Als ouder of verpleger komt men niet zomaar in aanraking met de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK). De Raad voor de Kinderbescherming in Nederland is een dienst van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De RvdK voert een aantal wettelijke taken uit die te maken hebben met kinderen, met name degenen die in de knel dreigen te komen of dat al zijn.
Deze taken liggen op civielrechtelijk en strafrechtelijk terrein. Een melding, een onderzoek of een adviesrapport kan grote gevolgen hebben voor ouders en het kind. Hierbij kan gedacht worden aan ingrijpende maatregelen zoals een ondertoezichtstelling, een uithuisplaatsing of een gezagsbeëindigende maatregel. In dit artikel zetten we uiteen wat de RvdK precies doet, in welke situaties zij betrokken raken, en – vooral – wat de mogelijke gevolgen zijn.
De Raad voor de Kinderbescherming is een overheidsinstantie die onderdeel is van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De RvdK beschermt de rechten van kinderen in Nederland en komt in actie als hun ontwikkeling of veiligheid ernstig in gevaar is. Zij doen onderzoek naar de thuissituatie, spreken met ouders, kinderen en betrokken hulpverleners, en brengen vervolgens een advies uit aan de kinderrechter of dienen een verzoek in voor een kinderbeschermingsmaatregel.
De RvdK beslist dus niets zelf, maar hun advies weegt vaak zwaar mee in de uitspraak van de rechter
De Raad voor de Kinderbescherming wordt niet in elke gezinszaak automatisch ingeschakeld. Dit gebeurt alleen in situaties waarin vrijwillige hulpverlening niet voldoende lijkt en de zorgen ernstig zijn, zoals:
Bij vermoedens van kindermishandeling of verwaarlozing;
Als ouders ernstig met elkaar in conflict zijn over gezagskwesties of omgang;
Bij langdurig schoolverzuim of gedragsproblemen van een kind;
In strafzaken waarin minderjarigen verdacht worden van een strafbaar feit;
Bij familierechtprocedures, o.a. echtscheiding, hoofdverblijf, wijziging gezag.
Vaak komt de melding binnen via Veilig Thuis, school, jeugdzorginstanties of de politie.
Als de RvdK een onderzoek start, krijg diegene daar schriftelijk bericht van. Een raadsonderzoeker spreekt met de ouders en met het kind, en met mensen die het kind of gezin goed kennen. Als de raadsonderzoeker niet met het kind kan spreken, zal hij/zij het kind in ieder geval zien.
De gesprekken kunnen op het kantoor van de RvdK zijn of bij het gezin thuis. De raadsonderzoeker overlegt, indien nodig, ook met de gedragsdeskundige en de juridisch deskundige, voordat het rapport wordt geschreven. Afhankelijk van om welk onderzoek het gaat, zijn verschillende soorten acties mogelijk. Het kan gaan om een jeugdstrafzaak waar de RvdK adviseert over de strafmaat. Als het gaat om problemen thuis, dan kan de raadsonderzoeker een verzoek bij de rechter indienen voor een kinderbeschermingsmaatregel. Als het gaat om een scheiding, dan kan bijvoorbeeld in het advies staan bij wie de kinderen het beste kunnen wonen of hoe de omgang eruit zou kunnen zien. Als het rapport is afgerond, dan stuurt de raadsonderzoeker het naar de ouders en soms ook naar het kind. Afhankelijk van het soort onderzoek stuurt hij het rapport ook naar de rechter, de officier van justitie of het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Als ouder zijn er rechten tijdens een raadsonderzoek, waaronder:
Inzage in het dossier, de gezagsdragende ouder/verzorger heeft het recht om te weten welke informatie over de gezinssituatie en het kind is verzameld.
Hoor en wederhoor, Als betrokken partij dient de kant van de ouders/verzorgers en het kind opgenomen te worden.
Correctierecht, fouten of onjuistheden in het rapport laten corrigeren en de visie/reactie op het rapport.
Juridische bijstand, gedurende het raadsonderzoek mag de ouder of verzorger zich laten bijstaan door een advocaat.
Het is belangrijk om te weten dat ouders/verzorgers niet verplicht zijn om mee te werken aan het raadsonderzoek, maar weigeren kan gevolgen hebben. De kinderrechter kan dan beslissen op basis van andere voorliggende informatie.
Na afronding van het raadsonderzoek, kan de RvdK een rapport met advies naar de kinderrechter sturen. Dit advies is gezaghebbend, maar niet bindend. De rechter weegt het mee in zijn of haar oordeel, samen met andere informatie, zoals het verweer van de ouders. De kinderrechter beslist uiteindelijk zelf of het advies van de RvdK wordt overgenomen en/of het verzoek van de RvdK voor een kinderbeschermingsmaatregel wordt gehonoreerd.
De betrokkenheid van de Raad voor de Kinderbescherming kan grote gevolgen hebben, vooral als er sprake is van een mogelijk verzoek tot ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing. Ineens staat de gezagsdragende ouder of verzorger tegenover instanties met veel kennis en juridische bevoegdheden – het is dan belangrijk dat de kant van ouders en het kind goed naar voren wordt gebracht. Een advocaat beoordeelt eventueel een verzoekschrift met bijlagen, adviseert over de (on)mogelijkheden, stelt een verweerschrift op en vertegenwoordigt de partijen tijdens de zitting. Een gespecialiseerde jeugdrechtadvocaat helpt om grip te houden op de zaak in een emotionele tijd en het proces en de belangen van ouders én het kind te behartigen.
AMBT Advocaten heeft jarenlange ervaring met jeugdrechtzaken zoals ondertoezichtstellingen, uithuisplaatsingen en gezagsbeëindigende maatregelen. Wij begeleiden minderjarigen en/of hun ouders als de RvdK, de GI, het OM een kinderbeschermingsmaatregel verzoekt. Als het gaat om jeugdstrafrecht en familierecht waar de RvdK een adviserende rol inneemt in procedures die door het OM of één van de ouders/verzorgers worden gestart, kunnen onze jeugdstrafrechtadvocaten, en familierechtadvocaten bij uitstek de juiste ondersteuning bieden
Onder bepaalde voorwaarden kunnen de ouders aanspraak maken op een toegevoegde advocaat, ofwel een advocaat van onvermogen, ook wel een pro deo advocaat genoemd. Rechtsbijstand voor minderjarigen is kosteloos als het kantoor staat geregistreerd als specialist bij de Raad voor Rechtsbijstand (RvR). AMBT Advocaten is gespecialiseerd en gecertificeerd en mag dus procederen op basis van een toevoeging.
Wanneer moet een zaak naar de kinderrechter?
Een zaak gaat naar de kinderrechter als de RvdK oordeelt dat er een kinderbeschermingsmaatregel nodig is, zoals een ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing.
Hoe kom ik in contact met de Raad voor de Kinderbescherming?
De RvdK is telefonisch bereikbaar maar het is niet mogelijk om zelf een raadsonderzoek aan te vragen bij de RvdK. De RvdK komt meestal in actie na een melding of doorverwijzing, bijvoorbeeld via een hulpverlener, een instelling of een medewerker van Veilig Thuis. Wanneer er een raadsonderzoek is gestart dan zal de RvdK een brief uitsturen tenzij het een spoedeisend verzoek is zoals een spoeduithuisplaatsing en/of een voorlopige ondertoezichtstelling.
Wat beslist de Raad voor de Kinderbescherming?
De RvdK beslist niets zelf. De RvdK onderzoekt en adviseert. Zij brengen advies uit aan de kinderrechter, die vervolgens beslist over het opleggen van een maatregel. Wel kan de RvdK verzoeken indienen bij de rechtbank, bijvoorbeeld voor een ondertoezichtstelling, maar uiteindelijk bepaalt de kinderrechter wat er gebeurt.
