Arbeidsongeschiktheid – een juridische uitleg

Wat betekent arbeidsongeschikt?

Arbeidsongeschikt zijn betekent dat u door een ziekte of beperking niet in staat bent om arbeid (volledig) uit te voeren. De mate waarin u arbeidsongeschikt bent, bepaalt welke rechten en plichten er zijn en of u recht heeft op een uitkering. Het UWV beoordeelt aan het einde van de twee jaren ziekte hoe arbeids(on)geschikt iemand is. Dat gebeurt door een verzekeringsarts en een arbeidsdeskundige. Wanneer iemand arbeidsongeschikt wordt verklaard voor 35% of meer, dan komt u in aanmerking voor de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen). De WIA is de opvolger van de vroegere WAO (Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering). Er wordt gekeken naar wat er in de eerste twee jaren van de ziekte is gebeurd. Het is bijzonder belangrijk om de voorschriften van de Wet verbetering poortwachter (Wvp) goed na te leven voor een succesvolle re-integratie. Let op: u komt pas in aanmerking voor een WIA-uitkering als u voor 35% of meer arbeidsongeschikt bent. Wanneer dat niet het geval is dan heeft u geen recht op een WIA-uitkering. Bij arbeidsongeschiktheid van minder dan 35% dient uw werkgever u in principe in dienst te houden en samen met u te zoeken naar passende arbeid binnen het bedrijf, tenzij dit in redelijkheid niet van de werkgever kan worden gevergd. Samen met uw werkgever dient te worden onderzocht hoe u dan kunt blijven werken, bijvoorbeeld in een aangepaste functie. De werknemer en de werkgever dienen er alles aan te doen om de re-integratie te laten slagen. Dat betekent voor de werknemer dat hij/zij meewerkt aan zijn/haar herstel en zorgt dat hij/zij inzetbaar is voor passend werk. Passend werk kan zijn in de huidige functie, maar ook binnen een andere (aangepaste) functie binnen het bedrijf van de werkgever, en het is zelfs mogelijk om aan de slag te gaan bij een andere werkgever. Aangepast werk moet passen bij de beperkingen die zijn ontstaan na de ziekte. De Arbodienst of een re-integratiebedrijf kan hierbij zowel de werkgever als de werknemer ondersteunen. Wanneer er uiteindelijk geen passende werkzaamheden voorhanden zijn dan kan de werkgever u ontslaan. De werknemer heeft misschien recht op een WW-uitkering als hij/zij aan de voorwaarden voldoet.

Wat is de hoogte van een uitkering bij arbeidsongeschiktheid?

Als u langdurig ziek bent en niet meer kunt werken, bestaat er een mogelijkheid om een uitkering via de WIA (de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) te verkrijgen. De WIA kent twee regelingen:

1. WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten)

Deze regeling is voor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn (minstens 35% tot 80%) of tijdelijk volledig arbeidsongeschikt (minstens 80% arbeidsongeschikt) maar met kans op herstel. De loongerelateerde WGA-uitkering bedraagt de eerste twee maanden 75% van het dagloon (gemaximeerd op het maximum dagloon), daarna is dat 70%. Na afloop van de loongerelateerde uitkering volgt ofwel een loonaanvullingsuitkering (bij voldoende werken naar vermogen) ofwel een vervolguitkering (bij niet voldoende werken naar vermogen). De duur van de loongerelateerde uitkering is gelijk aan de WW-duur en afhankelijk van het arbeidsverleden. De uitkering duurt minimaal twee jaar waarbij er wel vakantiegeld wordt opgebouwd.

• IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten)

De IVA is voor mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn (80% of meer, zonder kans op herstel). U ontvangt dan 75% van het dagloon (gemaximeerd op het maximum dagloon). De IVA-uitkering duurt in principe tot de AOW-leeftijd. Deze regeling biedt meer zekerheid en is bedoeld voor langdurige situaties waarin werken geen optie meer is. Deze uitkering is bedoeld voor volledig arbeidsongeschikten, zonder kans op herstel. Let op: Het is in principe mogelijk om eerder een aanvraag voor een WIA-uitkering te doen dan aan het einde van de twee jaren ziekte in de vorm van een vervroegde IVA-aanvraag. Dit is alleen mogelijk als er sprake is van volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid waarbij herstel is uitgesloten of behandeling niet meer mogelijk is. Deze aanvraag kan vanaf de 13e maand van ziekte worden ingediend.

Juridische hulp bij arbeidsongeschiktheid

Arbeidsongeschiktheid brengt naast medische zorgen vaak ook juridische onzekerheid met zich mee. Denk aan conflicten over loondoorbetaling, onduidelijkheid over re-integratie, of een WIA-beoordeling waarmee u het niet eens bent. Bezwaar tegen een UWV-beslissing moet binnen zes weken na de beslissing worden ingediend. Let op deze termijn, want deze is fataal. In dergelijke situaties is het verstandig om een advocaat in te schakelen. AMBT Advocaten ondersteunt werknemers én werkgevers bij alle juridische aspecten van arbeidsongeschiktheid. Of het nu gaat om bezwaar/beroep tegen een UWV-besluit, begeleiding tijdens re-integratie of een dreigend ontslag na langdurige ziekte. Wij zorgen voor helder advies, praktische ondersteuning en de juiste strategie in de complexe wereld van arbeids(on)geschiktheid en re-integratie.

Conclusie

Arbeidsongeschikt raken is ingrijpend, maar de werknemer staat er niet alleen voor. Er zijn wettelijke regelingen (sociale zekerheid) die het inkomen van de werknemer (deels) beschermen. Bij langdurige ziekte bestaat er een mogelijkheid op een uitkering via de WIA (de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen). De WIA omvat de WGA (gedeeltelijk arbeidsongeschikt) en de IVA (volledig arbeidsongeschikt). De hoogte van de uitkering hangt dus af van de mate van arbeidsongeschiktheid en of er zicht is op herstel. Laat u als werkgever/werknemer goed informeren over uw rechten en plichten tijdens ziekte en de re-integratie verplichtingen voortvloeiende uit de Wet verbetering poortwachter (Wvp).