Succesvol hervormen in de jeugdhulp, hoe doe je dat? In deze reeks neem ik je mee in de zeven eigenschappen die Steven Covey centraal stelt. In het vorige artikel stond de eerste eigenschap – ‘Wees pro-actief’ centraal. Door uit onze reactiviteit te stappen en pro-actief te zijn, pakken we het heft weer in eigen handen en laten we ons minder door de waan van de dag leiden. Het pleit ervoor om in tijden van grote drukte niet te gaan versnellen, maar juist te vertragen. Zoals Steven Covey het verwoordt in zijn boek: ”Eigenschap 1 zegt: ‘jij bent de schepper. Jij hebt de leiding’”. We gaan door naar de volgende eigenschap.
Steven Covey begint bij de uitleg over deze eigenschap met de vraag ‘wat wil je dat men over jou zegt, op jouw begrafenis? Wat wil je dat men het meest bijblijft over jou als mens?’ Als je dat scherp hebt, kun je je dagelijks afvragen of dat wat je doet, bijdraagt aan het beeld dat je wilt nalaten. Bij een team denk je misschien niet zo snel aan een begrafenis. Toch kunnen we onszelf de volgende vragen stellen:
Wat willen we met elkaar bereikt hebben?
Wat hebben we met elkaar te doen?
Waarom doen we wat we doen?
Deze vragen kunnen we beantwoorden door het formuleren van een missie en een visie. De missie en visie van een organisatie liggen meestal al vast. In het kader van de hervormingsagenda jeugd en de opdracht aan gemeenten om stevige lokale teams te vormen, is mijn advies om als team nog eens te kijken naar wat jullie als team drijft. Hierbij is het essentieel om alle teamleden te betrekken en om hier echt met elkaar mee aan de slag te gaan. Pas dan komen de missie en visie los van hun papieren bestaan en gaan zij echt leven.
Een missie kan omgezet worden in leidende principes. Dit zijn korte, krachtige zinnen die helder maken waar je als team voor staat. Zij vormen het centrum van waaruit je keuzes kunt maken. Het geeft je een gezamenlijke basis in de lastige situaties of ethische dillema’s die we allemaal kennen.
Een veranderopgave vraagt om een ‘einde’ te formuleren. Aan het begin is het van groot belang om hier veel aandacht aan te besteden. Onderschat niet de waarde van het proces om met elkaar te komen tot dit ‘einde’. Bij het formuleren van het ‘einde’ is het van belang om dit positief te formuleren. Dus: ‘waar willen we naar toe’ in plaats van: ‘waar willen we vanaf’.
Kennen jullie het verhaal van de muis in het doolhof? Een experiment van Friedman en Förster waarbij de ene groep studenten een muisje door het doolhof moet leiden en weg moet bewegen van de uil en de andere groep studenten mag het muisje door het doolhof bewegen naar de gewilde kaas. De studenten in de laatste groep bleken 50% beter te scoren op o.a. creativiteit en geheugen.
Steven Covey schrijft in zijn toelichting op deze eigenschap dat één van de grootste problemen van organisaties is dat mensen zich niet voor de volle honderd procent inzetten voor besluiten die genomen zijn door anderen, omdat ze er simpelweg geen aandeel in hebben gehad. Dit was ook een van de meest gehoorde kritieken bij de totstandkoming van de hervormingsagenda – pas in de latere fases van het proces is iedereen gehoord in de ‘vijfhoek’. Ook binnen organisaties gaat het daar vaak mis.
Ik daag jullie uit om met elkaar als team aan de slag te gaan met jullie teammissie en leidende principes. Kijkend naar de doelen in de hervormingsagenda:
Waar willen jullie als team naar toe?
Wat willen jullie bereiken?
Wat zijn jullie leidende principes?
