In gesprek met Menno Hekker: “Alle problemen in huidig jeugdstelsel konden vooraf voorspeld worden”

Je hebt 21 jaar bij de provincie Zuid-Holland gewerkt en 17 jaar als plaatsvervangend hoofd Vluchtelingen bij het Ministerie van VWS. Wat neem je van daaruit mee naar TransitiePartners?

Heel veel ervaring met de Rijksoverheid en provincies, van binnenuit en op allerlei gebieden. Denk aan beleidsontwikkeling, beleidsevaluatie, werken voor een politiek-bestuurlijke organisatie, maar ook de verhoudingen met andere overheden zoals gemeenten. Streven naar de beste oplossing, maar accepteren dat er soms andere beslissingen worden genomen. Beleid baseren op feiten en data, maar accepteren dat de politiek soms anders beslist. Inzicht in menselijke verhoudingen in een grote, hiërarchische organisatie. Uiteindelijk is immers bijna alles psychologie. Loyaal zijn aan de organisatie, maar tegelijkertijd kritisch en onafhankelijk blijven en in de gaten houden dat het allemaal bedoeld is voor maatschappij en burger. Accepteren dat de werkelijkheid niet altijd perfect is, maar blijven streven naar perfectie.

Wat zijn voor jou de vraagstukken in het sociaal domein waaraan je een bijdrage wilt leveren?

Sociaal domein in het algemeen, maar jeugdzorg in het bijzonder. Daar heb ik de meeste ervaring mee. En algemener de sociaaleconomische context van maatschappelijke kwesties. Het is belangrijk rekening te houden met de burgers die baat hebben bij overheidsbeleid.

Je was werkzaam bij de provincie Zuid-Holland op het gebied van jeugdzorg ten tijde van de decentralisaties. Hoe kijk jij aan tegen de huidige financiële problemen in de jeugdzorg?

De decentralisatie van de jeugdzorg is een tragische kwestie. Alle problemen in het huidige stelsel konden vooraf worden voorspeld. Het oude stelsel was niet perfect, maar met onze ervaringen bij de provincie is niets gedaan. Zelfs zonder de ervaring van de provincies waren bepaalde problemen te voorspellen. Er is overhaast besloten tot decentralisatie en er is niet goed nagedacht over het nieuwe stelsel. Het is in feite overhaast ingevoerd. Een typisch voorbeeld van de verkeerde oplossing voor een probleem dat nog niet goed was onderzocht. Tenslotte ging de decentralisatie ook nog gepaard met bezuinigingen, terwijl een stelselverandering de eerste periode altijd extra geld kost. Een voorbeeld van voorspelbaar slecht overheidsbeleid.

In Zuid-Holland heb je ook sociaal-economische data-analyses gedaan. Wat is volgens jou een probleem in het sociaal domein waarvoor data-analyse een oplossing zou kunnen zijn?

Eigenlijk alle problemen, maar data-analyse is alleen maar een analyse en geen oplossing, die komt pas daarna. De oplossing voor een probleem begint met uitzoeken wat het probleem eigenlijk is. Dat kan met data-analyse, maar dan in ruime zin. Dus niet alleen cijfers maar ook kwalitatieve informatie zoals gesprekken, vakliteratuur, artikelen in de media enzovoorts. Data-analyse gaat ook verder dan een bak met cijfers. Het gaat om de interpretatie van de analyse, cijfers op zich zeggen niks. Je moet altijd verder kijken dan je denkt. Als je denkt dat je weet hoe het zit, moet je juist nog verder uitdiepen. Dan merk je dat een probleem bijna altijd anders in elkaar zit dan je aanvankelijk dacht, en dan wordt het leuk.

Als je niet in dit domein werkzaam was, welk beroep had je dan het liefst beoefend?

Ik kan me niet voorstellen dat ik niet in dit domein zou werken, althans op sociaal-economisch gebied. Als ik niet bij de overheid zou werken, dan zou ik wetenschappelijk werk willen doen binnen het sociaal-economisch gebied.

Wie of wat inspireert je en waarom?

Muziek, kunst en tegendraadse ideeën. Dat geeft het idee dat er altijd iets nieuws te ontdekken valt en dat de wereld op een andere manier bekeken kan worden.

Welk boek/welke film raad je iedereen aan?

Qua boeken De Meester en Margarita van Michail Bulgakov, Oblomov van Ivan Gontsjarev en Het lege land van Auke van der Woud. Qua films Solaris, Brief encounter en La dolce vita.