Datagedreven werken in het sociaal domein krijgt steeds meer aandacht en prioriteit bij gemeenten. Het berichtenverkeer is de basis om deze ambitie te realiseren.
De communicatie tussen aanbieders en gemeenten over zorgtoewijzingen voor jeugdhulp, maatschappelijke ondersteuning en declaraties gaat via ‘het berichtenverkeer’. Het berichtenverkeer is een systeem waarin informatie over en weer wordt gestuurd in een vast format. Dit is niet alleen nuttig voor snelle en geautomatiseerde communicatie, maar bevat ook ontzettend veel informatie. In dit artikel wordt dieper ingegaan op welke informatie er te vinden is in het berichtenverkeer en hoe een gemeente de informatie uit het berichtenverkeer kan gebruiken.
Met het berichtenverkeer bouw je bericht voor bericht een schat aan informatie op. De belangrijkste berichten zijn het toewijzings- en declaratiebericht. Elk bericht heeft op dezelfde volgorde, dezelfde stukjes informatie in zich. Eén toewijzing bevat onder andere de start- en einddatum van de toewijzing, informatie over een cliënt en een productcode. Een declaratiebericht bevat deze informatie, plus de periode waarover gedeclareerd wordt en het bedrag. Deze gegevens zijn niet makkelijk leesbaar en staan in allemaal losse berichten. Ze kunnen uit het systeem worden gehaald, bijvoorbeeld in Excel. Nog steeds is zo’n bestand met tientallen kolommen en honderden regels niet makkelijk te interpreteren. Door middel van analyses kan deze data echter geduid en bruikbaar worden.
Historische informatie over zorgtrajecten kan een gemeente gebruiken voor sturing aan de beleidskant. Door deze informatie te analyseren, worden de resultaten van het beleid inzichtelijk gemaakt. Het gaat bijvoorbeeld om de trajectduur, het aantal toewijzingen die een cliënt al heeft gehad en hoeveel indicaties er tegelijkertijd lopen. Verdiepende analyses kunnen zorgpaden in beeld brengen, wat inzicht geeft in de effectiviteit van zorg.
Wat heeft een gemeente aan deze inzichten? De gemeente heeft de unieke positie dat zij informatie bezit over het gehele zorglandschap. Zij kan al haar aanbieders met elkaar vergelijken en het gehele zorgtraject van een cliënt volgen, ook als dit bij meerdere aanbieders is. Dit in tegenstelling tot aanbieders die dit overzicht en inzicht niet hebben. Contractmanagers kunnen deze data inzetten om onderbouwd in gesprek te gaan met aanbieders en inzichten vanuit de gemeente te delen. Beleidsadviseurs en managers houden zich bezig met de visie en richting en sturing hierop. Zij kunnen data gebruiken om beslissingen te nemen, gebaseerd op inzichten verkregen uit de data.
Data kan ook een andere rol spelen, namelijk om te sturen aan de uitvoeringskant. Binnen de toegang bijvoorbeeld, voor het versnellen en vergemakkelijken van werkprocessen. Bij het beoordelen van verlengingsaanvragen kan met historische informatie snel inzicht worden verkregen over hoe deze aanvraag moet worden beoordeeld. Verder gaat de aandacht van de toegang naar patronen en opvallende casussen. Hiermee kan een gemeente sturen op aanbiederniveau in plaats van enkel op toewijzingsniveau.
Het berichtenverkeer bevat dus een schat aan informatie die een gemeente op allerlei manieren kan ontsluiten en gebruiken. Niet enkel om fraaie inzichten te verkrijgen, maar ook als instrument bij sturing en contractmanagement. Soms vergt dit aanpassingsvermogen en een andere manier van werken, maar op de lange termijn kan dit leiden tot meer inzicht en grip.
