Het College voor de Rechten van de Mens roept de Tweede Kamer op om het kabinet te laten toezeggen dat het bij de uitvoering van het volledige regeerprogramma mensenrechten zal bevorderen en de rechtsstaat zal beschermen. Het College kan zich vinden in bepaalde beleidsvoornemens maar ziet ook dat er spanning zit als het gaat om het respecteren van de rechtsstaat. Voorts leven bij het College zorgen over maatregelen die voor mensen in een kwetsbare situatie nadelige gevolgen kunnen hebben.
Op 17 september stuurde het College een brief naar de Tweede Kamer met commentaar op het regeerprogramma van kabinet-Schoof.
In hoofdstuk 7 van het regeerprogramma zet het kabinet-Schoof de plannen voor de versterking van de rechtsstaat uiteen. Het College is verheugd dat dit belangrijke thema hoog op de agenda van de regering staat. De aankondiging dat bij elk wetsvoorstel duidelijk wordt gemaakt of het in overeenstemming is met fundamentele rechten en de beginselen van de rechtsstaat, is een goede stap. De toetsing kan leiden tot betere bescherming van deze fundamentele rechten. Ook roept het College op tot het versterken van de afdwingbaarheid van sociale grondrechten.
Het College oordeelt ook positief over de prominente plek die armoedebestrijding en bestaanszekerheid innemen in het regeerprogramma. Het College verwelkomt maatregelen die de positie van een aantal groepen werkenden versterkt. Maar het College wijst erop dat bestaanszekerheid ook gaat over kwesties als huisvesting, onderwijs, gezondheid, leefmilieu en rechtsbescherming. Dit zijn mensenrechtelijke kwesties. Het zou dan ook een welkome stap zijn geweest als het regeerprogramma bij bestaanszekerheid mensenrechten als uitgangspunt had genomen. Ook constateert het College dat concrete plannen over bestaanszekerheid voor Caribisch Nederland ontbreken in het regeerprogramma.
Als toezichthouder op de uitvoering van het VN-verdrag handicap stelt het College vast dat er nog zeer veel werk te doen is. Het College wil met nadruk aangeven dat er hard doorgewerkt moet worden om het hele VN-verdrag handicap te verwezenlijken. Dat betekent op alle terreinen van het leven van mensen met een beperking. Zij ervaren nog steeds aanzienlijke belemmeringen. Denk aan het openbaar vervoer, digitale toegankelijkheid, deelname aan de arbeidsmarkt, participatie, zelfstandig wonen en het onderwijs. Er zijn te grote verschillen tussen gemeenten en veel regels zijn ingewikkeld. Het verwezenlijken van de rechten die volgen uit het VN-verdrag handicap vragen om duidelijke regie en concrete maatregelen van de overheid, in nauw overleg met mensen met een beperking en hun belangenorganisaties.
Het College is bezorgd over de intentie van het kabinet om een ‘asielcrisis’ uit te roepen. Een kernbeginsel van de rechtsstaat is dat burgers erop kunnen vertrouwen dat de overheid zich aan het recht houdt. Met het activeren van noodrecht, dat democratische besluitvorming en mensenrechten onder druk kan zetten of beperken, moet uiterst terughoudend worden omgegaan. Het kabinet kent een centrale plaats toe aan de rechtsstaat en het belang van grondrechten. Een aanzienlijk deel van de maatregelen over asiel en migratie staat daarmee op gespannen voet.
