Jacqueline A-Tjak promoveerde op 8 april online aan de Universiteit van Amsterdam met haar onderzoek naar de effectiviteit van Acceptatie- en Commitment Therapie (ACT) bij depressie. De klinisch psycholoog kwam tot interessante bevindingen over de verbetering van behandelingen. Sociaalweb sprak Jacqueline over haar interesse in de geestelijke gezondheidszorg, de mens achter de diagnose en haar grote inspiratie Steven Hayes.
Het onderwerp van mijn proefschrift betreft de behandeling van depressie en de werkzaamheid van Acceptance and Commitment Therapy (ACT, uitgesproken als woord, niet als afkorting) bij depressie. Veel mensen krijgen te maken met depressie. Hoewel er al aardig wat behandelingen beschikbaar zijn, knapt lang niet iedereen (voldoende) op van behandeling of worden opnieuw depressief na de behandeling. We vonden dat ACT en CGT (cognitieve gedragstherapie) tot vergelijkbare resultaten kwamen, ze waren beiden effectief in het verminderen van klachten en het vergroten van de kwaliteit van leven. Die resultaten bleven tot een jaar na de behandeling gehandhaafd. Daarnaast vonden we ook dat het veranderen van gedachten en het leren afstand nemen van gedachten zowel bij ACT als bij CGT bijdroegen aan de afname van klachten. Bij ACT was acceptatie tevens een werkzaam ingrediënt, wat klopt met het ACT model. We hebben tenslotte gekeken naar hechting als een mogelijke voorspeller van voor wie de behandeling werkt. Hierbij hebben we alle deelnemers aan het onderzoek als één groep onderzocht in plaats van per behandelvorm. Daar kwam uit dat mensen die vermijdend gehecht zijn, minder klachten hadden na afloop van de behandeling. Tevens vonden we dat angstige en vermijdende gehechtheid afnamen door behandeling. En die afname voorspelde ook weer een afname van klachten.
Op de middelbare school heb ik geaarzeld tussen een studie wiskunde en een studie psychologie. Ik vond het leuk om uit te puzzelen hoe zaken verband met elkaar houden en hoe je dilemma’s kunt oplossen. Dat vond ik in beide vakgebieden terug. Ik heb voor psychologie gekozen omdat ik het fijn vind om met mensen te werken, om persoonlijke contacten aan te gaan. Het geeft veel voldoening om iemand te helpen weer beter met zichzelf uit de voeten te kunnen.
Ik hoop dat we meer mensen die door een depressie getroffen worden kunnen helpen en zodanig dat zij een weg vinden in hun leven waarin het leven weer de moeite waard is. Het is van belang dat we dat zo efficiënt mogelijk doen. Te weten welke processen in een therapie verantwoordelijk zijn voor het resultaat en waar je op moet letten om een therapie goed te laten aansluiten bij een client is daarbij van belang. Maar ik denk dat mensen in een therapie of ergens anders ook iets kunnen leren waar ze gebruik van blijven maken, los van hun klachten, om een rijker leven te hebben. Daarnaast hoop ik ook dat cliënten en therapeuten een keuze krijgen, doordat meerdere therapieën werkzaam blijken te zijn. Die keuze is denk ik belangrijk. Een therapie moet je aanspreken, om ervan te kunnen profiteren (cliënt) en om hem goed over te brengen (therapeut).
Grootste ergernis is misschien wat te stellig uitgedrukt, maar ik vind het heel jammer dat we in de GGZ zo gericht zijn geraakt op diagnoses en geprotocolleerde behandelingen. Ik denk dat we de afgelopen decennia door die focus veel wijzer zijn geworden en mensen beter kunnen helpen, maar ik denk ook dat er belangrijke zaken uit beeld zijn geraakt. Mensen zijn meer dan hun klachten en de focus in de GGZ op klachten kan de blik van mensen vernauwen. De vragen die je stelt, bepalen de antwoorden die je krijgt. Als je vraagt hoe het staat met iemands somberheid ligt de focus daar. Als je vraagt naar wat er goed gegaan is of waar iemand passie voor heeft, verlegt iemand zijn blik daarnaartoe.
Steven Hayes, die de ACT ontwikkeld heeft, inspireert mij. Hij heeft een model ontworpen dat mensen helpt, niet alleen als je klachten hebt, maar sowieso om om te gaan met de lastigheden van het leven. ACT wijst de weg hoe je voldoening kunt halen uit het leven. Daarnaast kijkt hij nog veel verder. Als psychologen kunnen we een bijdrage leveren aan belangrijke uitdagingen waar we als mensheid voor staan. In 2003 gaf Hayes een keynote op het najaarscongres van de VGCT en VVGT en daarin stond hij stil bij de enorme toename van overgewicht in de Verenigde Staten. Als gedragsdeskundigen kunnen psychologen en andere gedragswetenschappers veel betekenen om mensen te helpen een gezondere levensstijl te ontwikkelen en vast te houden. Daarnaast ben ik ook onder de indruk van zijn ideeën over taal en cognitie, zoals deze zijn uitgewerkt in de Relational Frame Theory. Hij heeft een enorme kennis van zoveel verschillende gebieden binnen en rondom de psychologie. Met Stefan Hofmann is hij nu bezig om Proces Based Therapy vorm te geven. Dat vind ik ook heel interessant en een belangrijke ontwikkeling binnen de psychologie.
Recent heb ik de film Parasite gezien en die kan ik echt aanraden. Het is een Zuid-Koreaanse film, met drama en humor en een mooi inkijkje in de menselijke natuur. Heel boeiend en verrassend.
In de rubriek In Beweging houden wij u op de hoogte van personele wisselingen en promoties binnen het sociaal domein, de zorg en het welzijn. Lijkt het u leuk om net als Jacqueline A-Tjak mee te werken aan onze rubriek In gesprek met een beweger? Geef het door via info@sociaalweb.nl , wij laten u graag aan het woord!
