Mark Koetsier is in december gestart als senior adviseur bij TransitiePartners, eenadviesbureau dat op basis van data gemeenten adviseert binnen het sociaal domein.Momenteel is hij in opdracht van VNG implementatiemanager bij de hersteloperatie rondom de toeslagenaffaire. Een gesprek met Mark over zijn nieuwe functie en zijn kijk op de uitdagingen binnen het sociaal domein.
Waarom ben je als senior adviseur bij TransitiePartners gestart?
In het verleden heb ik samengewerkt met de directeur van TransitiePartners, Melle Wijma. We hadden een klik in zowel het inhoudelijke beeld van de uitdagingen binnen het sociaal domein als de manier hoe je zoiets aanpakt. Dus, hoe breng je verandering teweeg met inhoud, maar ook met persoonlijkheid? Na onze eerste samenwerking heb ik bij verschillende gemeenten gewerkt, waaronder de gemeente Zaanstad en de gemeente Lochem. Dit was een mooie en leerzame tijd waar ik veel heb mogen zien en leren over de gehele linie van het sociaal domein. Toch bleef TP altijd in mijn achterhoofd. Een kleine organisatie met veel jonge professionals, die allen dat gemeentelijke sociaal domein de goede richting op willen duwen. Daar wilde ik gewoon onderdeel vanuit gaan maken!
Welke uitdagingen zie je in het sociaal domein?
Inmiddels ben ik al tien jaar op verschillende terreinen aan het werk binnen het sociaal domein. Ik ben begonnen in de Wmo als projectleider en programmamanager armoede en schulden. Uiteindelijk werd ik hoofd van een integrale toegang naar het sociaal domein. Binnen al deze functies is voor mij de rode draad dat er een veranderopgave is: hoe kunnen we zorgen dat binnen een wereld waar jarenlang de cultuur van rechtmatigheid geregeerd heeft weer ruimte gegeven wordt aan de professional om te doen wat nodig is voor de inwoner? Of het nou door wetgeving is of door druk op de financiën, we zien toch dat we inwoners teveel als caseload hebben gezien, die we vanuit een afdoeningstermijn op basis van de verordening tijdig moesten helpen. Het unieke verhaal van diezelfde inwoner zijn we echter uit het oog verloren. Mijn huidige opdracht bij de VNG als implementatiemanager van de hersteloperatie van de kinderopvangtoeslagaffaire gaat daarover. Volgens mij is dat het meest duidelijke voorbeeld waar de inwoner uit het oog is verloren.
Hoe ziet je dag eruit?
Ik heb een zoontje van vier die nu eindelijk weer naar school mag. Op de dagen dat ik hem naar school breng is dat prioriteit nummer één. Vervolgens ga ik aan het werk en daarin is gelukkig geen dag hetzelfde. In principe werk ik in eerste instantie aan mijn opdracht, in dit geval de eerdergenoemde hersteloperatie kinderopvangtoeslageaffaire van de VNG. Door de politieke dynamiek rondom de toeslagenaffaire moet ik veelvuldig schakelen over wat er nodig is om gemeenten wegwijs te maken in de hersteloperatie. Als er die dag tijd over is dan probeer ik ook nog aan ontwikkelingsopgaven van TransitiePartners te werken. Dat kan productontwikkeling zijn, maar ook het coachen van junior adviseurs.
Wat hoopt je in deze functie bij te dragen aan het sociaal domein?
Door mijn ervaring ten aanzien van wetgeving, beleid en het aansturen van de uitvoering hoop ik echt de verschillende werelden bij elkaar te kunnen brengen. Nu zie ik nog vaak dat beleidsmakers klagen over de uitvoering en dat de uitvoering klaagt dat de beleidsmakers geen idee hebben van wat er achter de voordeur gebeurd. In het verleden ben ik betrokken geweest bij de City Deal Inclusieve Stad. Wanneer wij een presentatie gaven op departementen in Den Haag was er oprechte verbazing zichtbaar als we casuïstiek presenteerden. Inmiddels merk ik ook daar meer openheid en probeer ik het perspectief van de inwoner ook bij de wetgever en beleidsmakers het vertrekpunt te laten verworden.
Wat is jouw visie op de huidige ontwikkelingen in het sociaal domein?
De financiële druk zal waarschijnlijk alleen maar toenemen. Door de maatschappelijke impact van de coronacrisis zal ook de druk op voorzieningen toenemen. Daarnaast zullen ook ooit de ondersteuningspakketten weer terugbetaald moeten worden. Ik hoop dat we de tijd krijgen om een goede invulling te geven aan een eventuele financiële opgave. Daarin merk je toch dat het systeem uitnodigt tot korte termijn resultaten. We moeten elk jaar een sluitende begroting opleveren, dus financiële doelstellingen in het sociaal domein zijn vaak ook korte klappen. Terwijl juist het investeren aan de voorkant op de lange termijn duurzame besparingen moet opleveren. Hier is politieke durf voor nodig. Durft een minister of wethouder een tekort te accepteren, omdat hij/zij gelooft in de lange termijn opbrengsten? En durft hij/zij dit ook uit te dragen? Dat is nodig om het vertrouwen te geven aan de consulent om echt te kijken wat nodig is.
Wat kan volgens jou écht beter in het sociaal domein?
Minder incidentenpolitiek. Elke inwoner is uniek en heeft een maatwerk aanpak nodig. Soms werkt dit, maar soms werkt dit ook niet. Net zoals in het verleden hulpverleningstrajecten wel of niet werkten. Toch zie je al snel wanneer iets niet werkt of fout gaat dat we naar regels grijpen. Inkaderen om in de toekomst vergelijkbare fouten te voorkomen. Voor het gemak zijn we vergeten dat eenzelfde aanpak voor anderen misschien wel geholpen heeft. We moeten accepteren dat het niet een blauwdruk is die in een beslisboom te vatten is. Geef ruimte om je gezonde verstand te gebruiken en geef ruimte dat dit ook wel eens fout mag lopen.
Als je niet in dit domein werkzaam was, welk beroep had je dan het liefst beoefend?
Dan zou ik wel graag zanger willen zijn bij een coverband.
Wie of wat inspireert je en waarom?
Voor TransitiePartners moest ik ook een ‘spreuk’ uitzoeken die mij aansprak. Wat direct bij mij naar boven kwam was een uitspraak van Piet-Hein Donner op een Divosa congres:
Gelijkheid en toetsing aan algemene regels is niet onontkoombaar. Essentie is dat overheidsbeleid niet willekeurig mag zijn. Die vrees voor willekeur hebben we alleen hanteerbaar gemaakt door er gelijkheid aan de hand van regels voor in te vullen. Nu ‘ieder het zijne geven’ de dragende rechtsidee is geworden, kan die invulling niet meer; maar de norm blijft dezelfde: geen willekeur. De bij de nieuwe rechtsidee horende invulling van wat wel en geen willekeur is, moet echter nog worden ontwikkeld. Daar kunnen afspraken met gerechtigden een rol in spelen. Voor beleidsregels is echter minder plaats; dan wordt ‘ieder het zijne’ al snel weer ‘het gelijke’. Beleidsregels hebben nog wel een functie als leidraad bij de uitvoering, maar zij kunnen niet meer de dragende rechtvaardiging zijn van een beslissing. Als ‘ieder het zijne geven’ uitgangspunt is, behoeft toepassing van een voor ieder gelijke regeling rechtvaardiging; niet de afwijking daarvan.
Ik vind deze woorden zo inspirerend, juist omdat ze van Donner komen. Hij komt uit een juridisch nest en was op dat moment vice-president van de Raad van State. En juist hij hield een pleidooi voor meer ruimte om maatwerk toe te passen.
Welk boek/welke film raad je iedereen aan?
Ik lees of kijk films puur ter ontspanning, dus vooral niet te serieuze kost. Zeker wanneer ik veel aan mijn hoofd heb vind ik het heerlijk om een spannende film te kijken waarbij je nauwelijks durft te kijken. Ik ben dan even al het werk vergeten en alleen nog maar bezig met hoe de hoofdpersoon uit dat ellendige spookhuis kan ontsnappen. The Conjuring is daar wel een goede voor.
