is gestapt, dat zij samen met die auto op en neer zijn gereden naar [plaats] en daarna zijn teruggekeerd naar de parkeerplaats.

Voor de vaststelling van de feiten die zich afspelen rondom het tijdstip waarop [slachtoffer] is overleden, zijn de volgende tijdstippen, die zijn vastgesteld op basis van objectieve gegevens, van belang:

Tijdstip Gebeurtenis

15:20 uur Registreerde de navigatiecomputer van de Mercedes van de verdachte dat het voertuig stilstond op de Buitensingel in Duivendrecht. Het linker voorportier werd geopend. (Vanaf dat moment tot 17:11:47 uur is geen activiteit van deze auto waarneembaar)

15:23 uur De Volkswagen Golf van [slachtoffer] is te zien op camerabeelden van Endemol Shine en rijdt via de Holterbergweg in de richting van [plaats] .

16:08 uur De Volkswagen Golf van [slachtoffer] is te zien op camerabeelden van Endemol Shine. De Volkswagen rijdt dan over de Holterbergweg in de richting van de Buitensingel.

16:33 uur De verdachte heeft gebeld met zijn vrouw [betrokkene 3] , waarbij zijn telefoon een zendmast aanstraalde op de Borghlandweg, dat is in de buurt van de Buitensingel

17:01 uur [slachtoffer] heeft een telefoongesprek gevoerd met zijn vrouw [benadeelde 1] . Zijn telefoon straalde daarbij de zendmast aan de Borghlandweg aan.

17:09 uur – Dit was ook het geval om 17:09 uur. Toen belde de moeder van [slachtoffer] ,

17:10:03 uur [benadeelde 4] hem via Facebook Messenger. Dit gesprek duurde 33 seconden tot 17:10:03 uur. Nadien is geen levensteken van [slachtoffer] meer ontvangen.

17:12:24 uur De Mercedes van de verdachte is ontgrendeld, maar het voertuig stond toen nog op dezelfde plek. Het portier linksvoor is geopend in de tijdspanne van 17:11:47 tot 17:12:36.

17:12:36 uur Was de Mercedes van de verdachte 86 meter verwijderd van die parkeerplek.

17:13 uur Op camerabeelden van Endemol Shine is te zien dat een zilverkleurige Mercedes met opvallend donkere velgen en een strip ter hoogte van de wielophanging reed over de Holterbergweg, komend uit de richting van de Buitensingel en gaand in de richting van de Burgemeester Stramanweg.

17:15:36 uur De getuige [betrokkene 5] heeft het alarmnummer 112 gebeld vanaf het parkeerterrein bij tuinpark Nieuw Vredelust aan de Buitensingel 4 in Amsterdam-Duivendrecht.

Tijdens dit telefoongesprek meldde [betrokkene 5] dat hij daar iemand in een auto zag zitten met een zeer bebloed gezicht, met zijn hoofd helemaal opzij gevallen. De getuige toeterde volop, maar de man reageerde niet. [betrokkene 5] is op verzoek van het operationeel centrum naar die auto gelopen en heeft op het raampje getikt. [betrokkene 5] zei dat hij net auto’s had zien wegrijden en dat hij dacht dat het slechte boel was. Hij zag dat er een kind achterin de auto zat. Het kind reageerde wel. Desgevraagd heeft [betrokkene 5] het merk en kenteken van de auto doorgegeven.

De getuige meldde eveneens dat hij na zijn aankomst op het parkeerterrein twee auto’s had zien wegrijden, beide van het merk Mercedes, waarvan één met een taxi nummerbord: een blauw kenteken. Hij is er nog heel even achteraan gereden, maar ze reden zo snel dat hij ze meteen kwijt was.

De andere Mercedes was erg opvallend omdat het een witte Mercedes was met grijs aan de zijkanten; deze auto was een beetje racerig gemaakt.

De verdachte stuurde om 17:17 uur naar het telefoonnummer van [slachtoffer] een audiobericht, waarbij de telefoon van de verdachte de zendmast aan de Burgemeester Stramanweg 107 aanstraalde. Uit de ritgegevens afkomstig van het computersysteem van de Mercedes van de verdachte komt naar voren dat hij vanaf de Buitensingel is gereden naar het adres van zijn vrouw [betrokkene 3] aan [d-straat] in [plaats] . De verdachte was om 17:38 uur met de Mercedes bij [d-straat] in [plaats] .

Op 2 oktober 2019 hebben verbalisanten de verdachte bezocht in de woning aan de [b-straat 1] in [plaats] . Hem werd gevraagd de rode jas, die hij op 1 oktober 2019 had gedragen tijdens het tanken bij de Makro, over te dragen om deze te onderzoeken. Hierop overhandigde hij de jas, die werd inbeslaggenomen en voorzien van goednummer 5815744. De Mercedes met het kenteken [kenteken 2] werd eveneens in beslag genomen en onderzocht.

7.2.2. Bewijsoverwegingen

De kernvraag in deze zaak luidt wie het pistoolschot heeft gelost waardoor [slachtoffer] om het leven is gekomen, in het tijdsbestek tussen de beëindiging van het gesprek met zijn moeder via Facebook Messenger om 17:10:03 uur (hierna te noemen: het laatste telefoongesprek) en hij dus nog in leven was, en het tijdstip waarop de getuige [betrokkene 5] het slachtoffer levenloos achter het stuur van zijn Volkswagen Golf heeft aangetroffen.

[benadeelde 4] heeft verklaard dat haar zoon [slachtoffer] haar tijdens het laatste telefoongesprek zei dat de verdachte bij hem in de auto zat.

Het hof stelt op grond van de gegevens in de navigatiecomputer van de Mercedes van de verdachte vast dat hij met die auto omstreeks 17:12 uur (met een marge van enkele seconden) vanaf de parkeerplaats is vertrokken.

Deze vaststelling wordt ondersteund door de camerabeelden van Endemol Shine waarop te zien is dat een zilverkleurige Mercedes met opvallend donkere velgen en een strip ter hoogte van de wielophanging om 17:13:13 uur op de Holterbergweg reed, komend uit de richting van de Buitensingel en gaand in de richting van de Burgemeester Stramanweg. De Mercedes van de verdachte had diezelfde kenmerken. De Holterbergweg is bereikbaar vanaf de Buitensingel.

De verdachte heeft verklaard dat hij op de parkeerplaats bij [slachtoffer] in diens auto op de bijrijdersstoel had gezeten, dat zij daar aldus enige tijd met elkaar hadden gesproken; dat hij vervolgens uit de auto van [slachtoffer] is gestapt, naar zijn Mercedes is gelopen en is weggereden.

Het hof stelt op grond van het voorgaande vast dat de verdachte dus omstreeks twee minuten na de beëindiging van het laatste telefoongesprek van [slachtoffer] met zijn Mercedes van de parkeerplaats naast de auto van [slachtoffer] is weggereden.

[betrokkene 5] heeft diezelfde dag en op 10 oktober 2019 als getuige onder meer nog het volgende verklaard:

Hij parkeerde zijn auto praktisch elke dag bij Nieuw Vredelust in Duivendrecht.

Hij is die dag in een soort u-bocht de parkeerplaats opgereden om zijn auto zodanig te positioneren dat hij de volgende dag zo zou kunnen wegrijden. Voordat hij die bocht kon maken, zag hij daar de genoemde witte Mercedes. Deze viel hem op: de mensen met een tuinhuisje parkeren hun auto normaal gesproken niet achter in de hoek bij de bomen als er voldoende plek is. Hij liet deze Mercedes voorgaan om zodoende naar zijn parkeerplaats te gaan. Terwijl hij aan het wachten was, keek hij naar links en zag een witte Volkswagen staan, waarvan de bestuurder met zijn hoofd tegen de zijruit van de bestuurderskant lag. Er liep een klein straaltje bloed langs de zijkant van zijn gezicht. De witte Mercedes reed op een normale manier het parkeerterrein af. Op dat moment zag [betrokkene 5] rechts ook een Mercedes taxi wegrijden. Deze was zwart of donkergrijs van kleur en had blauwe kentekenplaten. De auto’s reden tegelijkertijd weg. Hij reed er tot de hoek achteraan, maar toen waren ze al weg. Hij zag dat de taxi linksaf sloeg, de Buitensingel op en dat de andere auto, de witte Mercedes, twee keer rechtsaf sloeg en in de richting van de Arena is gereden. [betrokkene 5] verklaarde tevens dat hij geen schoten had gehoord en dat er buiten de taxi en de Mercedes niemand is weggegaan of gekomen.

De verdachte heeft verklaard dat hij een donkerblauwe Mercedes E klasse met blauwe kentekenplaten, heeft gezien toen hij wegreed van de parkeerplaats. Hij zag dat deze voor hem draaide. Daarbij reed die auto voor hem naar de grote weg.

De getuige [betrokkene 7] bevond zich op 1 oktober 2019 in een auto op het doodlopende stuk van de Buitensingel. Hij heeft een zwarte taxi over de parkeerplaats zien rijden, die vervolgens wegreed.

Na onderzoek bij TCA bleek dat op 1 oktober 2019 tussen 17:10 uur en 17:16 uur één taxi van TCA op de Buitensingel was geweest. Het betrof TCA taxi [001] ; een zwarte Mercedes met kenteken [kenteken 4] en de bestuurder was [betrokkene 6] .

[betrokkene 6] heeft telefonisch als getuige verklaard dat hij de auto die dag naar de garage had gebracht vanwege een geluid bij de schokdemper. Daarna is hij op de Buitensingel een rondje gaan rijden om het geluid te testen. Hij heeft daar geen andere taxi’s of iets opvallends gezien.

Het hof stelt vast dat [betrokkene 5] om 17:15:36 uur naar 112 heeft gebeld en kan op grond van de voorhanden zijnde informatie niet met voldoende zekerheid vaststellen hoe laat [betrokkene 5] op de parkeerplaats is komen aanrijden.

Het hof acht het voor de beantwoording van de kernvraag niet van belang dit tijdstip exact te kunnen bepalen, mede omdat ervan kan worden uitgegaan dat de verdachte ongeveer drie minuten voorafgaand aan de 112 melding is weggereden én een en ander in samenhang moet worden bezien met de hierna te vermelden feiten en omstandigheden, waaronder het forensisch bewijs. Uit de aangehaalde getuigenverklaring van [betrokkene 5] blijkt welke handelingen hij op en nabij de plaats delict achtereenvolgens heeft verricht tussen het moment waarop hij de lichtgekleurde Mercedes voorrang verleende en tegelijkertijd het slachtoffer bewegingloos in diens auto zag zitten alvorens 112 te bellen.

[betrokkene 5] kwam met zijn auto aan op de parkeerplaats; wachtte om een witte/lichtkleurige Mercedes voor te laten gaan en terwijl hij wachtte zag hij het slachtoffer in diens auto. [betrokkene 5] zag de witte Mercedes en een donkere taxi het parkeerterrein afrijden en is deze auto’s even achterna gereden. Hij verloor de auto’s uit het zicht, is met zijn auto omgekeerd en is teruggereden naar de plek waar hij de Volkswagen Golf had zien staan. Hij heeft zijn auto daar geparkeerd en heeft getoeterd om te zien of er een reactie van de man in de Volkswagen kwam. Toen dat niet het geval was heeft hij tenslotte 112 gebeld.

Het hof stelt vast dat met deze handelingen van [betrokkene 5] minst genomen enige minuten gemoeid geweest moeten zijn en dat hij bij aanvang van dit tijdsbestek dus op de plaats delict moet zijn gearriveerd.

Het hof merkt hierbij op dat de stopwatchmethode van de raadsman geen soelaas kan bieden voor het vaststellen van de tijd die met deze handelingen van [betrokkene 5] werkelijk gemoeid is geweest. De tijd die verstrijkt met het opnoemen van de verrichte handelingen, zoals de raadsman tijdens zijn pleidooi heeft gedaan, komt niet overeen met de tijd die feitelijk nodig moet zijn geweest voor het verrichten van die handelingen.

Het hof acht verder op dit onderdeel relevant dat de enige manier waarop auto’s de parkeerplaats konden verlaten was via de uitgang aan de Buitensingel; dat de getuige [betrokkene 5] behalve de lichtgekleurde Mercedes en de donkere taxi geen auto of andere personen ter plaatse heeft gezien en dat hij heeft geen schot gehoord.

7.2.3. Tussenconclusies

Het hof komt op grond van het voorgaande tot de volgende tussenconclusies.

[slachtoffer] was om 17:10:03 uur nog in leven, toen zijn laatste telefoongesprek werd beëindigd. De verdachte is uit de Volkswagen gestapt en naar zijn auto gelopen, waarvan het computersysteem in het tijdsbestek vanaf 17:11:47 uur activiteiten aangaf. Uit de analyse van de gegevens uit het navigatiesysteem van de auto van de verdachte is gebleken dat om 17:12:24 uur 0 meter was gereden. De auto van de verdachte was om 17:12:36 uur 86 meter verwijderd van die parkeerplek. Hieruit volgt dat de verdachte direct na 17:12:24 uur vanaf de parkeerplaats is weggereden. De verdachte is dus vanaf het einde van het laatste telefoongesprek van [slachtoffer] nog twee minuten ter plaatse geweest.

[betrokkene 5] is enkele minuten voorafgaand aan zijn 112 melding om 17:15:36 uur, ter plaatse gekomen en heeft op dat moment een lichtgekleurde Mercedes zien wegrijden, terwijl hij [slachtoffer] bloedend in diens auto zag. De door [betrokkene 5] genoemde specifieke kenmerken van die Mercedes komen in grote lijnen overeen met die van de auto van de verdachte.

Gezien het zeer korte tijdsbestek waarin genoemde gebeurtenissen hebben plaatsgevonden en bij het ontbreken van enig concreet aanknopingspunt in het dossier, kan het naar het oordeel van het hof niet anders dan dat [betrokkene 5] de verdachte in zijn Mercedes heeft zien wegrijden, nagenoeg op hetzelfde moment waarop hij zag dat het slachtoffer reeds beschoten was.

Het hof beoordeelt dit als zeer sterke aanwijzingen voor de conclusie dat de verdachte het slachtoffer (in genoemd tijdsbestek van twee minuten) kan hebben doodgeschoten, waarna hij het wapen met de wijsvinger op de trekker in diens hand kan hebben gelegd, uit de Volkswagen kan zijn gestapt en in zijn eigen auto kan zijn weggereden.

7.3. Forensisch bewijs

7.3.1. Het wapen

Het vuurwapen dat in de hand van het slachtoffer is aangetroffen, is onderzocht. Toen het wapen werd aangetroffen, stond de slede half open met hierin een zichtbare koperen huls, waardoor het leek alsof het vuurwapen een storing had. Deze huls en de kogel die in de schedel van het slachtoffer is aangetroffen, zijn ook onderzocht. De resultaten van dit onderzoek zijn neergelegd in het rapport van W. Kerkhof, wapen- en munitiedeskundige bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) van 30 maart 2020.

In dit rapport heeft de deskundige geconcludeerd dat de resultaten van het vergelijkend kogel- en hulsonderzoek extreem veel waarschijnlijker zijn wanneer de kogel en de huls zijn verschoten met het aangetroffen vuurwapen dan met een ander vuurwapen.

Het vuurwapen heeft de uiterlijke kenmerken en de opschriften van een semi automatisch werkend pistool van het merk Beretta. Uit technisch onderzoek aan het pistool bleek dat het wijzigingen had ondergaan aan de loop, de slede en de kast. Het vuurwapen geeft een beeld van een gedeactiveerd wapen dat vervolgens gedeeltelijk is gereactiveerd, met de kennelijke bedoeling het wapen weer schietklaar te maken.

Tijdens onderzoek door middel van proefschieten bleek dat de patronen niet vanuit het magazijn in de kamer van de loop werden gevoerd, als werd geprobeerd om het pistool op de normale manier door te laden. Met de hand kan een patroon in de kamer worden gevoerd dat kan worden verschoten. Bij het proefschieten werd slechts één keer een huls uitgeworpen. Na de andere 36 schoten werd de huls niet uitgeworpen, waardoor een aantal handelingen moest worden verricht voor het lossen van een tweede schot. In de huidige staat functioneert het pistool derhalve feitelijk bijna als een enkelschots wapen.

In het proces-verbaal van bevindingen van 17 november 2022 is geverbaliseerd dat de dummypatroon in het wapen vast zat in de kamer op de plek waar gefreesd was, bij de grens tussen de patroonruimte naar de kamer. Een paperclip is gebruikt om de dummypatroon omhoog te duwen zodat deze de kamer verliet. Een nieuw dummypatroon is middels de paperclip in de kamer geplaatst. In het verhoor van de verdachte van 1 april 2020 heeft de forensisch expert toegelicht dat het patroon omhoog moet worden gewipt om in de kamer te komen, waarna één kogel met het wapen kan worden afgevuurd. Automatisch doorladen lukt niet.

7.3.2. De kogel en de schootsafstand

In het rapport van 8 mei 2020 heeft het NFI geconcludeerd dat de bevindingen van het schootsafstandenonderzoek veel waarschijnlijker zijn wanneer de schootsafstand kleiner is dan 2,5 centimeter, dan wanneer de schootsafstand groter is dan 2,5 centimeter.

7.3.3. De huls, de jas en de auto van de verdachte

Bij het verschieten van een patroon met een vuurwapen komen deeltjes vrij die worden aangeduid als schotresten. De rode jas die de verdachte op 1 oktober 2019 droeg en die de volgende dag in beslag is genomen, is bemonsterd aan de buiten- en de binnenkant van de mouwen en de zakken en onderzocht op de aanwezigheid van schotresten. Op 2 oktober 2019 is ook de auto van de verdachte aan de bestuurderskant bemonsterd en onderzocht op schotresten. Uit de huls in de kamer van het vuurwapen zijn schotresten veilig gesteld en onderzocht. De resultaten van dit onderzoek zijn neergelegd in de rapporten van 19 november 2019 en 8 mei 2020 van A. Knijnenberg, schotrestendeskundige bij het NFI. De deskundige komt tot de conclusie dat de bevindingen van het onderzoek zeer veel waarschijnlijker zijn wanneer in de bemonsteringen van de jas en de auto schotresten aanwezig zijn dan wanneer géén schotresten aanwezig zijn.

Het NFI heeft de schotresten uit de huls vergeleken met de schotresten van de jas en de auto. De overeenkomsten en verschillen in de deeltjes van de jas en de huls onderscheidenlijk de auto en de huls passen bij de hypothese dat de schotresten op de jas en in de auto afkomstig zijn van het verschieten van de aangetroffen huls. De overeenkomsten en verschillen passen ook bij de hypothese dat de schotresten op de jas en in de auto afkomstig zijn van het verschieten van een willekeurige andere huls, maar die kans is iets kleiner. Het is iets waarschijnlijker dat het waar is dat de schotresten op de jas en in de auto afkomstig zijn van het verschieten van de aangetroffen huls dan van het verschieten van een willekeurige andere huls.

De jas van de verdachte is tevens onderworpen aan een bloedspoorpatroononderzoek. Uit het rapport van 24 maart 2020 van een deskundige forensisch bloedspoorpatroononderzoek van het NFI, M.J. van der Scheer, blijkt dat op de jas geen bloedsporen zijn aangetroffen. De deskundige schrijft verder, dat het al dan niet aantreffen van bloedsporen op een schutter afhankelijk is van verschillende factoren en dat de afwezigheid van bloedsporen niet betekent dat de persoon het vuurwapen niet afgevuurd kan hebben.

7.3.4. DNA-onderzoek

Een deskundige forensisch onderzoek DNA en biologische sporen van het NFI, P.A. Maaskant-van Wijk, heeft onderzoek gedaan naar DNA-sporen die zijn aangetroffen op het vuurwapen te weten: op de slede (AAMC4989NL#01), onder de greepplaten na loshalen van de greepplaten (AAMR9891NL#01), op de loop voorzijde/binnenzijde (AAMC4986NL#01) en aan de binnen -en buitenkant van de loop (AAMR9892NL#01). De resultaten van dit onderzoek zijn neergelegd in de rapporten van 28 oktober, 12 en 26 november 2019.

Uit dit onderzoek blijkt dat in de bemonsteringen van de slede en onder de greepplaten/kolfplaten van het vuurwapen DNA is aangetroffen dat afkomstig kan zijn van de verdachte. De resultaten van dit onderzoek zijn meer dan een miljard keer waarschijnlijker wanneer de bemonsteringen op de slede en onder de greepplaten DNA bevatten van onderscheidenlijk de verdachte en (een) willekeurige onbekende perso(o)n(en) dan als zij slechts DNA bevatten van willekeurige personen. Geen aanwijzing is verkregen voor de aanwezigheid van DNA van het slachtoffer in deze bemonsteringen. De DNA-sporen op de loop voorzijde/binnenzijde en aan de binnen- en buitenkant van de loop van het vuurwapen kunnen afkomstig zijn van het slachtoffer.

Tussenconclusie hof

Op basis van het vorenstaande, in onderlinge samenhang bezien, concludeert het hof dat met voldoende zekerheid kan worden vastgesteld dat:

- het slachtoffer is dood geschoten met het vuurwapen dat bij hem is aangetroffen,

- met dit vuurwapen in de aangetroffen staat slechts bij hoge uitzondering meer dan één kogel achter elkaar kon worden afgeschoten zonder dat het tussen deze schoten met de hand werd geladen,

- DNA van de verdachte werd aangetroffen op de slede en onder de greepplaten van het vuurwapen,

- de DNA-sporen op en in de loop van het vuurwapen afkomstig zijn van het slachtoffer,

- schotresten aanwezig waren op de jas van de verdachte en in diens auto.

7.3.5. DNA-onderzoek op activiteitenniveau

Het NFI heeft op activiteitenniveau onderzoek gedaan naar de DNA-sporen die zijn aangetroffen op de slede en onder de greepplaten. Daartoe zijn de bevindingen van het DNA-onderzoek geëvalueerd op activiteitenniveau onder hypothesen 1, 2 en 3 en aannamesets 1 tot en met 5. De resultaten van dit onderzoek zijn neergelegd in het rapport van B. Kokshoorn, deskundige bij het NFI, van 16 april 2021.

Dit onderzoek is uitgevoerd onder de volgende hypothesen en aannamen:

Hypothese 1: de verdachte heeft op het slachtoffer geschoten. De verdachte heeft het wapen daarna in de hand van het slachtoffer geplaatst.

Hypothese 2: een ander dan de verdachte heeft op het slachtoffer geschoten. De onbekende schutter heeft het wapen daarna in de hand van het slachtoffer geplaatst. De verdachte was op dat moment niet in de Volkswagen Golf van het slachtoffer aanwezig.

Hypothese 3: het slachtoffer heeft zichzelf beschoten. De verdachte was op dat moment niet in de Volkswagen Golf van het slachtoffer aanwezig.

Aannamen:

1. Het DNA in de bemonsteringen van de onderzochte voorwerpen is daadwerkelijk afkomstig van personen die door middel van het DNA-onderzoek daaraan zijn gekoppeld.

2. Het vuurwapen is niet schoongemaakt voordat het in de hand van het slachtoffer is geplaatst (hypothese 1 en 2).

3. Het vuurwapen was voorafgaand aan het schietincident in bezit van degene die heeft geschoten (dat wil zeggen, in bezit van de verdachte onder hypothese 1, in bezit van een onbekende dader onder hypothese 2 en in bezit van het slachtoffer onder hypothese 3).

4. Er is nagenoeg geen tijd verstreken tussen het eerste moment van vastpakken van het wapen door de schutter tot het afschieten ervan. In die tijd is er niet met het wapen gemanipuleerd (zoals plaatsen of verwijderen van de patroonhouder). Na afloop is de patroonhouder verwijderd maar niet teruggeplaatst (het wapen is zonder patroonhouder aangetroffen).

5. Bij het schietincident zijn geen handschoenen gedragen door de persoon die heeft geschoten.

In het rapport van 2 juni 2021 heeft de deskundige op een vraag van de verdediging uitgelegd dat met ‘bezit’ in aanname 3 wordt bedoeld dat de persoon die het wapen heeft meegenomen naar de plaats delict het wapen daaraan voorafgaand meermaals heeft gehanteerd/gebruikt.

Ten aanzien van hypothese 1 (de verdachte was de schutter en in bezit van het vuurwapen)

Onder deze hypothese heeft de verdachte het wapen enige tijd in bezit gehad en in het voertuig op het slachtoffer geschoten. De kans om onder deze hypothese in een bemonstering van de slede en onder de kolfplaten van het wapen DNA van de verdachte en een of meer onbekende personen aan te treffen is onderscheidenlijk zeer groot en groot.

Ten aanzien van hypothese 2 (een onbekende was de schutter en in het bezit van het vuurwapen)

Onder deze hypothese heeft een onbekende persoon (iemand anders dan de verdachte of het slachtoffer) het wapen enige tijd in bezit gehad en in het voertuig op het slachtoffer geschoten. De verdachte heeft op enig eerder moment het vuurwapen vastgehouden en ermee geschoten. De kans om onder deze hypothese in de bemonstering van de slede en onder de kolfplaten DNA van de verdachte, en een of meer onbekende personen aan te treffen is onderscheidenlijk klein en zeer klein.

Ten aanzien van hypothese 3 (het slachtoffer was de schutter en in het bezit van het vuurwapen)

Onder deze hypothese heeft het slachtoffer het wapen enige tijd in bezit gehad en in het voertuig op zichzelf geschoten. De verdachte heeft op enig eerder moment met het vuurwapen geschoten. De kans om onder deze hypothese geen DNA van het slachtoffer aan te treffen in de bemonstering van de slede en onder de kolfplaten is klein.

De kans om onder deze hypothese in de bemonstering van de slede en onder de kolfplaten DNA van de verdachte en een of meer onbekende personen aan te treffen is onderscheidenlijk betrekkelijk groot en klein.

Deskundige Kokshoorn heeft geconcludeerd dat gegeven de hypothesen, aannamen en overige relevante contextinformatie de onderzoeksresultaten:

het iets waarschijnlijker is wanneer hypothese 1 waar is dan wanneer hypothese 2 waar is,

het veel waarschijnlijker is wanneer hypothese 1 waar is dan wanneer hypothese 3 waar is

en het waarschijnlijker is wanneer hypothese 2 waar is dan wanneer hypothese 3 waar is.

Wanneer wordt aangenomen dat het slachtoffer onder hypothese 1, 2 en 3 in bezit van het vuurwapen was, is het gegeven de hypothesen, aannamen en overige relevante contextinformatie ongeveer even waarschijnlijk wanneer hypothese 1 waar is als wanneer hypothese 2 waar is, iets waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is dan wanneer hypothese 3 waar is en iets waarschijnlijker wanneer hypothese 2 waar is dan wanneer hypothese 3 waar is.

Naar aanleiding van vragen van de verdediging heeft de deskundige in een schrijven van 2 juni 2021 op het bovenstaande nog enige, toelichting gegeven en daarbij het volgende medegedeeld. Enerzijds blijkt uit een studie dat de kans groot is om aan de binnenzijde (onder de kolfplaten) van een wapen DNA aan te treffen van de persoon die het wapen eerder enige tijd in bezit heeft gehad nadat een ander er eenmalig mee heeft geschoten. Anderzijds is de kans klein dat op die plek het DNA van de schutter wordt aangetroffen als deze een wapen slechts eenmalig heeft gebruikt.

Conclusies hof DNA-onderzoek op activiteitenniveau

Het hof leidt uit het onderzoek van het NFI allereerst af dat de kans klein is dat het slachtoffer het wapen heeft afgevuurd terwijl hij daarvoor enige tijd in bezit van het vuurwapen is geweest.

Daarnaast leidt het hof uit het onderzoek en de bijbehorende toelichting af dat een grote kans zou hebben bestaan dat DNA van het slachtoffer zou zijn aangetroffen op de binnenzijde (onder de kolfplaten) van het wapen als hij dat wapen enige tijd in zijn bezit zou hebben gehad. Dit (gedeelte van een) scenario is in de hierboven genoemde stukken niet separaat besproken, maar kan naar het oordeel van het hof wel uit de samenhang van de hierboven aangehaalde conclusies en toelichting worden afgeleid. Uit de toelichting van 2 juni 2021 blijkt immers dat voor het aantreffen van het DNA op die plek het bezit (in tegenstelling tot het schieten) van doorslaggevend belang is, hetgeen overigens ook logisch lijkt. Bovendien blijkt uit de toelichting dat de kans groot is dat DNA van de ‘bezitter’ wordt aangetroffen aan de binnenzijde van het wapen, zelfs als dat wapen naderhand nog door een ander is gebruikt.

7.3.6. Bespreking van verweren ten aanzien van het forensisch bewijs

Verweer van de verdediging

De verdediging heeft geen verweer gevoerd over de juistheid van de resultaten van het forensisch onderzoek. Wel heeft de verdediging bepleit dat de resultaten van het forensisch onderzoek passen bij de verklaringen van de verdachte zodat aan de resultaten niet de conclusies kunnen worden verbonden die het openbaar ministerie er aan verbindt.

Allereerst heeft de verdediging betoogd dat, nu geen bloedsporen van het slachtoffer op de jas van de verdachte zijn aangetroffen, de kans kleiner is dat de verdachte het slachtoffer van dichtbij zou hebben doodgeschoten. Als hij dat wel gedaan had, waarbij men rekening houdt met de bepaalde schootsafstand van minder dan 2,5 centimeter, zou je verwachten dat bloed van het slachtoffer op of in de mouw van zijn jas was aangetroffen.

Het hof verbindt aan de stelling van de verdediging niet de door haar gewenste conclusies. Zoals hiervoor reeds is weergegeven, heeft het NFI geconcludeerd dat de afwezigheid van bloedsporen niet betekent dat de persoon het vuurwapen niet afgevuurd kan hebben. Hoe groot de kans is dat op de schutter bloedsporen worden aangetroffen bij een dergelijke kleine schootafstand, is niet nader uitgewerkt.

De verdachte heeft bij de rechter-commissaris, de politie en in hoger beroep met betrekking tot de schotresten op/in zijn jas en in zijn auto en zijn DNA op het vuurwapen verklaringen afgelegd. In de kern komen deze verklaringen erop neer dat de schotresten op/in de jas en in zijn auto en het DNA van de verdachte op de slede en onder de greepplaten van het vuurwapen kunnen worden verklaard omdat de verdachte en het slachtoffer in september 2019 met het vuurwapen hebben proef geschoten. De verdachte droeg tijdens het proefschieten de rode jas en nadien heeft hij met die jas in zijn Mercedes gezeten.

Op 25 november 2019 bij de rechter-commissaris en op 3 december 2019 bij de politie heeft de verdachte het volgende verklaard. Het slachtoffer bewoonde een woning in onderhuur op het adres [c-straat 1] in [plaats] . Toen het slachtoffer daar weg wilde, deed de onderverhuurder moeilijk en wilde geld van het slachtoffer. Het slachtoffer voelde zich bedreigd en vroeg de verdachte of hij aan een wapen kon komen waarop de verdachte antwoordde dat hij niet wist hoe hij aan een wapen kon komen. De verdachte heeft nog aan iemand gevraagd of hij aan een wapen kon komen. De verdachte wilde de naam van die persoon niet noemen.

Ongeveer drie weken voor zijn dood liet het slachtoffer de verdachte een wapen zien en zei hem dat hij daar via een klant aan was gekomen. De verdachte en het slachtoffer zijn vervolgens in de auto van het slachtoffer naar een plek achter McDonalds in West bij de Aker (het hof begrijpt: de Etnastraat) gereden en hebben naar het wapen gekeken. Ze hebben niet geschoten want het wapen deed het niet; het ding bovenop het pistool (het hof begrijpt: de slede) kon niet naar achteren worden getrokken. Het slachtoffer zou het wapen teruggeven. Twee tot drie dagen later werd de verdachte gebeld door het slachtoffer; hij wist nu hoe het wapen werkte: ze hadden het niet goed gedaan. De verdachte en het slachtoffer zijn met de auto van het slachtoffer naar dezelfde plek achter McDonalds gereden om het wapen te proberen. De kogels zaten in het wapen. Het slachtoffer heeft in de auto een paar keer de slede naar achteren getrokken, de verdachte heeft de slede niet naar achteren gedaan. De verdachte heeft twee keer geschoten, het slachtoffer drie a vier keer. Het ging beide keren bij de Aker om hetzelfde vuurwapen. De verdachte kon de politie de plek aanwijzen waar zij hadden geschoten, de hulzen moesten er nog liggen. De verdachte heeft de in beslag genomen en onderzochte rode jas op 1 oktober 2019 gedragen. In september 2019 heeft de verdachte de jas vaak gedragen.

Op 1 april 2020 heeft de verdachte bij de politie verklaard dat bij de tweede keer bij de Aker tijdens het proefschieten achter elkaar is geschoten en dat er geen moment van doorladen is geweest.

Op 6 januari 2021 heeft de verdachte bij de politie verklaard dat hij voor het slachtoffer bij [betrokkene 8] en [betrokkene 10] heeft geïnformeerd naar een wapen.

Oordeel van het hof

Het hof acht de verklaring van de verdachte, dat het slachtoffer in het bezit was van het vuurwapen dat in zijn auto is aangetroffen en dat het slachtoffer en de verdachte daarmee gezamenlijk hebben proef geschoten niet geloofwaardig en overweegt in dit verband het volgende.

In het dossier is er geen enkele objectieve aanwijzing dat het slachtoffer het vuurwapen heeft aangeschaft. Weliswaar heeft de partner van de verdachte verklaard dat de verdachte haar enkele weken voor zijn aanhouding heeft gezegd dat het slachtoffer een wapen wilde aanschaffen, maar het hof verbindt aan deze verklaring niet de door de verdediging gewenste waarde, omdat de verdachte zelf de bron was van deze informatie en geen ander bewijs voorhanden is. De echtgenote van het slachtoffer heeft verklaard dat haar man nooit een wapen heeft gehad en niet vreesde voor zijn leven. Van een conflict met de onderverhuurder van de woning aan [c-straat 1] , dat de verdachte als reden voor de aanschaf van het wapen heeft opgegeven, was in elk geval in september 2019 (al maanden) geen sprake meer. Volgens de echtgenote van het slachtoffer was hij niet bang voor de onderhuurder en was na een betaalde factuur voor de verwarming de onderlinge verstandhouding goed.

De verklaring van de verdachte dat hij bij [betrokkene 8] en [betrokkene 10] naar een vuurwapen voor het slachtoffer heeft gevraagd, is door deze getuigen niet bevestigd. Het DNA van het slachtoffer is, anders dan op/in de loop hetgeen verklaarbaar is omdat het slachtoffer op korte afstand in het hoofd is geschoten, niet op het vuurwapen aangetroffen.

Het hof acht bovendien onaannemelijk dat de verdachte en het slachtoffer gezamenlijk met het vuurwapen hebben proef geschoten. Allereerst overweegt het hof dat de verdachte, na zijn eerdere bewering dat hij in geen tien jaar een vuurwapen had vastgehouden, hierover pas heeft verklaard nadat de politie hem had medegedeeld dat zijn DNA op het wapen was aangetroffen. Dit doet afbreuk aan de geloofwaardigheid van zijn verklaringen hierover. Daarnaast is uit onderzoek aan het vuurwapen gebleken dat het wapen feitelijk functioneerde als een enkelschots wapen, terwijl de verdachte heeft verklaard dat hij tijdens het proefschieten meermalen achter elkaar heeft geschoten zonder door te laden. Bovendien is onder de hypothese dat het slachtoffer het vuurwapen enige tijd in zijn bezit heeft gehad, de kans om géén DNA van het slachtoffer aan te treffen in de bemonstering onder de kolfplaten klein gebleken. Tot slot betrekt het hof hierbij dat de politie op de door de verdachte aangewezen plek als locatie van het proefschieten met behulp van metaaldetectors naar de uitgeworpen hulzen heeft gezocht, hetgeen geen resultaat heeft opgeleverd.

Anders dan de verdediging stelt is de omstandigheid dat de Mercedes van de verdachte op 22 september 2019 twee keer op de door de verdachte als proefschietlocatie aangemerkte plek is geweest niet aan te merken als steunbewijs voor de stelling van de verdachte, reeds omdat hij heeft verklaard dat zij beide keren met de auto van het slachtoffer naar de locatie van het proefschieten zijn gereden.

Bovendien bevindt zich in de buurt van die plek een McDonalds en woont de verdachte daar niet ver vandaan, zodat het zeer goed mogelijk is dat hij om een andere reden naar deze plek is gereden. Het hof acht de verklaring van de verdachte voor de schotresten op en in zijn jas, de schotresten in zijn auto, het DNA op de slede van het wapen en het DNA aan de binnenzijde van de kolfplaten niet aannemelijk.

7.4. Tussenconclusies: combinatie van de bevindingen uit de tijdlijn en het forensisch onderzoek

Uit de waarnemingen van getuigen in combinatie met objectieve gegevens over de plaatsbepaling van de verdachte en het slachtoffer volgen sterke aanwijzingen dat de verdachte degene is geweest die in de auto zat toen het slachtoffer om het leven kwam en dat hij degene is geweest die het slachtoffer heeft gedood door met een vuurwapen van dichtbij een kogel in diens hoofd te schieten. Deze sterke aanwijzingen worden bevestigd door het aantreffen van schotresten op en in de jas en in de auto van de verdachte en door het aantreffen van DNA van de verdachte op de slede en onder de greepplaten van het vuurwapen en in samenhang met de besproken conclusies van de deskundigen.

7.5 Alternatieve scenario’s

De verdediging heeft aangevoerd dat in het dossier diverse contra-indicaties aanwezig zijn die er op wijzen dat de verdachte niet de schutter is geweest. Zo is niet gebleken van enig motief, nu de verklaringen die de vrouw van het slachtoffer, [benadeelde 1] , daarover heeft afgelegd onbetrouwbaar zijn en het bevreemdt dat op de jas van de verdachte geen bloedsporen van [slachtoffer] zijn aangetroffen, terwijl het schot van een zeer kleine afstand gelost is. Verder zijn er elementen in de waarnemingen van de getuigen die vragen oproepen. De verdediging acht daarom aannemelijk dat [slachtoffer] op een andere wijze is omgekomen en heeft daartoe twee scenario’s aan het hof voorgelegd.

(…)

7.5.2. Zelfdoding

Hoewel de verdachte ter terechtzitting nog heeft verklaard dat hij niet kan uitsluiten dat [slachtoffer] zelfmoord heeft gepleegd, heeft de verdediging tijdens het pleidooi gesteld dat zij dit niet naar voren brengt als alternatief scenario.

Het hof noch de advocaat-generaal heeft aanknopingspunten gevonden voor een dergelijk scenario, zodat dit geen bespreking behoeft.

De verdediging heeft wel naar voren gebracht dat sprake kan zijn geweest van een ongeluk, waarbij het slachtoffer met het wapen, dat hij reeds enige tijd in zijn bezit had, zichzelf per ongeluk heeft doodgeschoten. Dit zou bijvoorbeeld hebben kunnen gebeuren omdat het slachtoffer aan het spelen was met het wapen.

In het dossier treft het hof geen onderzoeksresultaten aan die dit scenario ondersteunen, terwijl het dossier wel sterke contra-indicaties bevat. Allereerst heeft de deskundige van het NFI geconcludeerd dat in een dergelijk geval de kans klein zou zijn om geen DNA van het slachtoffer aan te treffen in de bemonstering van de slede en onder de kolfplaten van het vuurwapen. Daar komt nog bij dat zowel de verdachte als [betrokkene 5] hebben verklaard dat zij geen schot hebben gehoord, terwijl uit de waarnemingen van [betrokkene 5] volgt dat het slachtoffer al was beschoten voordat de verdachte de parkeerplaats verliet. Het hof acht dit scenario dan ook onaannemelijk.

7.6. Bewezenverklaring ter zake van doodslag en vrijspraak terzake van moord en medeplegen

Gelet op hetgeen het hof hierboven heeft overwogen, acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte op 1 oktober 2019 in Duivendrecht [slachtoffer] door het hoofd heeft geschoten, waardoor deze is overleden. In navolging van de rechtbank, de advocaat-generaal en de verdediging is het hof van oordeel dat het dossier te weinig aanwijzingen bevat dat de verdachte het slachtoffer met voorbedachten rade en tezamen en in vereniging met een ander of anderen om het leven heeft gebracht. Het hof zal de verdachte daarom van deze onderdelen vrijspreken.

8. Voorwaardelijke verzoeken van de verdediging

De verdediging heeft het hof verzocht een aantal nadere onderzoekshandelingen te (laten) verrichten indien de verdachte niet wordt vrijgesproken van het tenlastegelegde. Het hof zal deze verzoeken hieronder bespreken.

Het hof is niet gebleken van de noodzaak van nader onderzoek aan de Mercedes van de verdachte. De getuige [betrokkene 5] heeft verklaard dat het hem niet is opgevallen dat de lichtgekleurde Mercedes die hij op de parkeerplaats liet voorgaan een AMG-geluid voortbracht. Zoals het hof hierboven reeds heeft overwogen, valt op grond van die verklaring echter niet vast te stellen of de auto die [betrokkene 5] heeft zien wegrijden dit typische AMG-geluid toen al dan niet heeft gemaakt. Het hof acht dit onderzoek derhalve niet noodzakelijk ter beantwoording van de vragen in de artikelen 348-350 Sv, zodat dit verzoek wordt afgewezen.”

3.5 Blijkens het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 23 november 2022 hebben de raadslieden van de verdachte het woord tot verdediging gevoerd aan de hand van overgelegde pleitnotities. Deze pleitnotities houden voor zover van belang in:

“Ad B: Nu komt de verdediging toe aan de hoofdschotel van vandaag: namelijk het onderbouwd betwisten van de juistheid van de bewijsoverweging van de rechtbank en daarna het onderbouwen van de twee alternatieve scenario’s, die door de verdediging zijn aangevoerd, te weten: 1. een derde onbekende man/vrouw heeft [slachtoffer] doodgeschoten. Of 2. Zelfdoding van [slachtoffer] .

(…)

Scenario 2: Zelfdoding van [slachtoffer] . Dit scenario wordt gevoed door de verklaring van cliënt dat hij de kogels en de patroonhouder had meegenomen en er nog een kogel in het wapen was achtergebleven, welke uiteindelijk dodelijk was voor slachtoffer [slachtoffer] . Wellicht heeft [slachtoffer] zichzelf doodgeschoten, in der veronderstelling verkerend dat er zich geen kogels meer in het wapen bevonden. Deze zelfdoding kan bewust of onbewust gebeurd zijn. De schootsafstand van minder dan 2,5 cm past in dit scenario.

Persoonlijk verhaal Iman

Er is relevant en mijns inziens behoorlijk sterk steunbewijs voor de verklaring van [verdachte] dat [slachtoffer] hem had gevraagd om een wapen te regelen.

In haar verhoor d.d. 13 maart 2020 verklaart getuige [betrokkene 2] (vide pagina Z577) dat [verdachte] reeds geruime tijd voor de dood van [slachtoffer] aan haar had verteld dat [slachtoffer] had gevraagd of [verdachte] aan een wapen kon komen. Deze informatie heeft deze getuige al eerder met de politie gedeeld, namelijk in haar verhoor d.d. 10 december 2019 (vide pagina 434 PV). [slachtoffer] heeft tegen [verdachte] gezegd dat hij dit wapen voor zelfverdediging nodig had. [verdachte] zag dat [slachtoffer] gestrest was.

Deze getuige kan deze informatie niet achteraf van mijn cliënt hebben ontvangen, daar cliënt op het moment van deze verklaring in december nog in alle beperkingen zat. Deze getuigenverklaring wordt mijns inziens nog sterker nu getuige [betrokkene 2] dit nogmaals bevestigd heeft in haar tweede verhoor in maart 2020, terwijl ze in dit verhoor verklaart zich bedrogen te voelen door cliënt. [verdachte] heeft er namelijk meerdere vrouwen op nagehouden en is hier niet eerlijk over geweest.

Waarom zou zij dan nog een verhaal in stand houden als dit niet waar zou zijn. Als dat waar was geweest is de te verwachten reactie toch eerder: nu hij mij bedrogen heeft ga ik hem niet langer in bescherming nemen en ga ik geen voorgelogen berichten volhouden. Als het niet waar zou zijn, zou zij dit mijns inziens gezien die bijzonder gewijzigde omstandigheden hebben gemeld.

De optie van zelfdoding van [slachtoffer] , namelijk een ongeluk, is een plausibel alternatief scenario. En dan denk ik niet aan zelfmoord. Er zijn namelijk geen aanwijzingen in het dossier te vinden voor het plegen van zelfmoord door [slachtoffer] . Een zware contra indicatie voor zelfmoord is ook aanwezig. Het lijkt mij toch vrij onwaarschijnlijk dat iemand zelfmoord zou willen plegen in het bijzijn van zijn dochter van 14 maanden.

Maar zelfdoding als ongeluk daarentegen is zeer wel mogelijk: [slachtoffer] kan zichzelf per ongeluk doodgeschoten hebben.

Zowel cliënt als [slachtoffer] leefden in de veronderstelling dat door het wegnemen van dit magazijn en deze patronen er geen kogel meer kon worden afgevuurd met dit wapen. Maar er is gebleken dat er nog een patroon achtergebleven was in het wapen, namelijk in de kamer.

Een deskundige heeft ook bevestigd dat dit mogelijk is. In de rapportage van W. Kerkhoff van het NFI van 14 april 2020 is vastgesteld dat er zonder patroonhouder met dit wapen geschoten kan worden. Derhalve is het mogelijk dat na vertrek van cliënt, die de patroonhouder en patronen had meegenomen, het fatale schot nog kan zijn gelost.

Het zou mijns inziens dus zeer wel mogelijk zijn dat [slachtoffer] op deze wijze zichzelf per ongeluk heeft doodgeschoten.

Maar er is NFI rapportage opgemaakt waaruit blijkt dat er geen DNA van [slachtoffer] op het wapen zat, althans niet op de kolf of op de slede. Hoe is dit te rijmen?

Wat is de waarde van DNA-bewijs? Daar kun je wel je vraagtekens bij zetten als je de DNA-rapportages in deze zaak onder de loep neemt. Als het wapen niet in de hand van [slachtoffer] was aangetroffen, zou je op grond van de DNA-rapportages zeggen dat [slachtoffer] het wapen in ieder geval niet in zijn handen heeft gehad, want er bevindt zich geen DNA van [slachtoffer] op het wapen. Echter, niets is minder waar. Wij weten allemaal dat het wapen in de hand van [slachtoffer] is aangetroffen.

Maar wat staat er in het dossier: Het vuurwapen is in de hand van het slachtoffer [slachtoffer] aangetroffen met de vinger op de trekker. Ik verwijs naar pagina Z19 alwaar de verbalisant [verbalisant] op 1 oktober 2019 heeft verklaard: “Toen ik naast de auto stond, ter hoogte van de man, zag ik dat hij in zijn rechterhand een vuurwapen vast hield gelijkend op een Baretta model 81....Ik zag dat zijn Wijsvinger op de trekker zat ..... Terwijl ik over hem heen bukte heb ik zijn wijsvinger van de trekker gehaald waarna ik hem bij zijn pols heb gepakt en het vuurwapen uit zijn hand heb geschut.”

Hier lees ik dus dat de vinger om de trekker zat en het wapen uit de hand van [slachtoffer] , waar het in lag, is geschut, nadat de vinger van de trekker is gehaald.

Het feit dat er geen DNA van [slachtoffer] op het wapen is aangetroffen is dus moeilijk te rijmen met de feiten. Kennelijk is het toch mogelijk om een wapen vast te houden en de vinger op de trekker te hebben zonder dat er DNA van diegene wordt aangetroffen op dit wapen. Dan is het mijns inziens ook mogelijk, althans zeker niet uit te sluiten dat [slachtoffer] zichzelf heeft doodgeschoten met dit vuurwapen zonder DNA achter te laten.

Dit alternatieve scenario kan mijns inziens dan ook niet simpelweg worden weggewoven door erop te wijzen dat er geen DNA van het slachtoffer op het wapen is aangetroffen.

Het scenario van de zelfdoding zou mijns inziens middels eenvoudig onderzoek uitgesloten of bevestigd kunnen worden, ware het niet dat de VW Golf van het slachtoffer is teruggegeven aan de nabestaanden. Een onderzoek naar het bestaan van een schotrestenpatroon op de bijrijdersstoel zou hierover uitsluitsel kunnen geven.

- Als er schotresten op de bijrijdersstoel zouden worden aangetroffen is het zeer aannemelijk dat daar dus niemand heeft gezeten ten tijde van het afvuren van het wapen.

- Als er geen schotresten worden gevonden op de bijrijdersstoel betekent dit dat daar zeer waarschijnlijk wel iemand heeft gezeten. Dit onderzoek is echter niet uitgevoerd door de politie en de verdediging kon dit onderzoek niet meer uit laten voeren omdat de auto teruggeven was.

Uiteindelijk is er door het NFI na al het onderzoek op bronniveau een evaluatie gemaakt van de resultaten van biologische sporen en DNA-onderzoek. Dit heeft geresulteerd in het rapport op activiteitenniveau van 16 april 2021.

NFI rapportage op activiteitenniveau:

De verdediging heeft voordat dit rapport tot stand is gekomen bezwaren gemaakt tegen bepaalde aannames en omschrijvingen van de feiten en omstandigheden. Naar aanleiding van dit rapport van het NFI van 16 april 2021 heeft de verdediging nog de nodige vragen gesteld, die zijn beantwoord door het NFI.

Uiteindelijk heeft de verdediging ook de piekenprofielen ingezien. Dit heeft nog vragen en mogelijk nieuwe onderzoekswensen opgeleverd, maar de verdediging heeft besloten om de inhoudelijke behandeling door te laten gaan.

Als ik de conclusies van Kokshoorn met betrekking tot de 3 hypothesen (6.2, pagina 6/7) goed lees dan haal ik hier het volgende uit:

Kokshoorn acht de hypothese 1, dat cliënt op [slachtoffer] heeft geschoten, iets waarschijnlijker dan hypothese 2, dat een onbekende derde op [slachtoffer] heeft geschoten. Het oordeel iets waarschijnlijker heeft gezien de tabel op pagina 7 op zichzelf nauwelijks bewijskracht (2-10). Zoals is aangegeven geeft deze conclusie niet de kans weer welke hypothese waar is. Dat hangt af van het overige bewijs.

Kokshoorn acht hypothese 1, dat cliënt op [slachtoffer] heeft geschoten, veel waarschijnlijker dan hypothese 3, dat [slachtoffer] zichzelf heeft beschoten. Bewijskracht 100-10.000. Dat is een veel sterkere bewijskracht, maar ook niet heel krachtig vergeleken met de bewijskracht die wij meestal zien bij DNA bewijs.

Kokshoorn concludeert vervolgens dat hypothese 2, dat een derde op [slachtoffer] heeft geschoten, waarschijnlijker dan hypothese 3, dat [slachtoffer] zichzelf heeft beschoten. Dit heeft bewijskracht 10- 100.

Kokshoorn heeft vervolgens de conclusies aangepast naar aanleiding van bezwaren van de verdediging met betrekking tot de gestelde aannames: als men uitgaat van de aanname dat het wapen in bezit was van [slachtoffer] veranderen de conclusies:

- Veel waarschijnlijker wanneer hypothese 1, cliënt heeft geschoten, waar is, dan hypothese 2 (derde) en 3 ( [slachtoffer] ) waar is.

- Iets waarschijnlijker wanneer hypothese 2 (derde) waar is dan hypothese 3 ( [slachtoffer] zelf) waar is.

Naar aanleiding van een volgend bezwaar van de verdediging naar aanleiding van de gestelde aannames concludeert Kokshoorn:

Wanneer wordt aangenomen dat ook onder hypothese 1 (cliënt is de schutter) [slachtoffer] in het bezit van het wapen was dan moeten de conclusies verder aangepast worden:

Ongeveer even waarschijnlijk wanneer hypothese 1 (cliënt schutter) waar is als wanneer hypothese 2 (derde schutter) waar is. Iets waarschijnlijker wanneer hypothese 1 (cliënt schutter) waar is of hypothese 2 (derde schutter) dan wanneer hypothese 2 ( [slachtoffer] schutter) waar is.

[verdachte] heeft uitvoerig verklaard dat [slachtoffer] om een wapen vroeg en dit heeft aangeschaft. Hij heeft deze informatie ook met zijn vriendin [betrokkene 2] gedeeld, die dit ook heeft bevestigd in haar verklaring bij de politie. De verdediging gaat dan ook uit van deze laatste aannames.

Uit deze laatste conclusies van Kokshoorn leid ik af dat het gegeven de hypothesen, aannamen en overige relevante contextinformatie, ongeveer even waarschijnlijk is dat cliënt [slachtoffer] heeft doodgeschoten als dat een derde dit gedaan heeft. De kans dat [slachtoffer] zichzelf heeft doodgeschoten is iets kleiner.

Derhalve is de conclusie van de verdediging dat uit het onderzoek van het NFI op activiteitenniveau gezien de aannames van de verdediging, die op grond van het dossier aannemelijk zijn, niet duidelijk wordt welk scenario, welke hypothese, het meest waarschijnlijk is. Kokshoorn stelt wel dat het iets onwaarschijnlijker is dat het zelfdoding was, maar ongeveer even waarschijnlijk dat cliënt de schutter was of een derde.

Voor de goede orde haal ik Buger e Aben uit 2010 aan als ik zeg dat het gehanteerde Beyesiaanse redeneerschema van onzekerheid geen zekerheid kan maken. Het kan wel inzichten verschaffen. Mijns inziens blijft er meer dan gerede twijfel bestaan of mijn cliënt dit feit heeft gepleegd.”

3.6 Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 21 november 2021 houdt voor zover van belang in:

“De verdachte legt, door het hof ondervraagd, de navolgende verklaring af:

De voorzitter vraagt mij of het in mijn optiek een mogelijkheid is dat het slachtoffer op 1 oktober 2019 in Duivendrecht zelfmoord heeft gepleegd.

Achteraf denk ik dat het misschien wel een mogelijkheid is geweest. Aan het begin heb ik gezegd dat het 100% zeker geen zelfmoord kon zijn, omdat [slachtoffer] nog veel plannen had. Hij zou bijvoorbeeld het jaar daarna op bedevaart naar Mekka gaan. Dus ik geloofde het op dat moment niet. Maar daarna is alles door mijn hoofd gegaan. Ik weet alleen 100% zeker dat ik het niet heb gedaan. Natuurlijk ga je je dan afvragen wat er gebeurd zal zijn. Vervolgens hoor je dat [slachtoffer] in de problemen zat. Toen dacht ik dat ik hem dan misschien toch niet zo goed kende als ik dacht en dat het misschien wel mogelijk is dat hij dat heeft gedaan. De voorzitter houdt voor dat ik op 23 december 2019 bij de politie heb verklaard dat ik had gelogen dat het slachtoffer geen zelfmoord kon hebben gepleegd om hem in een goed daglicht te stellen. Ik denk niet dat ik het zo heb gezegd. Het is vaak gebeurd dat, als mijn advocaat en ik de verhoren mochten terugluisteren, er dan iets anders bleek te zijn gezegd dan wat er op papier stond. Ik heb niet gezegd dat hij met een wapen was om hem niet in een verkeerd daglicht te zetten. Als dat wel zo in het proces-verbaal staat, dan heb ik het verkeerd geformuleerd. De voorzitter houdt voor dat ik op 1 april 2020 bij de politie heb verklaard dat het slachtoffer mogelijk per ongeluk zichzelf heeft doodgeschoten en vraagt mij dit toe te lichten. Ik heb begrepen dat de spiegel in zijn zonneklep was uitgeklapt. Ik dacht dat hij misschien aan het kijken was, raar aan het doen was of met zijn dochter aan het spelen was, en dat het wapen toen misschien per ongeluk is afgegaan. Ze zeggen dat ik het heb gedaan, maar hoe zou ik dat kunnen doen? Ik krijg er zelfs nu ik eraan denk de rillingen van. Ik word afgeschilderd als een koelbloedige moordenaar die daarna het wapen in zijn hand legt, maar ik ben geen crimineel. Ik ben veroordeeld voor moord. Natuurlijk ga je dan van alles bedenken en andere hypotheses bedenken.

De voorzitter houdt mij voor dat uit de rapportages van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) blijkt dat op het wapen geen DNA is aangetroffen dat matcht met het DNA van het slachtoffer. Dat vind ik ook vreemd. Ik heb in het dossier namelijk gelezen dat de politie het wapen van het slachtoffer af moesten schudden. Eerst zeiden ze dat er een mengprofiel was, dus dat het ook zijn DNA zou kunnen zijn. Ik vind het niet raar dat mijn DNA op het wapen zit want ik heb er samen met [slachtoffer] aan lopen kloten, een paar dagen ervoor ook nog. Wij hebben samen proef geschoten.

(…)

De voorzitter vraagt op welk moment het wapen in de auto ter sprake is gekomen.

Aan het einde van ons gesprek. Toen bleek dus dat hij een afspraak had met diegene. Ik dacht dat hij toen zoiets zei als: “Ik ben hier” en “Ik krijg geld” of “Ik breng geld”. Hij pakte ineens een wapen onder zijn stoel vandaan en liet dit aan mij zien. Het wapen zat in een plastic tasje met het AH-logo erop. Ik schrok ervan en vroeg wat er aan de hand was. Ik dacht dat hij een wapen had omdat hij bedreigd werd in verband met zijn huis, want op dat moment zat hij in een safehouse. Hij zei dat hij het wapen niet bij zich had in verband met die afspraak. Hij zei dat hij het voor de veiligheid had meegenomen, voor de zekerheid zoiets. Toen dacht ik: ‘Dan neem ik het mee’.

De voorzitter vraagt waarom ik schrok toen het slachtoffer mij in de auto het wapen toonde, terwijl ik door het proefschieten wist dat hij over een wapen beschikte.

Ja, maar ik wist niet dat hij ermee rondliep. [slachtoffer] zei dat het niet nodig was dat ik het wapen mee zou nemen. Hij zei dat het alleen bedoeld was om af te schrikken. Toen zei ik dat ik dan de kogels en het doosje mee zou nemen in de plastic zak. In de zak lag alles los van elkaar. Ik heb [slachtoffer] daar dus achtergelaten met een leeg wapen.

De voorzitter houdt mij voor dat de door mij geschetste gang van zaken rondom het tonen van het wapen enigszins moeilijk voorstelbaar is.

Zo is het wel gegaan. Het gesprek ging over van alles en nog wat. Aan het einde, toen ik wist dat zijn afspraak er zou zijn, kwam hij ineens met dat ding. Als hij had gezegd dat hij bang was voor deze afspraak, dan zou ik zijn gebleven of had ik gevraagd: “Waarom spreek je op deze plek af?”. Dit bedenk ik mij pas achteraf. Ik dacht dat er zonder kogels geen ongelukken konden gebeuren. Ik kreeg tijdens het gesprek de indruk dat de afspraak op de parkeerplaats zou plaatsvinden.

De voorzitter vraagt wat ik ervan vond dat het slachtoffer een afspraak had waarvoor hij een vuurwapen nodig had, terwijl zijn 14 maanden oude dochtertje op de achterbank zat.

Het is vreemd. Het is daar in ons gesprek niet over gegaan. Toen ik het wapen zag ben ik niet meer zo lang bij hem gebleven. Ik heb nu spijt van alles; dat ik heb proef geschoten en dat ik hem daar niet aan zijn haren heb meegenomen. Het voelde niet goed om hem op deze manier achter te laten.

De voorzitter houdt mij voor dat het kindje mogelijk (ook) gevaar liep.

Ik zag niet echt een gevaar. Ik had er wel een raar gevoel bij. Daarom heb ik [slachtoffer] daarna nog gebeld.

Of ik bezorgd was over het kindje?

Ik dacht: ‘Het komt wel goed, ik moet mij niet zo druk maken’. Ik moest ook snel weg naar mijn dochter want die moest naar taekwondo les in Hoofddorp. Het klopt wel dat ik er niet helemaal gerust op was, daarom heb ik dus ook gebeld. [slachtoffer] nam niet op. Toen heb ik een spraakbericht ingesproken dat hij zich niet druk moest maken. Ik kreeg wel een naar gevoel toen [slachtoffer] vrouw mij belde met de vraag waar hij was en ik hem ook niet kon bereiken. Ik dacht er in eerste instantie niet bij na dat wij op een soort ‘Opsporing Verzocht locatie’ stonden. Nu denk ik: ‘Waren daar maar camera’s geweest’.

Ik weet niet meer of het wapen op 1 oktober 2019 in de auto van [slachtoffer] uit het tasje is gehaald. Volgens mij heb ik gewoon gekeken. Voordat ik wegging zei ik: “Dan neem ik dit mee”. Hij zei: “Oké”. Die man belde en toen pakte ik die zak en liep ik weg.

(…)

De oudste raadsheer houdt mij de verklaring van [benadeelde 1] op dossierpagina’s Z396 en Z397 voor waarin staat dat ik tegen haar heb gezegd dat [slachtoffer] naar een afspraak zou gaan met [betrokkene 11] . Nee, ik heb niet gezegd dat hij een afspraak had. Ik heb ook niet tegen haar gezegd dat [slachtoffer] een vuurwapen bij zich had. Ik vond het heel vreemd dat hij een wapen had. Ik vond dat iets waar je met niemand over praat. De oudste raadsheer houdt mij voor dat ik heb verklaard dat ik het slachtoffer niet in een verkeerd daglicht wilde stellen, en vraagt hoe zich dat verhoudt tot het feit dat [slachtoffer] toen al overleden was. Tijdens mijn eerste verhoor wilde de politie weten of [slachtoffer] criminele activiteiten uitvoerde. Ik wilde juist dat de politie niet die kant op zou denken. Ik zei daarom dat [slachtoffer] een hardwerkende man is en dat niet van zelfmoord moest worden uitgegaan. De oudste raadsheer vraagt waarom ik er op dat moment voor heb gekozen om de informatie waarover ik beschikte over de aanwezigheid van een vuurwapen in de auto van het slachtoffer, niet met het onderzoeksteam te delen. Ik weet het niet. Ik wist dat er geen kogels in het vuurwapen zaten. Ik heb niet het wapen meegenomen, omdat ik dacht dat het een harmless ding was dat geen kwaad kon doen.

(…)

Wanneer ik het magazijn en de patronen heb weggegooid? Op 1 oktober 2019 in de avond, toen wij terugkwamen van dat sportding. Toen dacht ik: ‘ik heb dat ding nog, die gooi ik weg’. Ik was even naar een slootje gegaan. Wat mijn drijfveer was om het weg te gooien? Als [betrokkene 3] dat ding bij mij zou zien, dan zou zij flippen en ik vond het zelf ook vreemd om zoiets bij mij te hebben; ik loop nooit met een wapen. De oudste raadsheer houdt mij voor dat de politie op de door mij aangewezen locaties niets heeft aangetroffen dat in dit verband ter zake doet. Ze hebben wel gezien dat mijn auto daarheen is gereden en dat hij twee seconden later is weggereden en dat daar verder niets anders te doen is.

(…)

De advocaat-generaal vraagt of ik het als een reële mogelijkheid beschouw dat het slachtoffer met het wapen in de auto heeft zitten spelen terwijl zijn 14 maanden oude dochtertje op de achterbank zat. Dat zei ik, omdat ik echt niet weet wat er is gebeurd. In het begin dacht ik dat het geen zelfmoord kon zijn en ook niet per ongeluk. Ik heb het niet gedaan en ik heb alles naar voren gehaald, nu denk ik werkelijk dat dit zou kunnen gebeuren. Ik dacht misschien dat hij dit zit te doen, omdat hij dacht dat er geen kogel in zat en ‘bam!’ dat er dan wel een kogel in zat.

(…)

De advocaat-generaal houdt mij voor dat ik op 1 oktober 2019 ervoor heb gekozen de informatie waarover ik toen beschikte, namelijk dat het slachtoffer een wapen zonder kogels had, niet met de politie te delen, terwijl ik daarmee het scenario van zelfmoord had kunnen ontkrachten. Ik heb dat niet gezegd omdat het anders leek alsof [slachtoffer] een gangster was. Die man is een hardwerkende man en hij heeft geen zelfmoord gepleegd. Als ik die man dood had gemaakt, dan zou ik toch blij zijn als de politie denkt dat het een zelfmoord is?”

De bespreking van het middel

3.7 De eerste deelklacht houdt in dat het door de verdachte aangedragen alternatieve scenario dat niet de verdachte het slachtoffer heeft gedood maar het slachtoffer door (niet opzettelijke) zelfdoding om het leven is gekomen, door het hof niet toereikend is weerlegd en/of dat het hof op daartoe niet toereikende en/of onbegrijpelijke gronden heeft geoordeeld dat de gestelde alternatieve toedracht niet aannemelijk is geworden.

3.8 Voordat ik overga tot bespreking van deze deelklacht is het van belang het alternatieve scenario van (niet opzettelijke) zelfdoding te schetsen dat door de verdediging is gepresenteerd.

3.9 De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep een verklaring afgelegd die – kort samengevat – inhoudt dat het slachtoffer aan het einde van hun gesprek in de auto ineens een wapen onder zijn stoel vandaan pakte en deze aan de verdachte liet zien. Het slachtoffer vond het niet nodig dat de verdachte het wapen meenam, omdat het wapen alleen bedoeld was om af te schrikken. De verdachte heeft vervolgens naar eigen zeggen alleen de kogels en het doosje meegenomen en het slachtoffer achtergelaten met een leeg wapen. De verdachte heeft verklaard dat hij diezelfde dag het magazijn en de patronen heeft weggegooid in een slootje.

3.10 De verdediging heeft in hoger beroep ter onderbouwing van de verklaring van de verdachte opgemerkt dat zowel de verdachte als het slachtoffer in de veronderstelling leefden dat door het wegnemen van het magazijn en de patronen er geen kogel meer kon worden afgevuurd met het wapen. De verdediging heeft daarbij gewezen op de rapportage van W. Kerkhoff waaruit volgt dat er zonder patroonhouder met het wapen kon worden geschoten. Het zou derhalve mogelijk zijn dat na het vertrek van de verdachte het fatale schot alsnog is gelost. Ten aanzien van de omstandigheid dat er geen DNA van het slachtoffer op het wapen aanwezig was, althans niet op de kolf of op de slede is door de verdediging opgemerkt dat dit moeilijk valt te rijmen met de omstandigheid dat het slachtoffer is aangetroffen met het vuurwapen in zijn hand en zijn vinger op de trekker. In dat kader heeft de verdediging gewezen op het rapport op activiteitenniveau van 16 april 2021 van het NFI, waaruit de verdediging heeft afgeleid dat uit dat onderzoek gezien de aannames van de verdediging, die op grond van het dossier aannemelijk zijn, niet duidelijk wordt welk scenario, welke hypothese het meest waarschijnlijk is.

3.11 Het hof heeft geoordeeld dat het door de verdediging aangedragen scenario dat het slachtoffer zich per ongeluk heeft doodschoten onaannemelijk is. Aan dat oordeel heeft het hof ten grondslag gelegd dat het geen onderzoeksresultaten heeft aangetroffen in het dossier die dit scenario ondersteunen, terwijl het dossier wel sterke contra-indicaties bevat. De eerste contra-indicatie die het hof noemt, is dat een deskundige van het NFI heeft geconcludeerd dat in een dergelijk gevaln

Ik begrijp in het geval waarin het slachtoffer zichzelf per ongeluk zou hebben doodgeschoten.

3.12 In de toelichting op de deelklacht worden een aantal bezwaren tegen ’s hofs weerlegging van het alternatieve scenario opgeworpen. In de eerste plaats wordt een klacht tegen ’s hofs overweging inhoudende “dat in het dossier geen ondersteunende onderzoeksresultaten zijn aangetroffen die dit scenario ondersteunen” geformuleerd. Uit deze overweging leiden de stellers van het middel af dat het hof is uitgegaan van een onjuist criterium. Aangevoerd wordt dat het erop aankomt of de aangedragen alternatieve gang van zaken weerlegging vindt in (feiten en omstandigheden ontleend aan) bewijsmiddelen. Dat zou niet het geval zijn. Dat ondersteuning in de bewijsmiddelen ontbreekt, zou aan de aannemelijkheid van het alternatieve scenario niet in de weg kunnen staan.

3.13 Als uitgangspunt geldt dat ingeval een verdachte het hem ten laste gelegde bestrijdt met een alternatieve lezing van de gebeurtenissen, die niet met een bewezenverklaring zou stroken, de rechter — indien hij tot een bewezenverklaring komt — die aangedragen alternatieve gang van zaken zal moeten weerleggen. Dat kan geschieden door opneming van bewijsmiddelen of vermelding, al dan niet in een nadere bewijsoverweging, van aan wettige bewijsmiddelen te ontlenen feiten en omstandigheden die de alternatieve lezing van de verdachte uitsluiten. Een dergelijke weerlegging is echter niet steeds vereist. In voorkomende gevallen zal de rechter ter weerlegging kunnen oordelen dat de door de verdachte gestelde alternatieve toedracht niet aannemelijk is geworden dan wel dat de lezing van de verdachte als ongeloofwaardig terzijde moet worden gesteld. Ten slotte kunnen zich gevallen voordoen waarin de lezing van de verdachte zo onwaarschijnlijk is, dat zij geen uitdrukkelijke weerlegging behoeft.n

HR 16 maart 2010, ECLI:NL:HR:2010:BK3359, NJ 2010/314, m.nt. Buruma.

3.14 De stellers van het middel lijken tot uitgangspunt te nemen dat de feitenrechter een alternatief scenario zal moeten uitsluiten wil hij tot een bewezenverklaring komen. Dat uitgangspunt is in het licht van hetgeen onder randnummer 3.13 voorop is gesteld onjuist. In voorkomende gevallen zal de rechter ter weerlegging kunnen oordelen dat door de verdachte gestelde alternatief toedracht niet aannemelijk is geworden dan wel dat de lezing van de verdachte als ongeloofwaardig terzijde moet worden gesteld. Het middel berust in zoverre op een verkeerde uitleg van de eisen die in dit verband aan de verwerping van een verweer worden gesteld. Het hof heeft voorts door te overwegen dat in het dossier geen onderzoeksresultaten zijn aangetroffen die het scenario ondersteunen, niet tot uitdrukking gebracht dat het alternatieve scenario bewezen moet worden. Het hof heeft bij de beoordeling of het voorgedragen alternatieve scenario aannemelijk is, kunnen betrekken dat er geen ondersteuning in de bewijsmiddelen is voor dat scenario.

3.15 In de tweede plaats richten de stellers van het middel hun pijlen op de twee door het hof genoemde “contra-indicaties”. Aangevoerd wordt dat het oordeel van het hof, dat het ontbreken van ondersteuning in de bewijsmiddelen en de contra-indicaties het alternatieve scenario onaannemelijk doen zijn, zonder nadere motivering onbegrijpelijk is.

3.16 De eerste contra-indicatie, de omstandigheid dat een deskundige van het NFI heeft geconcludeerd dat in een dergelijk geval de kans klein zou zijn om geen DNA van het slachtoffer aan te treffen in de bemonstering van de slede en onder de kolfplaten van het vuurwapen, heeft het hof niet onbegrijpelijk bij zijn oordeel betrokken dat het door de verdachte aangedragen scenario onaannemelijk is. Daarbij neem ik in aanmerking dat het hof heeft vastgesteld dat het DNA van de verdachte is aangetroffen op de slede en onder de greepplaten van het vuurwapen.

3.17 De tweede contra-indicatie, de omstandigheid dat zowel de verdachte als [betrokkene 5] hebben verklaard dat zij geen schot hebben gehoord, heeft het hof eveneens niet onbegrijpelijk bij zijn oordeel betrokken dat het door de verdediging gepresenteerde alternatieve scenario onaannemelijk is. Ik zal dit toelichten.

3.18 In het door de verdediging geschetste scenario zou de verdachte de patroonhouder en de kogels hebben meegenomen op het moment dat hij de auto van het slachtoffer verliet, in zijn eigen auto plaats hebben genomen en (stapvoets en op een normale manier) zijn weggereden. Het slachtoffer was in dit scenario op het moment dat de verdachte zijn auto verliet nog in leven. Het hof heeft vastgesteld dat de verdachte en getuige [betrokkene 5] hebben verklaard geen schoten te hebben gehoord. In het door de verdediging geschetste scenario kan het dan niet anders zijn dan dat het slachtoffer pas nadat de verdachte het parkeerterrein heeft verlaten zichzelf per ongeluk heeft doodgeschoten. De verdachte had anders immers een schot moeten horen. Het hof heeft echter op basis van de verklaring van de getuige [betrokkene 5] vastgesteld dat hij de verdachte van het parkeerterrein heeft zien wegrijden en dat het slachtoffer op dat moment al was beschoten.

3.19 Aan de toereikendheid van ’s hofs oordeel doet niet af, zoals door de stellers van het middel nog wordt aangevoerd, dat er geen onderzoeksresultaten zijn waaruit blijkt dat [betrokkene 5] en/of de verdachte beide rijdend in hun eigen auto met de motor aan, in staat moeten zijn geweest het geluid van een schot in de auto van het slachtoffer te horen. Evenmin doet daaraan af dat de verdachte in een auto reed die een zogenaamd ‘AMG-geluid’ maakte. Ik merk op dat uit ’s hofs bewijsvoering volgt dat de afstand tussen de auto van de verdachte en de auto van het slachtoffer ongeveer vier, drie stappen was (bewijsmiddel 8) en dat de verdachte uit stilstand, stapvoets en op een normale manier van de parkeerplaats is gereden (bewijsmiddel 10 en bewijsmiddel 24).

3.20 Al met al acht ik het oordeel van het hof dat het door de verdediging gepresenteerde alternatieve scenario van niet opzettelijke zelfdoding onaannemelijk is, niet onbegrijpelijk en, mede in het licht van hetgeen door de verdediging ter terechtzitting in hoger beroep is aangevoerd, toereikend gemotiveerd. Dat betekent dat de eerste deelklacht faalt.

3.21 De tweede deelklacht houdt in dat het hof bij de beoordeling van de in verband met het alternatief scenario gedane voorwaardelijke verzoeken tot nader onderzoek een onjuiste maatstaf heeft gehanteerd en/of deze verzoeken (telkens) heeft afgewezen op gronden die deze afwijzing niet kunnen dragen en/of dat de afwijzing(en) van die verzoeken (telkens) onbegrijpelijk is.

3.22 De verdediging heeft op 29 juli 2020 per e-mailbericht de rechter-commissaris verzocht om nader onderzoek te verrichten. Dit e-mailbericht houdt voor zover van belang in:

“Hierdoor verzoek ik u in bovengenoemde zaak de volgende onderzoekswensen van de verdediging in te willigen en zorg te dragen voor het doen laten uitvoeren van dit verzochte onderzoek;

1. De verdediging verzoekt een schotrestenonderzoek te doen laten plaatsvinden naar het spreidingspatroon van de aangetroffen schotresten op de jas van cliënt. Uit de stukken blijkt dat de bemonsteringen er zijn, maar dit onderzoek vooralsnog niet is uitgevoerd.

De verdediging verwijst naar de pagina’s 51 en 52 van het laatste relaas, waarbij is vermeld dat “ten aanzien van de vragen over een eventueel spreidingspatroon van aanwezige schotresten (is) met de aanvrager en opdrachtgever op 10 februari 2020 en medio maart/april afgesproken om vooralsnog alleen bemonsteringen uit te voeren, maar om deze vooralsnog niet allemaal te onderzoeken.” Dit komt overeen met pagina 7 van het schotrestenonderzoek van het NFI van 8 mei 2020 (vide Z 913 PV)

De verdediging wenst thans dit nader onderzoek naar het spreidingspatroon van de schotresten uit de laten voeren, daar de verdediging het van het grootste belang acht om de resultaten hiervan te vernemen.

De verdediging verzoekt het NFI derhalve het onderzoek te verrichten, zoals reeds geformuleerd is op pagina 6 van het schotrestenonderzoek van 8 mei 2020 (vide Z 912 PV): In de onderzoeksvraag 007 van 9 oktober 2019 staat ten aanzien van het schotrestenonderzoek vermeld: “Zijn er schotresten aanwezig op deze jas? Is er op de jas een spreidingspatroon zichtbaar? Zo ja waar is de concentratie het sterkst? Indien mogelijk visualiseren.

Dit is het onderzoek hetwelk de verdediging thans verzoekt. Dit onderzoek dient te worden verricht op de aanwezige bemonsteringen van de jas, te weten linker voorpand, rechter voorpand, linkermouw vanaf 20 cm van de rand tot schouder, rechtermouw vanaf 20 centimeter van de rand tot schouder, linker steekzak, rechter steekzak, grote zak in linker voorpand, linker achterpand, rechter achterpand, binnenzijde linkermouw en binnenzijde rechtermouw. De verdediging verwijst naar pagina 8 onder 4.1 van het aanvullend schotrestenonderzoek d.d. 8 mei 2020 (vide pagina Z914 PV)

2. De verdediging heeft de RC heden tevens verzocht een schotrestenonderzoek te doen laten plaatsvinden op het volgende materiaal: de folie AAMC4971NL en de folies AAMC4972NL tot en met AAMC4975NL, zoals vermeld op pagina 1 van het bloedspoorpatroononderzoek van het NFI d.d. 21 juli 2020. Op pagina 2 van dit rapport is vermeld dat er nog geen onderzoek heeft plaatsgevonden naar de aanwezigheid van schotresten op deze folies. “ De folies zijn op het NFI nog niet onderworpen aan een onderzoek naar de aanwezigheid van schotresten.” De verdediging wenst te vernemen: Zijn er schotresten aanwezig op deze folies? Is er op deze folies een spreidingspatroon zichtbaar? Zo ja waar is de concentratie het sterkst? Indien mogelijk visualiseren.

3. De verdediging verzoekt het NFI tevens om het spreidingspatroon van de schotresten aanwezig op de jas en op de folies met elkaar te vergelijken, teneinde een antwoord te krijgen op de vraag of uit dit patroon is af te leiden of cliënt met deze rode jas buiten heeft geschoten, zoals hij zelf heeft verklaard, te weten bij het proefschieten. De verdediging verzoekt het NFI onderzoek te laten doen, teneinde de juistheid van de volgende hypothesen te onderzoeken: 1. Met de inbeslaggenomen rode jas is in een afgesloten ruimte geschoten. 2. Met de inbeslaggenomen rode jas is in de buitenlucht geschoten.”

3.23 Naar aanleiding van deze onderzoekswensen heeft op 2 september 2020 een video-bespreking plaatsgevonden tussen medewerkers van het NFI, de officier van justitie, de raadsman van de verdachte en de rechter-commissaris. Van deze video-bespreking is een schriftelijk verslag opgemaakt. Dit schriftelijk verslag houdt in:

“Verslag video-bespreking op 2 september 2020 mbt onderzoekswensen schotresten

Aanwezig:

G. van der Peijl (NFI), A. Knijnenberg (NFI), B. Ottevanger (NFI), F. Fleurhaaij (NFI), officier van justitie Vreekamp, raadsman Witlox en rechter-commissaris A. Wijnveldt.

Het doel van de bespreking is de mate van toegevoegde waarde van de uitvoering van de onderzoeken naar schotresten zoals verzocht door mr. Witlox op 29 juli 2020. Deze onderzoekswensen en opmerkingen van de heer Knijnenberg daarop zoals verwoord in zijn mail van 7 augustus 2020 zij op voorhand door de rechter-commissaris aan de deelnemers toegezonden (bijlage 1 bij dit verslag).

Ad 1. Onderzoek schotresten op jas

Dhr Knijnenberg geeft aan dat een dergelijk onderzoek als gevraagd onder 1(A t/m D) zinvol kan zijn als er elkaar uitsluitende scenario’s zijn, terwijl die er op dit moment niet zijn: het door de verdachte proefschieten (in de buitenlucht) sluit niet uit dat er ook door de verdachte geschoten is in de auto op 1 oktober 2019. Mr. Witlox merkt op dat aan de hypothese “schieten met de jas in de buitenlucht” (zie onder 3) nog toegevoegd dient te worden “en niet ook in de auto”. Dhr Knijnenberg geeft aan dat de hypotheses dan wel elkaar uitsluitend zijn.

Dhr Knijnenberg merkt op dat geen grote aantallen schotrestendeeltjes zijn vastgesteld (toevoeging van dhr. Knijnenberg (3 september 2020): als er wordt gesproken over aantallen schotrestdeeltjes, dan worden hiermee de aantallen categorie A deeltjes bedoeld. Van de categorie B deeltjes staat onvoldoende vast dat deze daadwerkelijk schotresten zijn) en er wordt geen duidelijk spreidingspatroon vastgesteld o.b.v. de huidige resultaten. Hiermee bedoelt dhr. Knijnenberg dat er niet één of meerdere bemonsteringen zijn, die qua aangetroffen aantallen schotresten afwijken van de overige (op dit moment) onderzochte bemonsteringen. Mr. Witlox vraagt waar dit is vastgelegd. Beantwoording dhr. Knijnenberg (3 september 2020): In het rapport van 8 mei 2020 staan de aantallen aangetroffen categorie A deeltjes in de diverse tabellen vermeld, i.e. op de 4 bemonsteringen van de mouwen van de jas zijn in totaal 2 categorie A deeltjes aangetroffen, op de 2 bemonsteringen van de binnenzijde van de mouwen 1 categorie A deeltje en op de 3 bemonsteringen van de zakken van de jas in totaal 5 categorie A deeltjes.

Dhr. Knijnenberg merkt op dat om een zinvol schotrestenonderzoek te doen naar de jas, met hetzelfde wapen verschillende schietoefeningen gedaan zouden moeten worden om te zien welk spreidingspatroon die veroorzaken en wat devariatie hierin is tussen de verschillende schietoefeningen.

De officier van justitie merkt op dat zij, alvorens dit onderzoek wordt gedaan, wil weten hoe zinvol deze onderzoeken zijn als ook gekeken wordt naar de onderbouwing van de hypotheses op grond van het dossier zoals dat er nu ligt. Verder vraagt zij zich af in hoeverre dan ook de schotresten in de auto van verdachte betrokken moeten worden bij het onderzoek.

Dhr Knijnenberg geeft aan dat voor een beoordeling van de bewijskracht van het onderzoek (in relatie tot het dossier) een zogenoemde pre-assessment zou moeten plaatsvinden. Met zo’n pre-assessment wordt een inschatting gemaakt van de bewijskracht die het onderzoek – met inachtneming van benodigde aannames en onzekerheden – bij verschillende resultaten op zal leveren. Deze inschatting van de bewijskracht geeft weer met welke factor de a-priori kansverhouding van de diverse hypothesen mogelijk vermenigvuldigd kan worden na uitvoering van het onderzoek. De mate waarin de hieruit resulterende a-posteriori kansverhouding verandert door het onderzoek zegt iets over de zinvolheid van het onderzoek, te weten: hoe groot is de invloed van het onderzoek op de uiteindelijke a-posteriori kansverhouding. Dit betekent echter dat er op basis van het huidige dossier zonder de schotrest resultaten (door de rechter) ook een inschatting moet worden gemaakt van de a-priori kansen op de scenario’s: verdachte heeft proefgeschoten en was niet in de auto t.t.v. het schieten op 1 oktober 2019 versus verdachte was wel in de auto t.t.v. het incident van 1 oktober 2019. Als het ene of het andere scenario veel aannemelijker wordt geacht, kan vervolgens een inschatting worden gemaakt in hoeverre de resultaten van het schotrestenonderzoek van de jas een overwegende invloed kan hebben op die inschatting. Kortweg gezegd: indien de verdeling 50/50 is voor beide scenario’s, zal het onderzoek een bijdrage kunnen leveren.

Dhr Knijnenberg merkt verder op dat hij niet verwacht dat er een hoge bewijskracht uit het onderzoek zal komen door een aantal onzekerheden, waaronder:

- De jas is weliswaar snel in beslaggenomen, maar ook in 1 dag kan er van alles gebeuren met het sporenbeeld op de jas;

- Er zijn kleine aantallen schotresten deeltjes vastgesteld op de jas. Uit andere onderzoeken in zelfmoordzaken is gebleken dat kleine hoeveelheden schotresten niet betekent dat er niet is geschoten.

- Het wapen in deze zaak is storingsgevoelig, waarmee het onzeker is of alle proeven met het wapen uitgevoerd kunnen worden.

- Toevoeging dhr. Knijnenberg (3 september 2020): Kleine details in de te onderzoeken scenario’s kunnen grote invloed hebben op de uitkomsten. De verblijfstijd in de auto na het schieten zal van invloed zijn op de aantallen deeltjes die initieel neerkomen op een jas van een schutter. Het is in experimenten niet mogelijk om al dit soort variabelen uitputtend mee te nemen.

Ad 2 Onderzoek naar schotresten op folies

Dhr Knijnenberg geeft aan dat er geen toegevoegde waarde zit in het onderzoeken van de schotresten op de folies omdat dit niets zegt over wie er heeft geschoten. Vaststaat dat er is geschoten in de auto. Er kan dus geen onderscheid worden gemaakt tussen verschillende scenario’s.

Mr. Witlox vraagt of een vergelijking van het spreidingspatroon op de jas en op de folies wel zinvol is. Dhr. Knijnenberg antwoordt daarop dat door de verschillende methodes van de bemonsteringen (stubs en folies) dit niet met elkaar kan worden vergeleken. Een dergelijk onderzoek is dus niet zinvol.

Bemonsteringen schotresten in auto van verdachte

Op de vraag in hoeverre het zinvol is om de schotresten in de auto te betrekken bij het onderzoek geeft drh Knijnenberg aan dat, indien de onderzoeken onder 1 en 3 (v.w.b. de juistheid van de hypotheses) worden uitgevoerd, de bemonsteringen in de auto van verdachte daarin meegenomen kunnen worden. Dhr Van der Peijl geeft aan dat dan ook rekening gehouden moet worden met de verklaring van de verdachte dat hij op 1 oktober 2019 de kogels en het magazijn uit het tasje heeft gehaald en heeft weggegooid. Op die wijze kunnen er immers potentieel ook schotresten op de handen van verdachte via overdracht op de jas en in de auto van verdachte terecht zijn gekomen. Dit betekent dat de uitkomsten van het onderzoek daardoor moeilijker te duiden zijn en effectief de sterkte van het bewijs afneemt.

Vraag mr. Witlox nav het rapport aanvullend schotrestenonderzoek dd 8 mei 2020

Mr. Witlox vraagt naar de totstandkoming van de afspraken tussen de aanvrager en het NFI zoals weergegeven op pagina 7, derde alinea, van het rapport van 8 mei 2020.

Beantwoording Van de Peijl/Knijnenberg 3 september 2020: Op 10 februari 2020 heeft een brainstorm plaatsgevonden met het doel om als Politie en OM met input van NFI-deskundigen tot concrete vraagstellingen te komen i.v.m. het onderzoek naar het overlijden van [slachtoffer] op 1 oktober 2019. Dit ook als voorbereiding voor een overleg met RC en verdediging, waarin de laatste de mogelijkheid krijgt om in detail het scenario vanuit de verdediging te geven.

Tijdens dit overleg is besloten om de jas in verschillende segmenten nader te bemonsteren op de aanwezigheid en spreiding van schotresten, maar om deze bemonsteringen vooralsnog niet te onderzoeken. De reden hiervoor is – zoals ook in het overleg op 2 september 2020 aangegeven – dat aan het uitsluitend in kaart brengen van een spreidingspatroon (hiermee wordt door dhr. Knijneberg bedoeld: de spreiding van categorie A deeltjes over de verschillende bemonsteringen) geen conclusies kunnen worden verbonden zonder o.a. verdere aanvullende reconstructieonderzoeken.

Tevens is bij de overleg aangegeven dat het onderzoek aan de folies, waarmee de hemel van de auto is bemonsterd, geen onderscheid zal opleveren tussen verschillende scenario’s (i.e. zelfmoord vs. van korte afstand beschoten door iemand anders). Voorgesteld is om dit onderzoek vooralsnog niet uit te voeren.”

3.24 Blijkens de pleitnota hebben de raadslieden van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep een aantal voorwaardelijke verzoeken gedaan. Deze voorwaardelijke verzoeken komen wat betreft de aard van het verzochte onderzoek overeen met de verzoeken tot nader onderzoek zoals weergegeven in randnummer 3.22. De pleitnota houdt in dat verband voor zover van belang in:

“Ad D:

Mocht u mij hierin niet volgen dat doet de verdediging een voorwaardelijk verzoek. Indien Uw Hof niet tot een vrijspraak zou komen verzoekt de verdediging alsnog het onderzoek te doen laten verrichten, waarom eerder is verzocht en welke wensen uw hof heeft afgewezen, daar de noodzaak hiertoe thans naar de mening van de verdediging gezien uw standpunt alsdan wel bestaat.

(…)

13. De verdediging verzoekt Uw Hof het NFI een nader schotrestenonderzoek naar het spreidingspatroon van de aangetroffen schotresten op de jas van cliënt te laten verrichten. De verdediging is van mening dat de resultaten van dit onderzoek relevant is voor de beantwoording van een van de vragen ex artikel 348/350 Sv.

Dit verzoek betreft het volgende:

Uit de stukken blijkt dat de bemonsteringen voor een nader schotrestenonderzoek aanwezig zijn, maar dit onderzoek niet is uitgevoerd.

Ik verwijs naar de pagina’s 51 en 52 van het relaas, waarbij is vermeld dat “ten aanzien van de vragen over een eventueel spreidingspatroon van aanwezige schotresten (is) met de aanvrager en opdrachtgever op 10 februari 2020 en medio maart/april afgesproken om vooralsnog alleen bemonsteringen uit te voeren, maar om deze vooralsnog niet allemaal te onderzoeken.” Dit komt overeen met pagina 7 van het schotrestenonderzoek van het NFI van 8 mei 2020 (vide Z 913 PV).

De verdediging wenst thans dit nader onderzoek naar het spreidingspatroon van de schotresten uit de laten voeren.

De verdediging verzoekt het NFI derhalve het onderzoek te verrichten, zoals reeds geformuleerd is op pagina 6 van het schotrestenonderzoek van 8 mei 2020 (vide Z 912 PV): In de onderzoeksvraag 007 van 9 oktober 2019 staat ten aanzien van het schotrestenonderzoek vermeld: “Zijn er schotresten aanwezig op deze jas? Is er op de jas een spreidingspatroon zichtbaar? Zo ja waar is de concentratie het sterkst? Indien mogelijk visualiseren”.

Dit onderzoek dient te worden verricht op de aanwezige bemonsteringen van de jas, te weten linker voorpand, rechter voorpand, linkermouw vanaf 20 cm van de rand tot schouder, rechtermouw vanaf 20 centimeter van de rand tot schouder, linker steekzak, rechter steekzak, grote zak in linker voorpand, linker achterpand, rechter achterpand, binnenzijde linkermouw en binnenzijde rechtermouw. Vindplaats: pagina 8 onder 4.1 van het aanvullend schotrestenonderzoek d.d. 8 mei 2020 (vide pagina Z914 PV).

De verdediging verzoekt tevens een schotrestenonderzoek te doen laten plaatsvinden op het volgende materiaal: de folie AAMC4971NL en de folies AAMC4972NL tot en met AAMC4975NL, zoals vermeld op pagina 1 van het bloedspoorpatroononderzoek van het NFI d.d. 21 juli 2020.

Op pagina 2 van dit rapport is vermeld dat er nog geen onderzoek heeft plaatsgevonden naar de aanwezigheid van schotresten op deze folies. “De folies zijn op het NFI nog niet onderworpen aan een onderzoek naar de aanwezigheid van schotresten.”

De verdediging wenst te vernemen of er schotresten aanwezig op deze folies. Zo ja, welk spreidingspatroon er op de folies zichtbaar is en waar is de concentratie schotresten het sterkst is.

Ik verzoek het NFI om het spreidingspatroon van de schotresten aanwezig op de jas en op de folies met elkaar te vergelijken, teneinde een antwoord te krijgen op de vraag of uit dit patroon is af te leiden of cliënt met deze rode jas buiten heeft geschoten, zoals hij zelf heeft verklaard, te weten bij het proefschieten. De verdediging verzoekt het NFI-onderzoek te laten doen, teneinde de juistheid van de volgende hypothesen te onderzoeken: 1. Met de inbeslaggenomen rode jas is in een afgesloten ruimte geschoten. 2. Met de inbeslaggenomen rode jas is in de buitenlucht geschoten en niet in de auto.

Deze geformuleerde onderzoekswens is het reeds door het NFI zelf voorgestelde onderzoek, welk onderzoek echter na overleg met de opdrachtgever in de wacht is gezet.

Het gevraagde onderzoek zou kunnen worden afgewezen als de onderzoeksopdracht onduidelijk of onjuist is geformuleerd, dan wel als het onderzoek niet is uit te voeren. Dit is in dit geval niet de kwestie: zoals de heer Knijnenbelt de RC heeft medegedeeld hebben de verzoeken een logische opbouw en is uitvoering van de verzoeken mogelijk. De hypothese diende aangescherpt te worden, hetgeen is geschied. Aan de hypothese: “schieten met de jas aan in de buitenlucht” is toegevoegd, “en niet in de auto.”

Het NFI heeft in de bespreking van 2 september 2020 te kennen gegeven dat het gevraagde onderzoek niet veel zal opleveren. De verdediging is van oordeel dat het NFI in deze bespreking vooruitloopt op de zaken. De verdediging is de mening toegedaan dat het gevraagde onderzoek eerst dient te worden uitgevoerd. Nadien kan bekeken worden welke betekenis aan de resultaten kan worden toegeschreven.

Ik ben van mening dat de procesdeelnemers en ook derden in staat gesteld dienen te worden om hieromtrent hun oordeel te kunnen vormen. Ik wil de resultaten van het gevraagde onderzoek aan een derde schotrestendeskundige ter beoordeling voorleggen. Teneinde deze mogelijkheid te hebben, dient dit onderzoek op bronniveau wel gedaan te zijn. De verdediging acht het in het belang van de verdediging dat dit onderzoek derhalve wordt uitgevoerd.

Het resultaat of er überhaupt schotresten worden aangetroffen op de overige delen van de jas en op de folies dient de waarheidsvinding. Aan de hand van de resultaten van dit onderzoek is naar de mening van de verdediging meer te zeggen welke hypothese aannemelijker is: er is met de rode jas aan in de auto geschoten of is er niet met de rode jas aan in de auto geschoten.

De verdediging is van mening dat met het aantreffen van schotresten, de wetenschap over de hoeveelheid schotresten en het spreidingspatroon hiervan, meer te zeggen is over welke hypothese aannemelijker is. Dit is van belang voor de beantwoording van de vragen 348-350 Sv.

Als het door het onderzoek namelijk aannemelijker wordt dat er met de rode jas in de auto is geschoten, dan is dit belastend voor client. Als aannemelijker is dat er niet met de rode jas in de auto is geschoten, is dit aanmerkelijk ontlastend voor cliënt.

Als u cliënt niet vrijspreekt is de verdediging van oordeel dat het gevraagde onderzoek noodzakelijk is, daar het meer duidelijkheid kan geven op de vraag of er met de rode jas binnen of buiten de auto is geschoten. Als uit het onderzoek blijkt dat het aannemelijker is dat er met de rode jas buiten de auto is geschoten sluit dit meer aan bij de verklaring van cliënt dat hij met [slachtoffer] met een vuurwapen buiten heeft proef geschoten. Dit levert aldus ontlastend materiaal op.

Dit onderzoek is ook van belang voor de beantwoording van de vraag of er van de bijrijdersstoel is geschoten, derhalve aan de beantwoording van de vraag of de bijrijdersstoel bezet of onbezet was ten tijde van het afvuren van de dodelijke kogel in deze. Als vast komt te staan, dan wel aannemelijker is, dat de bijrijdersstoel bezet was ten tijde van het afvuren van de dodelijke kogel in de auto, is dit belastend voor cliënt. Als vast komt te staan, dan wel aannemelijker is, dat de bijrijdersstoel niet bezet was, betekent dit dat het scenario van zelfdoding aannemelijker wordt en is dit ontlastend voor cliënt.

De verdediging is reeds enorm benadeeld door de teruggave van de auto waarin het dodelijk slachtoffer is aangetroffen, zodat er geen nader onderzoek gedaan kan worden naar de aanwezigheid van schotresten op de bijrijdersstoel. Dit onderzoek zou uiterst relevante informatie hebben opgeleverd met betrekking tot het uitsluiten van het alternatieve scenario dat er sprake was van zelfdoding. Als uit het schotrestenpatroon blijkt dat er ten tijde van het dodelijk schot niemand naast het slachtoffer in de auto zat, dan is aannemelijker dat er sprake was van zelfdoding.

Nu dit onderzoek naar de bijrijdersstoel niet meer tot de mogelijkheden behoort verzoekt de verdediging al het mogelijke onderzoek naar schotresten in de auto dat nog wel mogelijk is, te laten uitvoeren.

De rechtbank concludeert dat de teruggave van de auto van [slachtoffer] (de PD) aan de nabestaanden een onherstelbaar vormverzuim is. Gezien vaste jurisprudentie is de verdediging alsdan van oordeel dat de verdediging voldoende compensatie krijgt voor dit onherstelbaar vormverzuim. Dit betekent naar de mening van de verdediging dat onderhavig verzoek dan ook gehonoreerd zou moeten worden.”

3.25 Het hof heeft in het bestreden arrest de voorwaardelijke verzoeken van de verdediging als volgt samengevat en afgewezen:

“Ten slotte heeft de verdediging verzocht om de volgende forensische onderzoeken:

1. een nader onderzoek van de rode jas van de verdachte, mede na het uitvoeren van een reconstructie (aanwezigheid van schotresten en een spreidingspatroon).

2. een nader onderzoek van de schotrestbemonsteringen uit de Volkswagen Golf van het slachtoffer (aanwezigheid van schotresten en een spreidingspatroon).

3. een vergelijking tussen beide spreidingspatronen.

4. al het mogelijke onderzoek naar schotresten in de auto van het slachtoffer.

Op basis van de e-mail van de deskundige Knijnenberg van 7 augustus 2020 en het concept-verslag van de videobespreking op 2 september 2020 van deskundigen van het NFI, de officier van justitie, mr. Witlox en rechter-commissaris A. Wijnveldt overweegt het hof het volgende.

Ad 1. De deskundige Knijnenberg is van oordeel dat het onderzoek aan de schotrestenfolies geen bijdrage kan leveren aan de toetsing op activiteitenniveau. Een onderzoek naar de schotresten op de jas zou alleen zinvol kunnen zijn als met het wapen en de jas verschillende schietoefeningen zouden worden verricht, maar. de bewijskracht van het onderzoeksresultaat van een dergelijk onderzoek zal worden beperkt door een aantal onzekerheden die grote invloed kunnen hebben op de uitkomsten. Het is niet mogelijk al deze variabelen uitputtend mee te nemen in de experimenten. De deskundige concludeert dat dit onderzoek een bijdrage kan leveren als de rechter, op basis van de overige stukken in het dossier, van oordeel is dat sprake is van een a priori kansverdeling van 50/50 tussen het scenario dat de verdachte heeft proef geschoten en niet aanwezig was in de auto ten tijde van het fatale schot en het scenario dat de verdachte op dat moment wel aanwezig was in de auto.

De verdediging heeft betoogd dat het onderzoek eerst gedaan moet worden vóórdat een conclusie over de bewijswaarde getrokken kan worden. Het hof volgt de verdediging hierin niet, nu uit de toelichting van de deskundige blijkt dat een aantal van de door de deskundige genoemde onzekerheden onvermijdelijk is, zoals de verblijfsduur in de auto en de verandering van het spreidingspatroon op de jas gedurende de periode tussen het schot en de inbeslagname.

Gelet op hetgeen hierboven in de bewijsoverwegingen en met betrekking tot de alternatieve scenario’s is weergegeven, is het hof bovendien van oordeel dat op basis van de stukken in het dossier (ook zonder de schotresten) de a priori kans dat de verdachte zich ten tijde van het schot in de auto bevond bijzonder veel groter is dan de kans dat hij toen niet in de auto was.

Ad 2. Ten aanzien van het tweede verzoek heeft de deskundige Knijnenberg op 2 september 2020 verklaard dat het onderzoeken van de schotresten op de folies geen toegevoegde waarde heeft omdat dit niets zegt over het antwoord op de vraag wie heeft geschoten. Vaststaat dat in de auto, de witte Volkswagen Golf van het slachtoffer, is geschoten; tussen verschillende scenario’s kan geen onderscheid worden gemaakt

Ad 3. Wat het derde verzoek betreft heeft Knijnenberg opgemerkt dat hij een onderzoek naar het vergeleken van het spreidingspatroon van schotresten op de jas van de verdachte en dat op de folies niet mogelijk acht, omdat het verschillende methoden van bemonsteren betreft.

Ad 4. Het hof acht dit verzoek te weinig specifiek geformuleerd om daarover een beslissing te kunnen nemen, mede gelet op het stadium van de procedure en de gelegenheid die de verdediging heeft gehad om onderzoekswensen in overleg met de deskundigen te specificeren.

Het hof komt tot de slotsom dat de noodzaak tot het verrichten van de verzochte onderzoeken

gelet op deze constateringen van de deskundige van het NFI tegen het licht van de motivering van

de verdediging, niet is gebleken.”

3.26 De door de verdediging gedane voorwaardelijke verzoeken hebben te gelden als verzoeken als bedoeld in artikel 328 in verbinding met de artikelen 315–317 Sv, welke bepalingen ingevolge artikel 415 Sv ook in hoger beroep van toepassing zijn. Dergelijk verzoeken kunnen ook strekken tot een (aanvullend of tegen)onderzoek door één of meer deskundigen. De maatstaf voor de beslissing op een zodanig verzoek is of de rechter de noodzaak van het verzochte is gebleken.n

HR 26 september 2023, ECLI:NL:HR:2023:1303 rov. 4.3. Zie ook HR 27 september 2016, ECLI:NL:HR:2016:2189 en HR 18 maart 2014, ECLI:NL:HR:2014:651.

3.27 Het hof heeft overwogen dat de noodzaak van de verzochte onderzoeken niet is gebleken. Daarmee heeft het hof de juiste maatstaf toegepast. Zie ik het goed, dan wordt over de toepassing van het noodzakelijkheidscriterium ook niet geklaagd. Waar het de stellers van het middel om gaat, is de motivering van het hof ten aanzien van het ontbreken van de noodzaak voor - wat door het hof wordt aangeduid als het onder ad 1 tot en met ad 4 – voorwaardelijk verzochte onderzoek. Ten aanzien van het onder ad 1 gedane voorwaardelijke verzoek heeft de verdediging in hoger beroep aangevoerd dat dit onderzoek dient te worden uitgevoerd “teneinde een antwoord te krijgen op de vraag of uit dit patroon is af te leiden of cliënt met deze rode jas buiten heeft geschoten, zoals hij zelf heeft verklaard, te weten bij het proefschieten” en dat het “gevraagde onderzoek noodzakelijk is, daar het meer duidelijkheid kan geven op de vraag of er met de rode jas binnen of buiten de auto is geschoten”.

3.28 Het hof heeft bij zijn oordeel dat de noodzaak van dit onderzoek niet is gebleken, acht geslagen op het “Verslag video-bespreking op 2 september 2020 mbt onderzoekswensen schotresten”. Het hof heeft overwogen dat het “onderzoek naar de schotresten op de jas alleen zinvol [zou] kunnen zijn als met het wapen en de jas verschillende schietoefeningen zouden worden verricht, maar dat de bewijskracht van het onderzoeksresultaat van een dergelijk onderzoek zal worden beperkt door een aantal onzekerheden die grote invloed kunnen hebben op de uitkomsten” en dat “dit onderzoek een bijdrage kan leveren als de rechter op basis van de overige stukken in het dossier, van oordeel is dat sprake is van een a priori kansverdeling van 50/50 tussen het scenario dat de verdachte heeft proefgeschoten en niet aanwezig was in de auto ten tijde van het fatale schot en het scenario dat de verdachte op dat moment wel aanwezig was in de auto”. In dat verband heeft het hof overwogen dat “gelet op hetgeen hierboven in de bewijsoverwegingen en met betrekking tot de alternatieve scenario’s is weergegeven, het (…) bovendien van oordeel [is] dat op basis van de stukken in het dossier (ook zonder de schotresten) de a priori kans dat de verdachte zich ten tijde van het schot in de auto bevond bijzonder veel groter is dan de kans dat hij toen niet in de auto was”.

3.29 De stellers van het middel voeren aan dat uit het citaat van Knijnenberg in het verslag van de videobespreking “in ieder geval niet [kan] volgen dat het gevraagde onderzoek géén bewijskracht heeft voor de in het kader van art. 348 en 350 Sv te beantwoorden onderzoeksvragen”. De onzekerheden c.q. beperkingen die tijdens het onderzoek worden ervaren en de mate waarin die de uitkomst van het onderzoek beïnvloeden zouden tot uitdrukking kunnen worden gebracht in de resultaten van het onderzoek.

3.30 Ik kan de stellers van het middel hierin niet volgen. Bij de beoordeling of het gevraagde onderzoek noodzakelijk is, heeft het hof in aanmerking kunnen nemen wat de deskundige op voorhand over de bewijskracht van het verzochte onderzoek heeft gezegd. Van een onderzoek waarvan op voorhand al door de deskundige wordt aangegeven dat het geen of weinig bewijskracht heeft, zal de noodzaak niet snel blijken.

3.31 Voorts wordt aangevoerd dat met de door Knijnenberg geformuleerde en door het hof overgenomen ‘eis’ van een a priori kansverdeling van 50/50 tussen de twee scenario’s de onschuldpresumptie met voeten wordt getreden en dat de verdachte – nog voordat is bewezenverklaard dat hij het hem tenlastegelegde feit heeft gepleegd – de middelen om zijn onschuld aannemelijk te maken uit handen wordt geslagen.

3.32 Ook hierin kan ik de stellers van het middel niet volgen. Uit het verslag van de videobespreking blijkt dat en waarom een dergelijke inschatting van de kansen tussen twee scenario’s noodzakelijk is om te beoordelen of het verzochte onderzoek een bijdrage kan leveren aan de beantwoording van de vragen uit art. 348 en 350 Sv. Een dergelijke inschatting lijkt mij niet in strijd met de onschuldpresumptie. Het staat het hof vrij om in zijn oordeel omtrent de noodzakelijkheid van nader onderzoek ook de waarschijnlijkheid van de voorgestelde hypothesen en het overige bewijsmateriaal te betrekken.n

Zie in dit verband nader de conclusie van A-G Aben (ECLI:NL:PHR:2023:555) voorafgaand aan HR 26 september 2023, ECLI:NL:HR:2023:1303, randnummers 79 en 235.

3.33 Ten aanzien van het onder ad 2 gedane voorwaardelijke verzoek, dat ziet op een nader onderzoek van de schotrestbemonstering uit de Volkswagen Golf van het slachtoffer, voeren de stellers van het middel aan dat het hof heeft miskend dat het verzoek meer in het bijzonder ziet op de vraag welke conclusie aan het al dan niet aantreffen van schotresten op de bijrijdersstoel moet worden verbonden met betrekking tot de aannemelijkheid van de aanwezigheid van de verdachte daarop ten tijde van het lossen van het schot.

3.34 Het hof heeft ter onderbouwing van het ontbreken van de noodzaak van dit onderzoek overwogen dat de deskundige Knijnenberg op 2 september 2020 heeft verklaard dat het onderzoeken van de schotresten op de folies geen toegevoegde waarde heeft omdat dit niets zegt over het antwoord op de vraag wie heeft geschoten. En dat vaststaat dat in de auto, de witte Volkswagen Golf van het slachtoffer, is geschoten. Uit ’s hofs onderbouwing volgt derhalve dat het verzochte onderzoek niet redengevend kan zijn voor het doel dat het verzoek nastreeft.

3.35 Ook de afwijzing van het onder ad 3 gedane voorwaardelijke verzoek zou volgens het middel tekortschieten. Dit verzochte onderzoek heeft betrekking op een vergelijking van het spreidingspatroon aanwezig op de jas en die op de folies teneinde een antwoord te krijgen op de vraag of uit dit patroon is af te leiden of de verdachte met de rode jas buiten heeft geschoten of in een afgesloten ruimte in de auto. Het hof heeft dit verzoek afgewezen onder verwijzing naar hetgeen Knijnenberg blijkens het videoverslag heeft opgemerkt – kort gezegd – omdat het verschillende methoden van bemonsteren betreft. Tot een nadere motivering was het hof niet gehouden. Daarbij neem ik in aanmerking dat door de verdediging niet is betwist dat de verschillende methoden van bemonstering aan een dergelijk onderzoek in de weg staan.

3.36 Ten aanzien van ’s hof motivering voor het ontbreken van noodzaak van het onder ad 4 gedane voorwaardelijke verzoek wordt aangevoerd dat de in de pleitnota van de verdediging voorkomende opmerking om “al het mogelijke onderzoek naar schotresten in de auto dat nog wel mogelijk is, te laten uitvoeren” kennelijk betrekking heeft op de daarvoor gedane concrete verzoeken tot onderzoek. In dat licht bezien zou het oordeel van het hof dat het verzoek te weinig specifiek is om daarop een beslissing te nemen onbegrijpelijk zijn, nu alle verzoeken om nader onderzoek immers zeer concreet zijn gespecificeerd en veelal voorzien van (aangescherpte) hypothesen die aan het onderzoek of reconstructie ten grondslag zouden moeten liggen. Naar het mij voorkomt faalt deze klacht reeds omdat de stellers van het middel kennelijk menen dat in hetgeen het hof onder ad 4 heeft geschaard geen zelfstandig voorwaardelijk verzoek is gelegen.

3.37 De tweede deelklacht faalt. Daarmee faalt het eerste middel.

Het tweede middel

Delen van de pleitnotities en relevante overwegingen van het hof

4.2 Blijkens de overgelegde pleitnotities hebben de raadslieden van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep aangevoerd dat bij het voorbereidend onderzoek vormen zijn verzuimd als bedoeld in art. 359a Sv. De pleitnotities houden voor zover van belang het volgende in:

“Als uw hof wel tot een veroordeling zou komen en het niet met de verdediging eens is dat cliënt dient te worden vrijgesproken, wat is dan een passende straf (A) en welke elementen spelen daarbij een relevante rol. Dit ga ik eerst behandelen. In dit kader zal ik ook het OM appel bespreken, die immers ook van het vonnis van de rechtbank in beroep is gegaan.

(…)

Ad A:

Als u mij in mijn nog te voeren vrijspraakverweer niet zou volgen, wijs ik u op de volgende factoren, die mijns inziens relevant zijn bij de bepaling van de straf:

Vormverzuimen:

1. De verdediging is met de rechtbank van mening dat het optreden van het Openbaar Ministerie tot onherstelbare vormverzuimen heeft geleid, die in het vonnis van de rechtbank tot strafvermindering hebben geleid. Het OM is het hier niet mee eens. Daar het OM hiervan in appel is gekomen zal ik deze vormverzuimen wederom uitvoerig bespreken en onderbouwen.

Ten eerste bestaat er een onherstelbaar vormverzuim, nu het OM de PD niet heeft veiliggesteld voor nader onderzoek. De verdediging wilde de Golf van het slachtoffer laten onderzoeken en heeft hiertoe ook een expliciet verzoek gedaan. Dit onderzoek was niet echter meer mogelijk omdat deze Golf al was teruggegeven aan de nabestaanden, die de auto verkocht hadden, ten tijde van dit verzoek.

Het belang van het onderzoek aan de auto van het slachtoffer was het volgende:

Als er kruitsporen zouden worden aangetroffen op de bijrijdersstoel dan zat daar dus niemand ten tijde van het afvuren van de kogel. Dat duidt dan op zelfdoding, zeker nu we weten dat de schootsafstand minder dan 2,5 cm was. Als er geen kruitsporen op de bijrijdersstoel zouden worden aangetroffen, heeft daar dus iemand naast [slachtoffer] gezeten ten tijde van het afvuren van de kogel.

Op deze wijze is de verdediging de mogelijkheid ontnomen om uiterst relevant onderzoek te laten doen naar de PD. Dit levert een onherstelbaar vormverzuim op als bedoeld in art 359a Sv. Ten aanzien van de in art 359a lid 2 genoemde factoren voer ik aan:

Het ontnemen van de mogelijkheid aan de verdediging tot het laten doen van dit onderzoek is een schending van artikel 6 EVRM. Het recht op een eerlijke behandeling in dit strafproces is geschonden.

De ernst van het verzuim:

Equality of arms is in het geding, daar politie en justitie wel onderzoek hebben kunnen laten uitvoeren aan de auto van het slachtoffer, maar de verdediging deze kans is ontnomen door deze teruggave. Op deze wijze is essentieel bewijsmateriaal, nota bene de PD, door justitie weggegeven, waardoor uiterst relevant nader onderzoek, hetwelk nog niet was verricht, op verzoek van de verdediging niet meer tot de mogelijkheden behoorde.

Het nadeel dat wordt veroorzaakt:

Op deze wijze is de verdediging de mogelijkheid ontnomen om aan te tonen dat het zelfdoding was. Cliënt heeft op deze wijze geen eerlijk proces. De verwezenlijking van het recht op toegang tot mogelijk ontlastend materiaal is de verdediging ontnomen. Ik verwijs naar de zaak Messier (EVRM).

De rechtbank heeft in zijn vonnis geoordeeld dat dit een onherstelbaar vormverzuim is in de zin van art. 359a Sv en dit heeft geleid tot strafvermindering. De verdediging is het niet eens met het verder niet onderbouwde standpunt van het OM in de appelmemorie dat de rechtbank hier had kunnen volstaan met de enkele vaststelling van een vormverzuim.

In het licht van de EVRM jurisprudentie in deze is de verdediging ook onvoldoende compensatie geboden. In het bijzonder verwijs ik hierbij naar de afwijzing van onderzoekswens 13 door Uw Hof. Namelijk onderzoek laten doen naar wat er nog wel te onderzoeken is aan deze auto en dat betreft het onderzoek naar het schotrestenpatroon op de veiliggestelde folie’s uit de auto van het slachtoffer.

2.Ten tweede heeft het OM naar de mening van de verdediging bijzondere opsporingsmiddelen ingezet, die niet proportioneel zijn:

1. Afluisteren van gesprekken die cliënt met zichzelf voert in zijn cel, inclusief gebeden.

2. Bedreigen/pogen tot afpersen van cliënt middels die brief naar de PI.

3. Bedreigen/pogen tot afpersen van zijn zus.

De verdediging betwist de rechtmatigheid van de inzet van deze bijzondere opsporingsmiddelen.

Met de inwerkingtreding van de Wet BOB zijn verschillende opsporingsmethoden in het Wetboek van Strafvordering opgenomen, waaronder stelselmatig inwinnen van informatie (art. 126j Sv.).

Het gebruik van dit bijzondere opsporingsmiddel moet wel de toets der proportionaliteit en subsidiariteit doorstaan. Bovendien mogen opsporingsambtenaren geen strafbare feiten plegen bij de inzet. Mijns inziens is dat wel gebeurd. Cliënt, zijn vrouw en zijn zus zijn bedreigd, althans is gepoogd hen af te persen.

De vertoonde beelden, en ook de geverbaliseerde verslaglegging hiervan, laten zien dat de zus van mijn cliënt [betrokkene 12] bedreigd wordt door enkele mannen. Ze wordt omringd door druk zwaaiende en kanker schreeuwende kerels, die haar duidelijk maken dat het hen menens is als er voor het eind van het jaar geen € 150.000 in bitcoins wordt betaald. Ik begrijp heel goed dat [betrokkene 12] dit als uiterst bedreigend heeft ervaren. Ik heb haar direct na deze aanloopactie huilend aan de telefoon gehad, waarbij zij zeer geëmotioneerd haar verhaal deed. Zij was zeer aangedaan. Ook mijn cliënt heeft dit niet ongemoeid gelaten, om het eufemistisch uit te drukken.

Aan het eind van het laatste politieverhoor werd cliënt verteld dat deze actie dreiging aan het adres van [betrokkene 12] en de kaart die cliënt in de PI heeft ontvangen door de politie in scene zijn gezet. Dit heeft tot heftige emoties geleid bij cliënt. Ik wist dat cliënt al heel lang op grond van levensbedreigende dreiging in afzondering zat in de PI. De angst die dit met zich meebrengt werd pas echt reëel toen cliënt hoorde van de dreiging jegens [betrokkene 12] op 3 december 2020 en de ontvangen kaart. Nu kwam het heel dichtbij en was het reeel. Het was stuitend om dan maanden later, te weten op 30 april 2021 bij het laatste verhoor te vernemen dat deze inzet door de politie was gepleegd. [betrokkene 12] was bedreigd door mensen van de politie, althans onder regie van de politie.

Cliënt, zijn zus en zijn vrouw zijn derhalve ruim 4 1/2 maand in angst achtergelaten, terwijl de politie beter wist.

Mijns inziens volstrekt ten onrechte deelde de OvJ in eerste aanleg mee dat er geen aangifte mogelijk is omdat de wederrechtelijkheid ontbreekt bij dit handelen van de politie. Het gaat er bij een bedreiging natuurlijk om of de bedreigde zich objectief gezien redelijkerwijs bedreigd kon voelen door de gebezigde bewoordingen, in combinatie met de gedragingen. De beelden, het geluid en de gesproken tekst, zoals geverbaliseerd spreken mijns inziens voor zich.

Bij deze voer ik het 395a Sv verweer, niet alleen voor het aanlopen van [betrokkene 12] , maar ook voor het vervolg, te weten het versturen van de kaart met tekst en foto aan mijn cliënt. Hier wordt een vervolg gegeven op de eerdere bedreiging van [betrokkene 12] .

De bedreiging van zijn zus en zijn vrouw (het schrijven met foto aan hem gericht in de PI is te zien als een indirecte bedreiging van zijn vrouw) zijn hard bij hem binnengekomen. Ook cliënt was geheel van streek. Hij zat immers al maanden in de PI in afzondering wegens een anonieme dreiging op zijn leven, die door het GRIP zo serieus werd genomen dat cliënt hiervoor ruim ½ jaar in afzondering heeft doorgebracht. Door deze bedreiging van zijn zus en vrouw, werd deze dreiging op zijn leven concreet. Hierdoor hebben zijn zus [betrokkene 12] , zijn vrouw [betrokkene 3] en hij zelf doodsangsten uitgestaan. Het heeft tot veel angst, spanning en stress geleid bij cliënt.

Dit levert een onherstelbaar vormverzuim op als bedoeld in art 359a Sv. Ten aanzien van de in art 359a lid 2 genoemde factoren voer ik aan:

Het belang dat het geschonden voorschrift dient:

Het aanlopen van [betrokkene 12] kwalificeer ik als een bedreiging van [betrokkene 12] (artikel 285 Sr.). Dit is een strafbaar feit en dat mag niet. [betrokkene 12] wordt omringt door opdringerige kanker roepende mannen, die druk en dreiging uiten, door te zeggen dat ze tegen [verdachte] moet zeggen dat hij voor 31 december 150.000 in bitcoins moet betalen. Doekoe moet terug. Jij en [verdachte] hebben een kanker groot probleem. Zorg dat die shit wordt betaald. Regel die kanker shit. We maken geen grappen, zeggen ze letterlijk (pagina 2428 PV). Me dunkt dit is een bedreiging! Ik verwijs ook naar het filmpje. Het is mijns inziens ook te kwalificeren als een poging tot afpersing (artikel 317 Sr). Ik verwijs ook naar de aangifte van deze bedreiging door zus [betrokkene 12] op 3 december 2020 (vide pagina 2578 t/m 2581 PV). Het zou ook nog te kwalificeren zijn als belaging (art. 285b Sr: iemand vrees aanjagen).

De dreiging die bij cliënt is binnengekomen door dit bedreigen cq. pogen tot afpersen, dan wel belagen van [betrokkene 12] en het nadien ontvangen van de kaart met foto in de PI, in de context van de anonieme dreiging die er al op zijn leven was, is ook te kwalificeren als bedreiging, poging tot afpersing, althans belaging van mijn cliënt (art. 285 Sr), althans is te zien als een schending van artikel 3 EVRM.

[betrokkene 12] heeft met cliënt gebeld en melding gemaakt van deze bedreiging. Cliënt was hiervan helemaal van de kaart. Op 4 januari 2021 heeft cliënt toen in de [PI] de brief ontvangen, die is bijgevoegd bij het PV van bevindingen (zie pagina 2576/2577 PV), met de tekst: “Zit je lekker veilig en rustig in je cel; Heb je al gesproken met je zus; Wij wachten nog steeds; Kijk naar de foto; Voor vergiffenis is het nooit te laat.” De bijgaande foto (pag 2577) toont de voordeur van het huis van zijn vrouw [betrokkene 3] . Mijns inziens is evident dat dit een strafbaar feit oplevert jegens mijn cliënt. Subsidiair vind ik deze handelwijze van de politie een inbreuk op de integriteit van mijn cliënt. De inbreuk op zijn integriteit levert mijns inziens strijd met artikel 3 EVRM op.

De ernst van het verzuim:

Het hard aanpakken en onder druk zetten van een verdachte tijdens het vooronderzoek kan onder bijzondere omstandigheden noodzakelijk zijn. Het toepassen van deze methoden vindt zijn begrenzing waar deze overgaan in een behandeling die strafbaar is, althans strijdig met art. 3 EVRM. Gebleken is dat er strafbare feiten zijn gepleegd met psychische schade tot gevolg. Er is geen ruimte voor het plegen van strafbare feiten door de politie. Dit maakt dat er sprake is van een ernstig verzuim. Het optreden van de politie zoals in deze zaak is niet toegestaan. Als de politie onschuldige burgers gaat bedreigen is het hek van de dam.

Het nadeel dat door het geschonden voorschrift wordt veroorzaakt:

Het bedreigen van [betrokkene 12] en de dreiging naar mijn cliënt toe heeft geen bewijs opgeleverd. De toegepaste bejegening van mijn cliënt heeft niet geleid tot bewijs. Het nadeel is dan ook beperkt. Door de dreiging heeft cliënt doodsangsten gehad. De bedreiging van zijn zus en zijn vrouw heeft cliënt veel stress en spanning opgeleverd gedurende 4 ½ maand.

Gevolg:

Welk rechtsgevolg moet aan deze onherstelbare vormverzuimen worden verbonden? Voor niet-ontvankelijk bij een onherstelbaar vormverzuim in de zin van art. 359a is alleen plaats bij schending van het Zwolsman of Karmancriterium. Mijn onderbuik zegt dat dit hier eigenlijk wel aan de orde is.

Bij het eerste verzuim wordt uiterst relevant bewijsmateriaal, te weten de PD, weggeven voordat al het nodige onderzoek is verricht, althans voordat de verdediging hiertoe verzoeken heeft kunnen doen.

Bij het tweede kan het toch niet zo zijn dat onschuldige burgers worden bedreigd door de politie en maanden in angstige onzekerheid worden gelaten. Als dit niet voldoende gesanctioneerd wordt geeft het mijns inziens een vrijbrief voor justitie om dit onrechtmatige gedrag te blijven herhalen.

Gezien de jurisprudentie is niet ontvankelijkheid helaas een brug te ver, maar ik vind wel dat dit gedrag stevig gesanctioneerd moet worden. Bij het eerste verzuim ontneemt justitie mijn cliënt de kans op een eerlijk proces, althans op het laten doen van essentieel onderzoek, dat zeer ontlastend materiaal zou kunnen opleveren. Bij het tweede verzuim verziekt het mijns inziens feitelijk de opsporing als we gaan toestaan dat de politie strafbare feiten mag plegen om een strafrechtelijk onderzoek vlot te trekken.

Strafvermindering is naar de mening van de verdediging gerechtvaardigd. Ik verwijs naar de motivering van de Hoge Raad in dit arrest van 23 juni 2020 (ECLI:NL:HR:2020:1092): strafvermindering als mogelijk rechtsgevolg van voldoende ernstige verzuimen ex 359a Sv is niet beperkt tot uitsluitend die gevallen waarin deze verzuimen hebben geleid tot benadeling van de verdachte in zijn strafzaak: ook ander voldoende ernstig nadeel van verdachte kan grond bieden voor strafvermindering.

AG Bleichrodt schrijft in zijn conclusie bij bovenvermeld arrest (ECLI:NL:PHR:2020:654): het zonder rechtsgevolg blijven van vormverzuimen brengt niet alleen het gevaar van toekomstig gebrek aan rechtsdiscipline in de opsporing met zich mee (het preventieargument), maar kan ook leiden tot aantasting van de integriteit en het gezag van de overheid (het integriteitsargument).

Met verwijzing naar dit Anne Faber arrest verzoek ik om strafvermindering: zoals daar is vastgesteld, vind ik ook hier: zo ga je niet met verdachten om. Dit moet gesanctioneerd worden. Als u mij derhalve onverhoopt niet zou volgen en niet tot een vrijspraak zou komen, dient de op te leggen straf verminderd te worden op grond van deze onherstelbare vormverzuimen.

Ten aanzien van het aanlopen van de zus van cliënt en het versturen van de ansichtkaart heeft het OM betoogt en dit herhaalt in de appelmemorie dat dit met instemming van de RC is gebeurd. De rechtbank heeft hier anders over geoordeeld en de verdediging volgt hierin de rechtbank. De rechtbank heeft (vide pagina 10 van het vonnis) geoordeeld dat de eerder genoemde twee acties “op grond van artikel 126j Sv niet aan de RC, althans niet formeel en in concreto, zijn voorgelegd”. De rechtbank heeft voorts op de lezing van de OvJ dat de hele kwestie was voorgelegd aan de RC en dat mede om die reden er geen sprake zou zijn van een vormverzuim een onjuiste voorstelling van zaken is.

De rechtbank heeft dan ook geconstateerd dat er sprake geweest is van een verregaande inbreuk op de rechten van verdachte en zijn zus. De manier waarop de zus van verdachte is achtervolgd (namelijk voor haar merkbaar) en vervolgens is benaderd, kan moeilijk anders gezien worden als een bedreiging.

De rechtbank heeft geoordeeld dat - hoewel er nog onbeantwoorde vragen waren - er eind 2020 voldoende duidelijkheid was op de zaak te kunnen berechten. Toch is ervoor gekozen om gebruik te maken van bijzondere opsporingsmethoden, die een verregaande inbreuk maakten op de rechten en veiligheidsgevoelens van een onschuldige derde en van verdachte. Daarmee heeft het OM naar het oordeel van de rechtbank de grenzen van het toelaatbare overschreden. De rechtbank is van oordeel dat in dit geval bij de inzet van deze acties niet is voldaan aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit, waardoor er sprake is van een onherstelbaar vormverzuim in het vooronderzoek.

Het OM heeft in haar appelmemorie gesteld dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat de inzet van het middel in december niet meer proportioneel zou zijn. Immers ten tijde van de inzet was het multidisciplinair onderzoek van het NFI nog niet gereed. Dat het onderzoek “op enige technische details na gereed was, zoals de rechtbank stelt, betwist het OM.

De verdediging is het met de rechtbank eens en betwist de juistheid van het door het OM in haar appelmemorie gestelde. Ik wil in dit kader nog even benadrukken wat het OM zelf heeft verklaard:

Op de pro forma zitting van 29 juli 2020 verklaart de OvJ reeds op pagina 2 van het PV van de zitting: “...De volgende zitting op 8 oktober 2020, is wat het Openbaar Ministerie betreft de laatste pro forma zitting. De inhoudelijke behandeling van de zaak is gepland in begin december van dit jaar”.

De Officier van Justitie heeft voorts op 8 oktober 2020, tijdens die pro forma zitting gemeld dat wat het OM betreft “het tactisch onderzoek zo goed als gereed is en het PV zo goed als af.” (zie pagina 1 van het PV van de zitting d.d. 8 oktober 2020).

De onderhavige inzetten vinden maanden nadien plaats, te weten op 3 december 2020 en 4 januari 2021.

De rechtbank oordeelt vervolgens dat de verdachte nadeel van deze inzet heeft ondervonden: deze actie heeft voor de nodige angst bij verdachte gezorgd, angst voor zichzelf maar zeker ook voor zijn familie voor wie hij vanuit detentie niets kon betekenen. De rechtbank volgt de verdediging voorts ook in het oordeel dat ook als dit niet tot een benadeling van de verdachte is zijn strafzaak heeft geleid ook ander voldoende ernstig nadeel van verdachte grond kan bieden voor compensatie in de vorm van strafvermindering. De verdediging kan zich vinden in dit oordeel en het gevolg, te weten vermindering in enige mate van de op te leggen straf..”

4.3 Het hof heeft in het bestreden arrest met betrekking tot de door de raadslieden gevoerde verweren het volgende overwogen: