‘De juiste plek’ en ontmoeting als voorwaarde voor een gezonde leefomgeving

De RVS pleit ervoor om meer aandacht te geven aan sociale contacten en te zorgen voor ontmoetingsplekken in de wijk. Ouderen worden geacht steeds langer thuis te blijven, en ook zorg wordt steeds meer thuis geleverd. De thuisomgeving wordt gezien als de meest geschikte plek om een goede kwaliteit van leven te houden. Natuurlijk met het idee van een vertrouwde omgeving met sociale contacten, en met informele hulp in de buurt. Maar juist het sociale aspect ontbreekt vaak in de thuisomgeving van kwetsbare mensen. 

‘Ruimte voor ontmoeting’

Het belang van wijken, buurten en dorpen als sociale leefomgeving komt terug in toekomstvisies in zowel ruimtelijk én gezondheidsbeleid. Deze verkenning van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving is een eerste stap in aanloop naar een beleidsadvies later dit jaar. Het is een gezamenlijk adviestraject met de Rijksbouwmeester namens het College van Rijksadviseurs. Al een paar jaar werken ze samen in het kader van de WHO CARES-prijsvraag en community of practice. Hierin zochten ze naar vernieuwende vormen van wonen en zorg voor ouderen.

Lees de verkenning 'Ruimte voor ontmoeting' (1).

'Als er iets is dat, zeker voor ouderen, een gegarandeerde gezondheidswinst oplevert, is het wel actief mee blijven doen.' - Raad voor Volksgezondheid & Samenleving \ Verkenning 'Ruimte voor ontmoeting'

Actieagenda Wonen

Het rapport van de RVS sluit goed aan bij de Actieagenda Wonen, een ambitieus woningbouwprogramma van een maatschappelijke coalitie die onder meer bestaat uit ActiZ, de Nederlandse ggz en Aedes. In totaal stelden 33 organisaties deze actieagenda op in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. De agenda bevat onder meer een hoofdstuk 'Samen werken aan vitale en leefbare buurten'. Hierin staan voorstellen voor wijken met sociale cohesie, om op die manier veel zorg- en hulpvragen te voorkomen. Dit is vervolgens uitgewerkt in een publicatie Samenwerken aan leefbare en vitale buurten, Zo doen we dat! samen met 10 partijen uit de Actieagenda Wonen. Met name de leefbaarheid vraagt om aandacht, zo staat duidelijk in de Actieagenda. Dat is ook de kern van het pleidooi van de RVS: juist de minder tastbare sociale kwaliteiten van onze leefomgeving zijn van groot belang voor een gezonde leefomgeving. 

Inclusieve en zorgzame wijk De Posten in Enschede

Een mooi voorbeeld van een dergelijke wijk is De Posten in Enschede. Hier werken de gemeente Enschede, woningcorporatie Domijn en zorgorganisatie De Posten samen aan het creëren van een inclusieve en zorgzame wijk. Een goede samenwerking tussen de verschillende partijen is cruciaal om de wijk te blijven versterken en verbeteren. In dit eerder verschenen artikel (2) vertellen de betrokken organisaties hoe deze samenwerking tot stand kwam en succesvol werd.

Zorg niet altijd het juiste antwoord

In de eerstelijns-, tweedelijns- en langdurige zorg zien zorgverleners veel patiënten of cliënten met zorgvragen waarachter vaak andere vraagstukken schuil gaan. Denk aan eenzaamheid, slechte huisvesting, laaggeletterdheid of werkloosheid. Want gezondheid gaat niet alleen om een gezond lijf of gezond hoofd.  En de omgeving en de relaties die je hebt dragen daaraan bij. Het voorkomen van eenzaamheid levert een positieve bijdrage aan de gezondheid, en stelt een zorgvraag uit of voorkomt deze zelfs. De theorie van positieve gezondheid laat zien dat juist ook veel sociale componenten bijdragen aan een gezonde leefstijl en ervaren mentale en fysieke gezondheid. Precies waar de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving voor pleit: meer ruimte voor ontmoetingen en meer aandacht voor de sociale component in (nieuwe) wijken of leefomgevingen.

Bronnen

1. https://adviezen.raadrvs.nl/ruimte-maken-voor-ontmoeting/

2. https://www.actiz.nl/een-inclusieve-en-zorgzame-wijk-groot-denken-en-klein-beginnen

Bijlagen

Actieagenda Wonen

Samenwerken aan leefbare en vitale buurten, Zo doen we dat!