De afgelopen jaren hebben gemeenten door de implementatie van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Participatiewet en de Jeugdwet aanvullende verantwoordelijkheden gekregen op het gebied van zorg, arbeid en jeugdhulp. Om aan deze taken te voldoen hebben de meeste gemeenten sociale wijkteams ingericht.

Een wijkteam is een professioneel team dat ondersteuning biedt aan bewoners in een specifieke wijk, bijvoorbeeld kinderen en hun ouders. Het bijzondere aan een wijkteam is dat het altijd fysiek aanwezig is in de betreffende buurt; vandaar de naam “wijkteam”. De voornaamste taak van een wijkteam is om in actie te komen wanneer er vragen of zorgen zijn binnen een gezin. De benadering is gericht op het identificeren van problemen en mogelijke oplossingen. De wijkteammedewerker stelt op basis van de situatie en hulpvraag een ondersteuningsverslag op.

Het doel van een wijkteam

In het wijkteam zitten verschillende hulpverleners. Voor verschillende onderwerpen kunnen inwoners zich melden:

• jeugdhulp en hulp bij opvoeden
• financiën en schulden
• werk en dagbesteding
• wonen
• volwassenen en kinderen met een beperking
• huiselijk geweld
• geestelijke gezondheidszorg
• ouderen
• verslavingen

Met de informatie die de wijkteams verzamelen, is er een mogelijkheid om de veelvoorkomende kwesties in de wijk aan te pakken, zoals armoede of criminaliteit. Bovendien is het belangrijk om eventuele buurtproblemen aan te kaarten bij de gemeente. Door dit te doen, kan de gemeente een doelgerichte aanpak ontwikkelen en mogelijk financiële middelen beschikbaar stellen.

Aanvankelijk hadden veel gemeenten als doel om via sociale (wijk)teams dichter bij de inwoner te staan. Tot op heden blijkt echter (1) uit dat deze teams onvoldoende gelegenheid krijgen om aan preventieve maatregelen en vroegtijdige signalering te werken. Dit wordt door gemeenten gezien als een knelpunt. Er kunnen verschillende redenen zijn voor deze situatie, waaronder problemen zoals hoge werkdruk, grote caseloads, complexe problematiek en lange wachtlijsten (zowel bij de sociale wijkteams als bij de tweedelijnszorg).