1.1.Met het bestreden besluit van 30 augustus 2022 heeft het college de omgevingsvergunning voor afwijken van het bestemmingsplann

Omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).

voor het zwembad in stand gelaten. Het college heeft bovendien besloten om niet te gaan handhaven tegen de gestelde overlast van de warmtepomp bij het zwembad, de aanlegwerkzaamheden op het perceel van derde-partij, de oversteek van het terras en de installatieombouw van de installaties van het zwembad.

1.2.Het college heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.

1.3.De rechtbank heeft het beroep op 17 november 2023 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: [eiser], de gemachtigde van eisers, de gemachtigden van het college, vergezeld van R. Doosje en J.K. de Vries en de derde-partij.

3.1.Tijdens de bezwaarprocedure is vastgesteld dat het zwembad op een afstand van zo’n 50 centimeter van de vergunde locatie is gerealiseerd. Dit heeft geleid tot de verlening van een gewijzigde omgevingsvergunning met een aangepaste situatietekening. Deze herziene vergunning is op 17 februari 2022 verleend. De bezwaren van eisers tegen dit besluit zijn meegenomen in de bezwaarprocedure.

3.2.Met het bestreden besluit heeft het college verduidelijkt dat het besluit van 17 februari 2022 het besluit van 3 juni 2021 vervangt. Verder heeft het college de omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen (artikel 2.1, eerste lid, onder a, van de Wabo) voor het zwembad herroepen, omdat de bouw vergunningvrij is. Het college heeft de omgevingsvergunning om af te wijken van het bestemmingsplan (artikel 2.1, eerste lid, onder c, van de Wabo) in stand gelaten.

4.1.Het college heeft met het besluit van 21 februari 2022 een (eerste) besluit genomen op de handhavingsverzoeken van eisers. Het college heeft het verzoek om handhaving afgewezen voor zover het gaat over het geluid van de waterpomp, de omkasting van de installaties en de door eisers in het handhavingsverzoek genoemde werkzaamheden aan de tuin van derde-partij.

4.2.In het besluit van 21 februari 2022 is ten aanzien van de oversteek van het terras vermeld dat dit volgens het college een overtreding van het bestemmingsplan oplevert. Vanwege deze overtreding heeft het college op 21 februari 2022 aan derde-partij een vooraankondiging gezonden tot het nemen van bestuursrechtelijke maatregelen. Op 14 maart 2022 heeft het college wederom een brief gestuurd naar de derde-partij. Het college meldt daarin dat de aanschrijving ten aanzien van het overstekende terras ten onrechte is verstuurd, omdat het terras bij nader inzien volgens het college vergunningvrij kan worden gerealiseerd.

4.3.Eisers hebben op 1 april 2022 bezwaar gemaakt tegen het besluit van 21 februari 2022.

4.4.Met het besluit van 8 april 2022 heeft het college het verzoek om handhaving van eisers ten aanzien van de oversteek van het terras alsnog afgewezen.

4.5.Met het bestreden besluit heeft het college verduidelijkt dat het besluit van 8 april 2022 een wijziging inhield van het besluit van 21 februari 2022 en dat met dat besluit de (gedeeltelijke) afwijzing van het handhavingsverzoek in stand is gebleven. Dat betekent dat het handhavingsverzoek van eisers volledig is afgewezen. Het college is met het bestreden besluit bij de afwijzing van het verzoek om handhaving gebleven. Wel is het college teruggekomen van het standpunt dat ten aanzien van de oversteek van het terras boven de tuinbestemming geen sprake was van een overtreding. Het college ziet echter af van handhaven omdat dat handhaven volgens het college onevenredig is in verhouding met de daarmee te dienen belangen.

5.1.Omdat de aanvraag om omgevingsvergunning voor het zwembad door derde-partij en ook het verzoek om handhaving door derde-partij dateert van voor januari 2024, blijft het oude recht in deze zaak van toepassing.

6.1.Eisers hebben op zitting een aantal beroepsgronden ingetrokken. Het gaat om de beroepsgrond die is gericht tegen de behandeling van meerdere primaire besluiten in één advies van de adviescommissie bezwaarschriften en in één besluit op bezwaar dat onduidelijk zou zijn en de beroepsgrond over het dictum van het bestreden besluit. De rechtbank beoordeelt deze beroepsgronden daarom niet.

6.2.De rechtbank is van oordeel dat het beroep van eisers niet slaagt voor zover dat beroep is gericht tegen de verleende omgevingsvergunning. Het beroep slaagt wel voor zover het is gericht tegen de afwijzing van de handhavingsverzoeken. De rechtbank komt tot het oordeel dat het college de afwijzing onvoldoende draagkrachtig heeft gemotiveerd. Het gaat daarbij zowel om de warmtepomp, de werkzaamheden in de tuin als de oversteek van het terras. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft. De rechtbank behandelt hierna eerst de beroepsgronden die zijn gericht tegen de omgevingsvergunning (onder 7.) en vervolgens de beroepsgronden tegen de afwijzing om te handhaven (onder 8. tot en met 11.).

7.1.Eisers voeren aan dat het college ten onrechte een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, van de Wabo heeft verleend om af te wijken van het ter plaatse geldende bestemmingplan “Hoornse meer, Hoornse Park en Piccardthof” (het bestemmingsplan). Eisers stellen dat het college niet goed heeft gemotiveerd dat sprake is van een goede ruimtelijke ordening. Het college gaat er volgens eisers bij de onderbouwing van de afwijking van de planregels ten onrechte van uit dat er nog vergunningvrije bouwmogelijkheden zijn met een grotere ruimtelijke uitstraling dan het zwembad. Bij de bepaling van het bebouwingsgebied betrekt het college volgens eisers ten onrechte ook het deel van het perceel met de bestemming “Tuin” met de functieaanduiding “Natuurwaarden”. Eisers voeren verder aan dat er inclusief het zwembad al 135,78 m² aan bouwwerken is toegevoegd op het perceel en dat daarmee de vergunningvrije mogelijkheden worden overschreden. Volgens eisers is het perceel al meer dan vol gebouwd en past dat niet binnen het open karakter die ter plaatse voorop moet staan.

7.2.Deze beroepsgrond slaagt niet. Het college heeft met toepassing van artikel 2.12, eerste lid, onder a, sub b, van de Wabo in samenhang met artikel 4, onderdeel 3, van bijlage II van het Bor een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, van de Wabo verleend voor het zwembad. De rechtbank overweegt dat het college bij de beslissing om al dan niet toepassing te geven aan de hem toegekende bevoegdheid om in afwijking van het bestemmingsplan een omgevingsvergunning te verlenen, beleidsruimte toekomt en het college de betrokken belangen moet afwegen. De bestuursrechter oordeelt niet zelf of verlening van de omgevingsvergunning in overeenstemming is met een goede ruimtelijke ordening. De bestuursrechter beoordeelt aan de hand van de beroepsgronden of het besluit in overeenstemming is met het recht. Naar het oordeel van de rechtbank heeft het college met het bestreden besluit en het daaraan ten grond liggende advies van de adviescommissie bezwaarschriften de afwijking van het bestemmingsplan voor het realiseren van het zwembad voldoende draagkrachtig gemotiveerd.

7.3.De locatie van het zwembad kent de bestemming “Wonen - 1 ”. Tussen partijen is niet in geschil dat het aangevraagde zwembad in strijd komt met de bouwregel dat door het bouwen de totale oppervlakte van bijbehorende bouwwerken inclusief bouwwerken, geen gebouw zijnde, op het achtererfgebied maximaal 50 m² mag bedragen. Dit volgt, anders dan partijen stellen niet uit planregel 11.2.3, onder d maar uit planregel 11.2.4, onder d dat geldt voor bouwwerken geen gebouw zijnde. Het college voert aan dat met de afwijking van de maximale bouwoppervlakte geen sprake is van strijd met een goede ruimtelijke ordening. Het college stelt dat het zwembad, gelet op de ligging en de omvang, een geringe ruimtelijke impact heeft. Daarbij wijst het college erop dat op dezelfde locatie van het zwembad vergunningvrij een bijbehorend bouwwerk zou kunnen worden gerealiseerd met een groter oppervlak dan het zwembad dat bovendien hoger zal kunnen zijn. Dit zou volgens het college een grotere ruimtelijke uitstraling hebben voor de omgeving dan nu wordt toegestaan met de realisatie van het zwembad. De rechtbank kan het college volgen dat bij de beoordeling van de ruimtelijke aanvaardbaarheid van het zwembad ook kan worden betrokken wat vergunningvrij op de locatie zou kunnen worden gerealiseerd.n

Vergelijk bijvoorbeeld de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (AbRvS) van 2 juni 2021, ECLI:NL:RVS:2021:1170.

Het college heeft aan het bestreden besluit ten grondslag gelegd dat op het perceel van derde-partij het maximaal aantal vergunningvrij te bouwen vierkante meters bijbehorende bouwwerk nog niet is bereikt. Het college gaat er daarbij vanuit dat er op het moment van het bestreden besluit 44,7 m² aan bijbehorende bouwwerken is gebouwd. Eisers betwisten dat niet. Zij wijzen er weliswaar op dat 135,78 m² aan gebouwen is gebouwd op het perceel van derde-partij, maar dat is inclusief bouwwerken geen gebouw zijnde (waaronder het zwembad, een vlonder en een houten terras). Gelet op de grootte van het bebouwingsgebied is er volgens het college voldoende ruimte om op de locatie van het zwembad vergunningvrij een bijbehorend bouwwerk te bouwen. De rechtbank kan dat volgen. Zelfs indien eisers zou moeten worden gevolgd dat de gronden met de bestemming “Tuin” niet tot het achtererfgebied mogen worden gerekend omdat daar op grond van de plansystematiek vergunningvrij bouwen is uitgesloten, dan is, gelet op de grootte van het perceel van derde-partij en de ligging daarop van de woning, voldoende aannemelijk dat ook dan vergunningvrij nog een bouwwerk ter grootte van het zwembad zou kunnen worden gerealiseerd. Ter zitting heeft het college er in dat verband terecht op gewezen dat op grond van artikel 2, onderdeel 3, onder f, van bijlage II van het Bor bij een bebouwingsgebied van 300 m² al 90 m² vergunningvrij kan worden gebouwd aan bijbehorende bouwwerken. Het college heeft in de afweging verder betrokken dat het zwembad op deze locatie op grond van de planregels zou zijn toegelaten indien de maximale oppervlakte voor bijbehorende bouwwerken en bouwwerken geen gebouw zijnde uit de planregel niet zou worden overschreden. De omgevingsvergunning om af te wijken van het bestemmingsplan is alleen vereist voor het bouwen en niet voor het gebruik. De rechtbank komt tot het oordeel dat het college zich, mede gelet op het advies van de adviescommissie voor de bezwaarschriften, op het standpunt heeft mogen stellen dat deze afwijking van planregel 11.2.4, onder d niet in strijd is met een goede ruimtelijke ordening. In hetgeen eisers hebben aangevoerd heeft het college geen aanleiding hoeven te zien om de aangevraagde omgevingsvergunning voor het zwembad te weigeren.

8. Met het bestreden besluit heeft het college besloten om niet te handhaven tegen een aantal door eisers gestelde overtredingen op het perceel van derde-partij. Hierna bespreekt de rechtbank achtereenvolgens de weigering om te handhaven tegen het geluid afkomstig van de warmtepomp bij het zwembad (onder 9.), de weigering om te handhaven tegen werkzaamheden aan de tuin van derde-partij (onder 10.) en de weigering om te handhaven tegen de gerealiseerde vlonder bij het zwembad (de oversteek) (onder 11.).

9. Eisers stellen zich op het standpunt dat het geluid van de bij het zwembad geplaatste warmtepomp niet voldoet aan het maximale geluidsniveau uit het Bouwbesluit 2012. Zij betwisten het standpunt van het college dat geen sprake is van een overtreding.

9.1.Deze beroepsgrond slaagt. Aan het besluit om het handhavingsverzoek af te wijzen heeft het college ten grondslag gelegd dat uit geluidmetingen die op 28 september 2021 zijn gedaan blijkt dat de grenswaarde die is opgenomen in artikel 3.8, tweede lid, van het Bouwbesluit 2012 niet wordt overtreden. Op zitting heeft het college zich op het standpunt gesteld dat de warmtepomp valt onder artikel 3.8, eerste lid, van het Bouwbesluit 2012 en het tweede lid niet van toepassing is. In artikel 3.8, eerste lid, van het Bouwbesluit 2012 staat een andere norm voor geluid dan in het tweede lid. Gelet op het op zitting door het college ingenomen standpunt bestaat onduidelijkheid over de van toepassing zijnde norm en of het college aan de juiste norm heeft getoetst. Het college geeft zelf aan dat het ten onrechte heeft getoetst aan artikel 3.8, tweede lid, van het Bouwbesluit 2012. Bij besluiten over handhaving moet duidelijk zijn welke norm van toepassing is. De rechtbank stelt vast dat dit in deze zaak niet het geval is. Ter zitting heeft het college nog wel aangegeven dat het verwacht dat de warmtepomp ook zal voldoen aan de grenswaarde uit artikel 3.8, eerste lid, van het Bouwbesluit. Het college heeft dat echter niet onderzocht. Gelet op deze onduidelijkheid is de rechtbank van oordeel dat het college het bestreden besluit onzorgvuldig heeft voorbereid en niet draagkrachtig gemotiveerd. Het bestreden besluit is in strijd met 3:2 en 7:12 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) genomen.

10.1.Het college stelt zich op het standpunt dat geen sprake is van een overtreding. Het college erkent in het bestreden besluit dat de situatie op het perceel van derde-partij is gewijzigd. Het college voert aan dat het niet heeft kunnen constateren dat er vergunningplichtige werkzaamheden zijn verricht. Het college geeft aan dat het terrein alleen is afgewerkt in verband met de herinrichting van de tuin. Het uitgevoerde rietonderhoud viel onder normale onderhoudswerkzaamheden.

10.2.De beroepsgrond van eisers slaagt.

10.3.De rechtbank overweegt dat uit het handhavingsverzoek van eisers blijkt dat deze niet was gericht tegen de onderhoudswerkzaamheden aan de rietkraag. Partijen zijn het erover eens dat dit behoort tot het normaal onderhoud dat op grond van planregel 8.3.2, aanhef, en onder a vergunningvrij is. In het handhavingsverzoek is aangegeven dat het verzoek zich richt tegen de aanpassing van het talud en de uitbreiding van de tuin van derde-partij. Op zitting is aan de hand van foto’s van de situatie besproken om welke werkzaamheden het eisers te doen is. Op zitting is vastgesteld dat er (in ieder geval deels ook) werkzaamheden hebben plaatsgevonden binnen de bestemming “Tuin” met de aanduiding “natuurwaarden” en dat daarbij de tuin is aangepast en niet meer dezelfde omvang als voorheen heeft en dat het talud is aangepast. De rechtbank komt tot het oordeel dat het college niet zonder nader onderzoek heeft kunnen concluderen dat voor deze werkzaamheden geen omgevingsvergunning is vereist. De rechtbank kan het college zonder nadere toelichting, die ontbreekt, niet volgen dat deze werkzaamheden vallen onder het vergunningvrij normaal onderhoud. Gelet daarop heeft het college onvoldoende zorgvuldig onderzocht en onvoldoende draagkrachtig gemotiveerd dat geen omgevingsvergunning is vereist.

11.1.Eisers betogen dat ten onrechte niet wordt gehandhaafd op de oversteek van het terras. Zij voeren aan dat dit in strijd is met de beginselplicht tot handhaven. Ter zitting hebben eisers aangevoerd dat de natuurlijke begroeiing om het terras heen is weggesnoeid. Het terras steekt voor 50 centimeter over de natuurwaarden. Deze twee omstandigheden samen maken dat het terras zichtbaar is voor eisers en niet meer in het groen wegvalt. Eisers vinden dat het college hiertegen had moeten optreden.

11.2.Deze beroepsgrond slaagt. Niet ter discussie staat dat sprake is van een overtreding. Het is vaste rechtspraakn

Vergelijk bijvoorbeeld de uitspraak van de AbRvS van 18 oktober 2023, ECLI:NL:RVS:2023:3840.

dat, gelet op het algemeen belang dat is gediend met handhaving, bij een overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met een last onder bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moet maken. Dat is de beginselplicht tot handhaven waarop eisers een beroep doen. Alleen onder bijzondere omstandigheden mag van het bestuursorgaan worden gevraagd af te zien van handhavend optreden. Handhavend optreden kan onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen doelen, zodat van optreden in die concrete situatie moet worden afgezien.

11.3.Het college voert ter onderbouwing van de weigering om te handhaven aan dat sprake is van een geringe overtreding. De rechtbank volgt het college daarin niet. De oversteek is over de hele breedte 50 centimeter boven de bestemming “Tuin” gerealiseerd. De overtreding houdt in dat de oversteek in strijd met het bestemmingsplan is gebouwd en dat dat deze ook in stand wordt gelaten zonder dat derde-partij beschikt over een omgevingsvergunning. Het college voert aan dat dit een geringe overtreding is. Naar het oordeel van de rechtbank is het bouwen en in stand houden van een zonder omgevingsvergunning gerealiseerd bouwwerk in strijd met het bestemmingsplan geen overtreding van geringe aard en ernst waartegen niet handhavend hoeft te worden opgetreden.

11.4.Ook buiten het geval van een overtreding van geringe aard en ernst kan in andere omstandigheden handhavend optreden in verhouding tot de daarmee te dienen belangen onevenredig zijn.n

Vergelijk de uitspraak van de AbRvS van 10 mei 2023, ECLI:NL:RVS:2023:1811

De rechtbank ziet met wat het college in het bestreden besluit heeft aangevoerd geen aanleiding voor het oordeel dat daarvan in dit geval sprake zou zijn. Het college heeft gesteld dat eisers geen zicht zouden hebben op de oversteek, maar eisers hebben dat gemotiveerd betwist. Het college heeft weliswaar gesteld dat de gevolgen van handhaving onevenredig zijn, maar heeft niet inzichtelijk gemaakt en niet draagkrachtig gemotiveerd welke zwaarwegende belangen in dit geval in de weg staan aan handhavend optreden. Nu sprake is van een overtreding en met handhaving het algemeen belang is gediend, mocht het college naar het oordeel van de rechtbank in de motivering van het bestreden besluit niet volstaan met een summiere overweging dat met handhaving geen redelijke belang zou zijn gediend. De rechtbank is van oordeel dat het college onvoldoende heeft gemotiveerd dat in dit geval handhavend optreden onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen doelen. Het bestreden besluit is daarom in strijd met 7:12 van de Algemene wet bestuursrecht genomen.

12.1.Omdat het beroep van eisers gegrond is, vernietigt de rechtbank het bestreden besluit voor zover het college heeft besloten om de handhavingsverzoeken van eisers af te wijzen. De rechtbank ziet geen reden om de rechtsgevolgen van het besluit, voor zover dat wordt vernietigd, in stand te laten of zelf een beslissing over te nemen. Ook draagt de rechtbank niet aan het college op om het gebrek te herstellen met een betere motivering of een ander besluit (een zogenoemde bestuurlijke lus). Dit omdat dit volgens de rechtbank geen doelmatige en efficiënte manier is om de zaak af te doen.

12.2.Het college dient opnieuw te beslissen op de bezwaren van eisers voor zover die betrekking hebben op de weigering van het college om te handhaven. De rechtbank bepaalt met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, van de Algemene wet bestuursrecht dat het college een nieuw besluit moet nemen met inachtneming van deze uitspraak. De rechtbank geeft het college hiervoor twaalf weken.