Het idee van een inkomen zonder tegenprestatie is niet nieuw. In 1516 legde de humanist Thomas More er al de basis voor in zijn beroemde werk Utopia. Tegenwoordig leeft het idee en gedachte van een basisinkomen nog steeds en worden er veel studies naar gedaan.

De 4 criteria voor een onvoorwaardelijk basisinkomen (OBI)

Er worden 4 criteria genoemd voor een onvoorwaardelijk basisinkomen (OBI) namelijk:

• Het is een individueel recht van ieder mens: elke persoon, ongeacht leeftijd, afkomst, woonplaats, beroep etc. heeft recht om een basisinkomen te ontvangen.
• Er is geen vermogens- en/of inkomenstoets: iedereen heeft het recht op een basisinkomen op individuele basis. Het basisinkomen is onafhankelijk van de burgerlijke staat, samenwonen of huishoudelijke configuratie of van het inkomen of eigendom van andere huishoudelijke- of familieleden.
• Er is geen dwang tot arbeid of tegenprestatie: als een mensenrecht is het OBI niet afhankelijk van enige voorwaarden, verplichtingen om betaald werk te nemen, betrokken te worden bij de dienstverlening aan de gemeenschap of zich te gedragen volgens de traditionele rolpatronen.
• Het bedrag is hoog genoeg voor een menswaardig bestaan: het bedrag moet zorgen voor een fatsoenlijke levensstandaard, die aan de sociale en culturele normen voldoet in het betrokken land. Het moet materiële armoede voorkomen en de mogelijkheid bieden om te kunnen participeren in de samenleving en om in waardigheid te kunnen leven.

Voor- en tegenstanders in discussie over het basisinkomen

De discussie over het basisinkomen is troebel. Willen we de armoede oplossen? Willen we mensen bevrijden van arbeidsverplichtingen waar ze moeilijk aan kunnen voldoen? Willen we af van bureaucratie en uitvoeringskosten? Het belangrijkste argument van tegenstanders van het basisinkomen is dat mensen er lui van worden. Want waarom zou je werken, als je een inkomen krijgt waar je niks voor hoeft te doen? Het is daarbij onbetaalbaar en schaadt de economie en productiviteit. Voorstanders van het basisinkomen vinden dat onzin. Het zou juist armoede opheffen, ongelijkheid bestrijden en mensen meer vrijheid geven. Het basisinkomen is namelijk net genoeg om van rond te komen. Wil je een comfortabel leven waarin je leuke dingen kunt doen, zoals vakanties en uitstapjes, dan zul je moeten blijven werken. De financiële prikkel om betaald werk te doen blijft bestaan.

Wat speelt er op dit moment? In veel gemeenten wordt gesproken over experimenten met een vorm van het basisinkomen op basis van het Tijdelijk besluit experimenten Participatiewet.