Bij het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) zijn in 2022 424 signalen over zorgfraude verzameld door de partners in het knooppunt. De signalen gaan over 356 zorgaanbieders. In 2022 kwam over driekwart van hen voor het eerst een signaal binnen. Een signaal werd gemiddeld 2,4 keer gedeeld, wat het belang van de samenwerking aantoont. Elke partner in het knooppunt ziet slechts een beperkt deel van de informatie, maar door het delen van informatie wordt het beeld completer en kan fraude beter in kaart worden gebracht.
Dat staat in het rapport “Signalen fraude in de zorg 2022”. Minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) heeft het rapport naar de Tweede Kamer gestuurd.
Ten opzichte van 2021 is het aantal signalen in 2022 gedaald met zeven procent. Enerzijds is de verklaring dat in zijn algemeenheid minder signalen zijn binnengekomen bij de partners van het IKZ, wat resulteert in minder signalen die bij het IKZ worden ingebracht. Anderzijds kan het scherper stellen van (juridische) criteria hiervoor hebben gezorgd. Het aantal signalen wil overigens niet zeggen dat er ook meer of minder gefraudeerd wordt.
Over de Zorgverzekeringswet (Zvw) kwamen de meeste signalen binnen (155). De Wmo komt op de tweede plaats (113) en de Wlz op de derde plaats (91). Ten opzichte van 2021 is er een toename in het aantal Wmo-signalen (+14%) en een afname in het aantal Zorgverzekeringswet-signalen (-6%) en Wlz-signalen (-27%). Signalen van fraude in de Zorgverzekeringswet en Jeugdwet hebben meestal betrekking op zorg in natura, bij signalen over de Wmo en Wlz is er veelal sprake van zorg gefinancierd met een persoonsgebonden budget.
In de signalen die in 2022 met het IKZ zijn gedeeld, zijn opvallende fenomenen te zien waarbij zorg niet geleverd wordt of meer zorg wordt aangevraagd dan nodig. Ook zien we dat vervalste documenten worden ingediend en het misbruik van persoonlijke gegevens van cliënten zoals de inloggegevens via DigiD. Verder zien we nog steeds veel signalen over zorgaanbieders die failliet gaan en ergens anders opduiken met een nieuwe zorgorganisatie en vervolgens dezelfde modus operandi gebruiken. Ook maken zorgaanbieders over wie we signalen binnenkrijgen gebruik van niet-transparante bedrijfsconstructies, wat toezicht op dit type zorgaanbieders bemoeilijkt. Daarnaast zien we signalen waarin er sprake zou zijn van een onveilige en ongezonde omgeving voor zowel cliënten als zorgaanbieders, waarvan de mogelijke slachtoffers vaak afhankelijk zijn van anderen en/of zich in zeer kwetsbare situaties bevinden.
Tot slot zijn er in 2022 opnieuw signalen over betrokkenheid van zorgaanbieders bij ondermijnende criminaliteit.
Het Jaarbeeld 2022 geeft een beknopt inzicht in patronen van de fraudesignalen die vorig jaar bij de IKZ-partners zijn binnengekomen. Ook bevat het informatie over recente onderzoeken van het IKZ naar fraude en over de verdere ontwikkeling van de samenwerking tussen de partners.
Via het IKZ brengen acht partners informatie samen met als doel fraude in de zorg effectiever aan te pakken. Binnen het IKZ worden signalen van fraude gedeeld, besproken en verrijkt, zodat opsporingsdiensten, toezichthouders en zorgverzekeraars effectiever kunnen opereren. De IKZ-partners werken samen vanuit de overtuiging dat de betaalbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg bescherming verdient tegen kwaadwillenden.
Het IKZ ontvangt alleen signalen die door de partners worden ingediend en heeft geen zicht op fraudesignalen bij andere organisaties doordat de partners verschillende criteria hanteren voor het indienen van een signaal bij het IKZ. De ingediende signalen bevatten een aanwijzing voor fraude, maar er is (nog) geen bewijs van fraude. De cijfers uit het rapport geven daardoor niet alle vermoedelijke en feitelijk gepleegde fraude in de zorg weer.
In het IKZ werken negen partners samen: de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), de Nederlandse Arbeidsinspectie, de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD), de Belastingdienst, het Openbaar Ministerie (OM), het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Het OM brengt geen signalen in bij het IKZ.
