Uit een tussenevaluatie van het leertraject van het IJslandse preventiemodel (2018-2021) blijkt dat de deelnemende gemeenten enthousiast zijn over het model en graag doorgaan met deze werkwijze na afloop van het leertraject. Dit enthousiasme hebben ze ook gedeeld met staatssecretaris Blokhuis. Het Trimbos-instituut en het Nederlands Jeugdinstituut werken daarom aan een visie op bredere implementatie van het IJslandse model in Nederland.
Het Trimbos-instituut en het Nederlands Jeugdinstituut ondersteunen zes Nederlandse gemeenten bij de implementatie van het IJslandse preventiemodel tijdens een leertraject (2018-2021).
De zes gemeenten Amersfoort, Hardenberg, samenwerkingsverband Kempengemeenten (Bergeijk, Bladel, Eersel, Reusel-De Mierden), Súdwest-Fryslân, Texel en Urk zijn in 2018 gestart met het beleidsvormend leertraject met het IJslandse model. De gemeenten zijn enthousiast over de IJslandse werkwijze, zoals te lezen is in de tussenevaluatie. Door deze werkwijze is de relatie en samenwerking met lokale stakeholders verbeterd. Daarnaast waarderen gemeenten de langetermijnvisie die het model biedt op jeugdbeleid en de datagestuurde werkwijze. De zes gemeenten raden anderen gemeenten dan ook aan om op de IJslandse manier te werken.
De basis voor het datagestuurde werken is een jeugdgezondheidsmonitor die lokaal wordt afgenomen onder middelbare scholieren. In 2018 is de monitor voor het eerst afgenomen en op dit moment is de tweede ronde van de monitor in volle gang. De uitkomsten van de monitor vormen de basis voor een dialoog met lokale stakeholders om samen prioriteiten te stellen en preventieactiviteiten op te zetten. Deze samenwerking blijkt ook tijdens de coronacrisis waardevol. Gemeenten konden in deze crisistijd snel schakelen met partners om activiteiten te organiseren, zoals online ouderavonden en programma’s met vrijetijdsactiviteiten voor jongeren.
Ook staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is enthousiast over het IJslandse preventiemodel. Hij nodigde afgelopen oktober de wethouders van de zes gemeenten uit voor een online uitwisseling over het IJslandse model. De wethouders gaven tijdens deze bijeenkomst aan dat ze graag door willen met het IJslandse model en dat ze hiervoor steun nodig hebben van de landelijke overheid, zowel moreel als financieel. De wethouders riepen daarnaast op om andere gemeenten ook de kans te geven om met het IJslandse model aan de slag te gaan.
Het Trimbos-instituut en het Nederlands Jeugdinstituut zijn momenteel bezig met visievorming op een brede implementatie van het IJslandse preventiemodel van middelengebruik onder jongeren in Nederland. In de loop van het leertraject hebben we van meerdere gemeenten vernomen dat ze interesse hebben om het IJslandse model te implementeren. Dit willen we graag meenemen in deze visievorming. Middels een interessepeiling willen we de interesse in het IJslands preventiemodel bij Nederlandse gemeenten in kaart brengen.
