De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft onderzocht hoe zorgkantoren hun zorgplicht invullen voor een kwetsbare cliëntengroep. Het gaat om cliënten die een combinatie van langdurige gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg (ggz) nodig hebben. Uit het overkoepelende rapport blijkt dat het zorgkantoren grotendeels lukt om cliënten een passende plek te bieden, maar dit lukt niet altijd op tijd.
Door de druk op de toegang van deze zorg richten zorgkantoren zich vooral op de problemen in het hier en nu: het zoeken naar passende plaatsen voor cliënten. De NZa benadrukt dat er meer oog en actie nodig is voor noodzakelijke ontwikkelingen voor de lange termijn. Wij verwachten van zorgkantoren dat zij proactiever aan de slag gaan met het toekomstbestendig organiseren van de zorg voor deze cliënten.
Op dit moment is het niet precies duidelijk hoeveel mensen wachten op een combinatie van langdurige gehandicaptenzorg en ggz. Een goede wachtlijstregistratie helpt zorgkantoren. Bij inzicht in het zorgaanbod gaat het niet alleen om de beschikbaarheid van plaatsen, maar ook om de omstandigheden waarin de zorg wordt geleverd. De NZa ziet dat meerdere zorgkantoren al actief samenwerken met zorgaanbieders om te inventariseren wat de aanwezige expertise en capaciteit is in een regio. Deze informatie moet goed worden vastgelegd zodat deze gebruikt kan worden bij zowel het plaatsen van cliënten als bij een gerichte zorginkoop.
De NZa mist op dit moment nog visie en concrete toekomstplannen bij zorgkantoren hoe zij denken de toegang tot zorg in hun regio op de langere termijn goed te organiseren. Positief punt is dat zorgkantoren samen met zorgaanbieders nieuw zorgaanbod ontwikkelen om deze cliënten een passende plek te kunnen bieden. Bij het invullen van de zorgplicht zien we dat zorgkantoren veel energie steken in urgente en acute problemen rondom plaatsing. Naast deze acties is het nodig dat zij goed in kaart brengen hoe de zorgvraag in de regio zich zal gaan ontwikkelen. Daarop moet een passend zorgaanbod worden georganiseerd. De NZa verwacht dat als zorgkantoren de regie verder oppakken en informatie beter vastleggen, zij eerder kunnen inspelen op toekomstige ontwikkelingen en knelpunten op de lange termijn kunnen voorkomen.
Voor dit onderzoek heeft de NZa de zorgkantoren een individuele terugkoppeling gegeven. Daarin hebben we aangegeven wat goed gaat en welke verbeteringen er nodig zijn. De NZa is zich ervan bewust dat dit van enkele zorgkantoren meer inzet vraagt. De verbeterpunten gaan over het gehele zorginkoopproces en gelden niet alleen voor deze specifieke cliëntengroep. We verwachten in vervolgonderzoeken de eerste veranderingen te zien. Deze onderzoeken verwachten we medio 2025 af te ronden.
