De kosten voor jeugdzorg blijven stijgen, wat leidt tot aanzienlijke tekorten voor gemeenten: in 2023 bedraagt het tekort € 628 miljoen en voor 2024 wordt dit naar verwachting € 828 miljoen. Dit is vastgesteld in een onderzoek door adviesbureau Improven, uitgevoerd in het kader van de Hervormingsagenda Jeugd.
Uit het onderzoek blijkt dat de werkelijke kosten fors boven het beschikbare budget uitkomen, dat is vastgelegd in het Meerjarig Financieel Kader. Hoewel de maatregelen uit de Hervormingsagenda zouden moeten leiden tot een beheersing van de kosten in de jeugdzorg, blijven deze verder toenemen. Gemeenten zien zich geconfronteerd met de groeiende vraag en intensiteit van jeugdzorgtrajecten, toenemende wachttijden en stijgende uurtarieven voor zorgverleners. Het besparingspotentieel van de Hervormingsagenda loopt bovendien vertraging op, naast dat een gedeelte onvoldoende gevalideerd was. Deze factoren dragen bij aan de toenemende kosten, wat leidt tot verdere gemeentelijke tekorten.
De VNG maakt zich ernstige zorgen over deze oplopende tekorten, vooral omdat de groei van jeugdhulp naar verwachting de komende jaren zal doorzetten, ondanks de hervormingsinspanningen. De huidige situatie wordt mede veroorzaakt door autonome maatschappelijke ontwikkelingen, externe kostenstijgingen en vertraging in de realisatie van de Hervormingsagenda. Gemeenten hebben herhaaldelijk aangegeven dat zij extra steun van het kabinet nodig hebben om deze tekorten op te vangen. De VNG staat overigens nog steeds achter de Hervormingsagenda en gaat hier met de partners mee door.
We hebben de kwestie aangekaart bij de onafhankelijke deskundigencommissie, onder leiding van Tamara van Ark, en verwachten een krachtig advies aan het kabinet om gemeenten voor de tekorten in 2023 en 2024 te compenseren. Dit advies verwachten we eind januari 2025. Gemeenten benadrukken dat deze compensatie noodzakelijk is, aangezien zij zich aan alle verplichtingen uit de Hervormingsagenda hebben gehouden en de verdere groei van de jeugdzorgkosten daarmee als risico voor het kabinet moeten worden beschouwd.
We roepen het kabinet op om bij de Voorjaarsnota 2025 al concrete stappen te zetten, mede op basis van het advies van de deskundigencommissie, en zo de structurele tekorten aan te pakken. Herziening van de financiële reeks vanaf 2025 is noodzakelijk, gezien de verwachte verdere toename van tekorten die gemeenten niet zelfstandig kunnen opvangen.
