Democratie begint bij de gemeente. Daar ligt de bron van burgerschap, zeker in Nederland. Hier is de burger al eeuwenlang eigenaar van de lokale democratie. Al vanaf de vroege Middeleeuwen namen lokale gemeenschappen het lot zelf in handen. Samen vormden die ons land uit veen, moeras en water. Centraal bestuur en adel kregen er nooit echt vat op, het lokale zelfbestuur zit ons in de genen.
Tegenwoordig staat de lokale democratie onder druk. We zien een doorgeslagen schaalvergroting, ongekende decentralisering, schurende verhoudingen tussen gemeenteraadsleden en bestuurders, die hun gemeente besturen als bedrijfsmanagers. Maar een gemeente is geen koekjesfabriek. Die is de eigendom van burgers.
Gemeente in de genen levert een originele, leesbare kijk op de wortels van de lokale democratie, haar huidige (dis)functioneren en haar toekomst.
‘Wie dit boek leest kan geen andere conclusie trekken dan dat we het rationele managementdenken achter ons moeten laten en verdere technocratisering van de lokale democratie moeten voorkomen. […] We zijn schatplichtig aan de lokale oorsprong van onze democratie: de gemeente is van burgers.’ – Kim Putters, directeur SCP

Wim Voermans (1961) is hoogleraar staats- en bestuursrecht, Geerten Waling (1986) is historicus en postdoc onderzoeker op het gebied van politieke legitimiteit. Beiden zijn verbonden aan de Universiteit Leiden.