Op 1 januari 2023 vormde het aantal ouderen boven de 65 jaar, 20% van de totale bevolking in Nederland. Het aantal vrouwen onder deze leeftijdsgroep is groter dan het aantal mannen; een ongelijkmatige samenstelling die te maken heeft met verschillen in sterftekansen naar geslacht. De verhouding tussen 65-plussers en het aantal werkenden tussen 20 en 64 jaar, is de zogenaamde ‘grijze druk’ van de bevolking. Volgens cijfers van het CBS was de grijze druk in Nederland in 2023 gelijk aan 34,4%, ofwel, op elke 65-plusser waren er drie mensen werkzaam. In 2003 bedroeg dit aantal 22,2% van de bevolking. Er wordt de komende jaren een toename tot bijna 50 procent verwacht in de bevolkingsprognose.

Uitdagingen omtrent vergrijzing

De toenemende  vergrijzing in Nederland brengt diverse uitdagingen met zich mee. Zo wordt voorspeld dat het huidige personeelstekort in de zorg alleen verder gaat toenemen in de toekomst en daarmee gepaard, ook de kloof tussen de vraag en het aanbod van zorg en welzijn. De mate waarin het huidige zorgaanbod in stand kan blijven is zorgwekkend. Door de vergrijzing ontstaat er een druk op de manier waarop de ouderenzorg in Nederland is geregeld. Uitgaand enerzijds van de bovengenoemde grote personeelstekorten in de zorg en anderzijds de wens van sommige ouderen om zelfstandig te blijven, wordt deze bevolkingsgroep gestimuleerd om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. In het geval van zieke ouderen, is deze aanpak ingewikkelder; zij mogen namelijk niet tussen wal en schip vallen.

Er wordt gestreefd naar een bouw van ‘geclusterde woonvormen’, ofwel seniorenwoningen met een gezamenlijke ontmoetingsruimte voor sociaal contact. Hierbij kan zorg los worden ingekocht en wordt deze thuis geleverd. Hoe snel de bouw van deze woningen zal plaatsvinden is echter een kwestie waar zorg- en bouworganisaties zich zorgen om maken. De vraag die hieruit ontstaat is, hoe haalbaar is het zelfstandig wonen van ouderen op de korte termijn?

Mogelijke oplossingen

In het kader van ouderenzorg wordt naast het langer thuis blijven wonen ook gekeken naar andere mogelijke oplossingen, zoals de inzet van technologie en van mantelzorg. Debatten die hieruit ontstaan zijn enerzijds in hoeverre medische zorg professioneel moet blijven en anderzijds of prioriteit moet worden gegeven aan de kwaliteit of de kwantiteit van zorg als het gaat om deze bevolkingsgroep. In andere woorden, op welke wijze kan een grotere beschikbaarheid, ofwel toegankelijkheid van zorg in de weg staan van de zorgkwaliteit en welke kwestie is het meest dringend als het gaat om dit specifieke zorgaanbod in een tijd van toenemende vergrijzing?