Een aanpassing van de hoogte van het eigen risico in de zorg heeft vooral invloed op de eigen betalingen van ouderen: zij kunnen hun zorggebruik minder aanpassen dan andere groepen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB). Het zorggebruik van mensen met een laag inkomen verandert bij een aanpassing van het eigen risico niet meer of minder dan het zorggebruik van mensen met een hoog inkomen. Ook het zorggebruik van mannen en vrouwen verandert in dezelfde mate als de hoogte van het eigen risico wordt aangepast.
Het CPB onderzocht in de studie het effect van een hoger eigen risico op de zorgkosten en de eigen betalingen van mensen. Daarbij is gekeken naar geslacht, leeftijd en inkomen. Een verlaging van het eigen risico levert volgens de onderzoekers tegenovergestelde effecten op. Zo betalen bijvoorbeeld ouderen bij een verlaging gemiddeld juist minder eigen bijdrage.
Ouderen worden vanwege hogere zorgkosten financieel meer geraakt door een verhoging van het eigen risico dan jongeren. Zo gebruiken ze doorgaans meer essentiële zorg vanwege chronische aandoeningen. Ook hebben ze vaker behandelingen nodig, ongeacht de bijbehorende kosten. Een hoger eigen risico leidt hierdoor voor ouderen vaker tot hogere kosten. Jongeren hebben doorgaans minder zorgkosten, en zien ook vaker af van zorg bij een verhoging van het eigen risico.
Verwacht werd dat een hoger eigen risico een ander effect zou hebben op mensen met een laag inkomen dan op mensen met een hoog inkomen. Mensen met een laag inkomen zouden vanwege financiële beperkingen bijvoorbeeld vaker kunnen afzien van zorg. Dat blijkt niet het geval. Als het eigen risico wordt verhoogd, daalt het zorggebruik van mensen met een laag inkomen niet sterker dan het zorggebruik van mensen met een hoog inkomen. Een oorzaak hiervan ligt mogelijk in het feit dat mensen met een laag inkomen vaker chronisch ziek zijn en daardoor minder gevoelig zijn voor veranderingen van de hoogte van het eigen risico, bijvoorbeeld omdat ze niet kunnen afzien van noodzakelijke zorg.
