Burgerinitiatieven in de wijk draaien om actieve betrokkenheid van bewoners bij het verbeteren van hun leefomgeving. Doel van deze initiatieven is meer duurzaamheid, inclusie en leefbaarheid in de wijk. Deze uiten zich in de vorm van participatie, co-creatie, sociale samenhang en bottom-up projecten en facilitatie. Facilitatie betreft de ondersteuning van burgerinitiatieven door gemeenten of andere instanties, zonder dat de regie van de buurtbewoners wordt overgenomen.

Voorbeelden van facilitaties:

• het bieden van ruimten zoals buurthuizen of leegstaande panden door gemeenten, voor activiteiten

• subsidies en fondsen gericht op de financiële steun voor projecten in de wijk, zoals bijvoorbeeld een buurtmoestuin of een speeltuin

• de versoepeling van regelgeving/bureaucratie bij vergunningen, als het gaat om buurtfeesten of kunstprojecten in de wijk

• het bieden van expertise en advies door gemeenten of organisaties omtrent juridische of organisatorische kwesties op buurtniveau

• het bieden van een netwerk tussen bewonersinitiatieven en fondsen, of bedrijven die hieraan willen bijdragen

Juridisch kader voor burgerinitiatieven:

Er zijn verschillende wetten en regelingen die bepalen wat wel en niet mag in het geval van burgerinitiatieven in de wijk. Zo krijgen burgers te maken met onder andere de:

• Gemeentewet: deze bepaalt op welke manier gemeenten burgerinitiatieven kunnen ondersteunen of reguleren.

• Omgevingswet: deze wet biedt ruimte voor inclusie en participatie op maat, middels de herinrichting van de openbare ruimte.

• De Algemene wet bestuursrecht (Awb): deze wet betreft inspraak en bezwaarprocedures bij gemeentelijke besluiten over initiatieven.

• De Wmo2015 (Wet maatschappelijke ondersteuning): deze wet biedt ondersteuning van burgerinitiatieven die bijvoorbeeld bijdragen aan zorg en welzijn in de wijk.

• Privacywetgeving (AVG): deze regels zijn relevant wanneer burgerinitiatieven persoonsgegevens verwerken (zoals bijvoorbeeld ledenlijsten of cameratoezicht).