We zijn allemaal erg enthousiast over buurtinitiatieven. Buren die voor elkaar koken, informele zorg bieden, een buurthuis openhouden en het groen onderhouden. We benadrukken de goede ideeën en betrokkenheid van de initiatiefnemers. Maar toch is financiering van deze initiatieven ontzettend lastig. Hoe kan dat? En nog belangrijker: hoe kan het wel?
Buurtinitiatieven kunnen rekenen op veel sympathie. Gemeenten zijn trots op buurtbewoners die op een succesvolle manier hun wijk verbeteren. En ook in de buurt kunnen deze bewoners rekenen op een groot draagvlak. Zodra er financiering nodig is, gebeurt er iets vreemds. De sympathie voor deze plannen blijft, maar financiële partners komen niet met geld over de brug. Waarom niet?
Buurtinitiatieven passen niet in de bestaande hokjes. En als ze niet precies binnen de pijlers van beleidsvelden passen, kunnen zij geen aanspraak maken op subsidies of bestaande geldstromen. Bij de gemeente aankloppen voor financiering van een initiatief wordt daardoor moeilijk.
Ook fondsen maken het bewoners lastig. Fondsen zoeken vernieuwende initiatieven, die wel precies passen bij hun eigen focus en veel garantie geven op succes. Zelf opgelegde eisen waar een bewonersinitiatief moeilijk aan kan voldoen. Ook richt een fonds zich vaak op wat hun investering oplevert. Fondsen investeren in een nieuw podium, computers of een website. Lekker concreet en telbaar. Zij investeren minder snel in kosten die samenhangen met het proces zoals een zakelijk leider, zelfgekozen ondersteuning en kennisdeling. En juist daar hebben buurtinitiatieven behoefte aan.
Nog lastiger is het lenen van geld bij banken vanwege de hoge eisen die zij stellen aan een businesscase. Ook zijn resultaten van een bewonersinitiatief vooraf en achteraf moeilijk aan te tonen, en ontbreekt vaak eigen vermogen. Investeren in een goed plan van buurtbewoners is gewoonweg niet interessant voor een bank. Het kost veel tijd om de plannen te begrijpen en te beoordelen en het gaat om te kleine bedragen.
Ik durf te beweren dat we een heel aantal initiatieven niet kennen, omdat zij verzopen zijn in alle obstakels voor financiering. We spreken over ambitieuze actieve bewoners met een visie voor hun buurt. Zij pakken problemen aan, zorgen voor draagvlak en zoeken daarvoor steun bij verschillende partijen. Bewoners willen aan de slag, niet maandenlang bezig zijn met regels, aanvragen en afwijzingen. Er gaat veel energie en enthousiasme verloren in de administratieve rompslomp die buurtinitiatieven van buitenaf opgelegd wordt.
Toch is financiering van een buurtinitiatief geen hopeloze zaak. Als landelijke vereniging maakt het LSA zich sterk voor een Maatschappelijke Bank die binnen de Rijksbegroting valt en wordt gevuld met slapende tegoeden. Een bank die wel risico’s durft te nemen en investeert in buurtbewoners met mooie plannen. Ook praat LSA met fondsen over het aanpassen van beleid. Hoe kunnen fondsen investeren in of op een andere manier ondersteuning bieden aan buurtinitiatieven in een vroege fase. Een fase waarin zij meer behoefte hebben aan kennis dan aan meubilair.
De Nationale Postcode Loterij is een partij die durft te investeren zonder vooraf precies te weten wat eruit komt. Met een gift van een miljoen kunnen wij startkapitaal bieden aan ondernemende bewonersinitiatieven. Dit startkapitaal wordt vooral gebruikt voor het financieren van dagelijkse leiding en minder voor stenen en inrichting. Nationale Postcode Loterij gelooft in de kracht van deze buurtinitiatieven en ondersteunt hen financieel via het LSA.
We moedigen bewonersinitiatieven aan om eigen geld te verdienen met crowdfunding of door te ondernemen. Met een verdienmodel op basis van verhuur of betaalde opdrachten zie ik verschillende BewonersBedrijven in het land steeds losser komen van subsidies. Het is vooral belangrijk om een strategische mix van financieringsbronnen te hebben. Om niet afhankelijk te zijn van één grote subsidie of opdrachtgever.
Elke gemeente een Bewonersbedrijf
Bewoners geven gymzaal terug; de lessen
Traditionele buurtverenigingen en hippe buurtbedrijven
Bewoners starten bedrijf industrieel erfgoed
Kracht van lokaal maatwerk: drie voorbeelden
Achter de schermen: Stichting BewonersBedrijven Zaanstad
Zelfgekozen ondersteuning, inzicht en professionele samenwerking
Bewoners dagen uit met Right to Challange
Nieuw leven in leegstaand vastgoed: drie voorbeelden
Als gemeente en bewoners samenwerken
