Dit boek is ontstaan uit de wens kinderen te beschermen tegen ouders die niet meer samen door een deur kunnen. Kunnen volwassenen nog zelf bepalen wat ze doen, een complexe scheiding ‘overkomt’ kinderen. Het zorgt voor een slechte start in het leven, eentje die ze niet hebben verdiend. Daar komt nog bij dat de jeugdhulpverlening met grote tekorten kampt, waardoor kinderen lang niet altijd de hulp krijgen die ze nodig hebben of pas heel laat. Wij zijn van mening dat, met de juiste aanpak, veel leed rondom vechtscheidingen kan worden voorkomen.
De angel in complexe scheidingen ligt bij de ouders. Zij zitten gevangen in een negatieve vicieuze cirkel van omgaan met elkaar. Ex-partners laten zich leiden door boosheid, angst, gekwetste gevoelens, de behoefte om gelijk te krijgen, en kortetermijnbelangen in plaats van doen wat het beste is voor de kinderen. Dit doen ze niet expres. Ze weten zich gewoon geen raad met hun emoties. Dat is ook de reden dat het weinig zin heeft om ex-partners meteen samen om tafel te zetten om samen dingen te regelen voor de kinderen. Men moet eerst beter met de eigen emoties leren omgaan, en een andere houding ontwikkelen richting elkaar.
In het programma ‘Samen door een deur’ volgen ex-partners dan ook eerst individuele sessies rondom 6 thema’s. In deze sessies leren ze beter omgaan met hun emoties, zich richten op hun nieuwe leven met de kinderen, beter omgaan met de spanningen van de onderlinge omgang en op een effectieve manier communiceren. Pas dan gaan ze, in een aantal gezamenlijke sessies, samen om de tafel om toekomstbestendige afspraken te maken over de kinderen. Daarin leren ex-partners bovendien hoe ze, ook in de toekomst, op een constructieve manier met elkaar kunnen communiceren, samenwerken en problemen oplossen als dat nodig is voor de kinderen. Inclusief intakegesprek en terugkomsessie bevat het programma ‘Samen door één deur’ voor elke ex-partner 12 sessies met mogelijkheid tot uitbreiding. De eerste 7 sessies betreffen individuele sessies die ex-partners parallel aan elkaar en apart van elkaar volgen met een hulpverlener. Daarna vinden er sessies plaats waarin beide ex-partners aanwezig zijn (gezamenlijke sessies).
Dit programma is niet het eerste dat als doel heeft om een constructieve omgang tussen ex-partners tot stand te brengen. Met alle respect voor reeds bestaande interventies, in onze opinie kan het beter. In de inleiding van dit boek vertellen we hier meer over. We willen hier 2 aspecten echter al kort bespreken. Ook al lijken sommige bestaande trajecten goed onderbouwd (zie bijv. NJI), veelal laten ze belangrijke moderne inzichten uit de sociale en klinische psychologie liggen. ‘Samen door één deur’ is daarentegen gebaseerd op de modernste inzichten uit de derde generatie cognitieve gedragstherapie, meer concreet op de Acceptance and Commitment therapy (ACT), Dialectical Behavioral Therapy (DBT) en Integrative Behavioral Couple Therapy (IBCT).
Daarnaast ervaren professionals uit de praktijk het begeleiden van ex-partners in een vechtscheiding nog steeds als een grote uitdaging, wat er ook op wijst dat de huidige aanpak beter kan. Het geluid dat we uit de praktijk horen is dat veel methoden en protocollen de hulpverlener nog te weinig houvast geven of simpelweg niet goed werken. Dit boek daarentegen bevat een concrete beschrijving van thema’s, sessies, en te nemen stappen per sessie. Bij elk thema zijn hand-outs toegevoegd die de hulpverlener kan gebruiken om de stappen in een sessie vorm te geven en bijvoorbeeld psycho-educatie te geven.
Op dit moment wordt het traject, in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen, onderzocht op proces en effectiviteit. We willen dr. Dick Barelds bedanken voor de samenwerking daarin. Het maakt het mogelijk om vanuit zowel de praktijk als wetenschap een traject neer te zetten dat optimaal werkzaam is bij het begeleiden van ex-partners in een vechtscheiding. Daarnaast willen we Yasmin Oldenkamp bedanken voor haar ondersteuning tijdens het ontwikkelen van het traject.
We willen de lezer veel succes en wijsheid wensen bij de hulp aan ex-partners in een complexe scheiding. We hopen dat dit boek de ondersteuning geeft om dit proces zo goed mogelijk te begeleiden.
Pieternel Dijkstra
Filippina van der Heide
