De minister van Asiel en Migratie heeft eind december bijna 90.000 door gemeenten voorgedragen opvangplekken voor de opvang van asielzoekers vastgesteld. Ook heeft ze het resterende deel van de plekken verdeeld onder gemeenten in de provincies die niet tot een volledig aanbod kwamen.
Gemeenten moeten nu locaties of accommodaties beschikbaar stellen die het COA per 1 juli 2025 in gebruik kan nemen.
In vijf provincies zijn gemeenten erin geslaagd de volledige provinciale opgave in te vullen. In zeven provincies zijn gemeenten een eind op weg, maar is het nog niet gelukt een sluitend plan te maken. Middels het verdeelbesluit heeft de minister de resterende plekken toegewezen aan gemeenten die nog niets of onvoldoende bijdroegen. Door de restverdeling moeten sommige gemeenten enkele tientallen opvangplekken realiseren.
De minister heeft de Provinciale RegieTafels gevraagd om te bekijken of gemeenten alsnog willen samenwerken.
Een mogelijkheid is om opvangtaken uit te wisselen. Ter ondersteuning van dit proces is de handreiking 'Samenwerken aan de PRT’ beschikbaar gesteld. De handreiking biedt een overzicht van de kaders, zet uiteen hoe de PRT het gesprek kan vormgeven en beschrijft met welke ruimtelijke, sociaal-maatschappelijke en politieke elementen gemeenten rekening kunnen houden. De handreiking is geen rekentool waarmee groepen in financieel opzicht tegen elkaar afgezet kunnen worden.
In het verdeelbesluit is alleen vastgelegd hoeveel plekken elke gemeente beschikbaar moet stellen. Het is nu aan gemeenten om in samenspraak met het COA te bepalen hoe groot elke opvanglocatie moet worden. Goede kaders om ook kleinschalige opvang mogelijk te maken zijn daarvoor noodzakelijk, en ook duidelijkheid over gemeentelijke exploitatie en financiering. De VNG heeft hier zowel aan de Landelijke Regietafel als bij de Tweede Kamer aandacht voor gevraagd.
De VNG maakt zich ook zorgen over de onzekere toekomst van de Spreidingswet. Lokale bestuurders – die de wet moeten uitvoeren zolang deze van kracht is – merken dat het vinden van draagvlak voor asielopvang moeilijker is, nu het kabinet heeft aangekondigd de wet te willen intrekken.
Tijdens de ALV hebben gemeenten per resolutie uitgesproken dat volgordelijkheid cruciaal is om chaos in de asielketen te voorkomen: áls wetgeving wordt ingetrokken, kan dat pas als de asielketen op orde is en er voldoende alternatieven beschikbaar zijn.
In een Kamerbrief maakte de minister van Asiel en Migratie bekend dat het COA verwacht op 1 januari 2026 zo’n 115.000 plekken nodig te hebben. Het aantal plekken dat beschikbaar is gesteld middels de Spreidingswet is dus mogelijk niet toereikend. De VNG heeft het ministerie gevraagd tijdig in overleg te treden om opvangtekorten te voorkomen.
Samenwerken aan de PRT: opgaven verdelen en uitruilen
Resolutie ‘Zorg voor congruent asielbeleid en behoud instrumentarium tot de keten op orde is’
