Er bestaan veel manieren waarop mensen hun gender beleven en uitdrukken. Hieronder valt:

• Genderidentiteit: hoe iemand zich vanbinnen voelt en identificeert (bijvoorbeeld als man, vrouw, non-binair, genderqueer…).
• Genderexpressie: hoe iemand zich naar buiten toe uitdrukt, bijvoorbeeld via kleding, gedrag of spraak.
• Genderrol: de verwachtingen die een samenleving heeft over hoe iemand zich hoort te gedragen op basis van hun geslacht.

Gendergelijkheid uit zich in de vorm van:

• Kansengelijkheid op het gebied van onderwijs, werk, gezondheidszorg en politieke participatie.
• Gelijke beloning voor hetzelfde werk, ongeacht iemands geslacht, genderidentiteit, genderexpressie of genderrol.
• Vrijheid van keuze voor mensen om hun leven in te richten zoals zij willen, zonder daarin beperkt te worden door stereotypen.
• Gelijke vertegenwoordiging van alle genders in leidinggevende en besluitvormende functies.
• Wettelijke bescherming voor de preventie en aanpak van discriminatie op basis van gender.

Gendergelijkheid is niet alleen een ideaal, maar ook juridisch verankerd. Het recht beschermt burgers tegen discriminatie en biedt middelen om ongelijke behandeling aan te vechten. Gelijke behandeling in de wet, gelijk loon voor gelijk werk, bescherming tegen gendergerelateerd geweld, internationale verdragen en juridische stappen bij discriminatie zijn hier voorbeelden van.

Ontwikkelingen genderinclusie-en gelijkheid in Nederland

Genderinclusie-en gelijkheid hebben zowel met vooruitgang als stagnatie te maken in Nederland. Zo zien we de volgende positieve ontwikkelingen:

• Nederland behaalde in 2024 een score van 78,8 op de GEI van het European Institute for Gender Equality (EIGE), met een gemiddelde van 71,0. Gezondheid scoorde hierbij zeer goed.
• In september 2024 werd de helft van de Nederlandse universiteiten geleid door een vrouwelijke rector magnificus.
• Het percentage vrouwelijke bestuurders in beursgenoteerde bedrijven is volgens het Female Board Index 2024 gestegen van 13% naar 33%. Het percentage vrouwelijke commissarissen is gelijk aan 47%.

Echter zien we ook de volgende uitdagingen:

• Dat Nederland voor het derde jaar op een rij op de 28ste plaats staat in de Global Gender Gap Index van het World Economic Forum, met als aandachtspunt de economische participatie en politieke invloed van vrouwen.
• In februari 2025 kondigde het kabinet bezuinigingen aan op ontwikkelingssamenwerking, waaronder het schrappen van steun voor vrouwenrechten en gendergelijkheid. Dit besluit werd bekritiseerd door organisaties zoals Rutgers, die waarschuwden voor een mogelijke terugslag in de vooruitgang op het gebied van vrouwenrechten.

Naast de gendergelijkheid tussen man en vrouw, betreft genderinclusie ook de erkenning en ondersteuning van non-binaire en genderdiverse personen. Ook hier zien we zowel vooruitgang als uitdagingen. Aan de juridische kant zien we geen specifieke, uniforme wettelijke regeling in Nederland die het mogelijk maakt om een non-binaire genderidentiteit officieel te registreren. Dit leidt tot ongelijke behandeling. In oktober 2023 is een wetsvoorstel ingediend met als doel de vereenvoudiging van de registratie van een non-binaire geslachtsvermelding (‘X’), zonder tussenkomst van de rechter. Ook zien we uitdagingen in de maatschappelijke acceptatie en sociale veiligheid van non-binaire personen.