Oprichter Rene van de Camp vindt het een logische formule die hij al zo’n twintig jaar geleden bedacht, maar pas in 2019 kon uitvoeren. Rene: ‘Bij ruim 41.000 kinderen zijn de problemen thuis zo groot dat ze niet meer thuis kunnen wonen. Deze kinderen worden vaak opgevangen in grootschalige kille woonplekken met hufterproof meubilair, strikte regels, in groepen van tien tot twaalf kinderen zonder of met heel weinig begeleiders. De kinderen zijn bovendien ver weg van hun vertrouwde omgeving. Dit helpt deze kinderen niet en daarom wilde ik het anders doen.’
We wilden laten zien hoe aandachtsvolle jeugdzorg er in de praktijk kan uitzien.
Hij vervolgt: ‘Onze stichting had inmiddels al vijftien jaar ervaring met weekenden weg en zelfs een eigen hotelgebouw in Mierlo voor kinderen in de jeugdzorg. Nu wilden we ook een vaste gezellige woonplek creëren voor deze kinderen uit de gemeente Geldrop-Mierlo. Zo blijven ze in een vertrouwde omgeving wonen en kunnen we hun netwerk versterken. Dus stapte ik met het plan naar de gemeente. Dat resulteerde in het Heppie (t)Huis, een nieuwbouwhuis in een gewone woonwijk in de gemeente Geldrop-Mierlo.’
Orthopedagoog Ellen van der Hulst van Heppie (t)Huis vult aan: ‘Er wonen nu acht kinderen bij ons met uiteenlopende behoeften en van leeftijden. Ze mogen hier zo lang blijven als nodig is, ook na hun achttiende. Er zijn 24 uur per dag drie vaste begeleiders aanwezig; wij noemen ze liever opvoeders. Zij zijn allemaal in vaste dienst. Dat vinden we belangrijk voor het hechtingsproces.
Het is heel belangrijk dat deze kinderen aan de maatschappij kunnen meedoen. Dan groeit hun zelfvertrouwen en zelfbeeld.
Elk kind heeft een vaste opvoeder, een mentor, die het kind goed kent en ook meegaat naar belangrijke gesprekken op school of werk. Ellen: ‘Het is heel belangrijk dat deze kinderen aan de maatschappij kunnen meedoen. Soms is hun gedrag ingewikkeld om mee om te gaan, maar logisch gezien hun ervaringen.
Deze kinderen kunnen er zelf niets aan doen waar hun wieg stond of dat ze uit huis zijn geplaatst, maar ervaren dat soms anders. Ze zien zichzelf dan als het probleem en gaan zich daardoor ook anders gedragen. Dat kan wel eens op school, hun werk of bij het uitvoeren van hun hobby tot onbegrip leiden of ongewenste situaties.
Volgens Ellen doen deze kinderen daarom vaak niet mee met de maatschappij en wordt hun gedrag nog ingewikkelder. ‘Terwijl als je ze ondersteunt, niet afwijst als persoon en ze mee laat doen, ze juist positieve ervaringen opdoen, zich gezien en gehoord voelen. Hierdoor groeit hun zelfvertrouwen en zelfbeeld.
Daarom is het belangrijk dat de mentor die het kind goed kent meegaat naar school, de voetbal of andere hobby en bijbaan en zo kan uitleggen waar dat gedrag vandaan komt. Wij geven onze kinderen het gevoel: we blijven om je heen staan, laten je niet los. Dat is natuurlijk erg ingewikkeld. Daarom is opvoeden bij het Heppie (t)Huis is te beschrijven als echte topsport die er van onze opvoeders wordt verwacht. En de moeilijkste job in het hele jeugdzorgveld’, aldus Ellen.
Ouders blijven bij de opvoeding en bij belangrijke beslissingen en momenten betrokken. Dat is heel erg belangrijk voor het hechtingsproces, legt Ellen uit. ‘Ouders worden binnen de jeugdzorg vaak als ‘lastig’ ervaren. Hierdoor wordt er meer over dan met ze gepraat. Maar ouders blijven ouders, hoe beschadigend hun gedrag ook is geweest. Benader ze daarom ook zo. Werk met ze samen om ervoor te zorgen dat zij de best mogelijke opvoeders worden voor hun kinderen. Dit helpt bij de terugkeer van de kinderen naar huis en zorgt voor een betere integratie in de maatschappij.’
Ze vervolgt: ‘Mensen die toch al beschadigd zijn, zijn bovendien nog gevoeliger voor oordelend gedrag en staan daardoor wantrouwend tegenover hulpverleners. Wij willen juist naast de ouders staan, om zonder oordeel echt te begrijpen waar hun gedrag vandaan komt. Als deze ouders ons gaan vertrouwen – en dat gaat met vallen en opstaan – geven ze dat ook door aan hun kind en kan het kind zich beter hechten en ontwikkelen.’
Rene zou het fantastisch vinden als meer gemeenten dergelijke aandachtsvolle jeugdzorg zou opzetten. ‘Met Heppie (t)Huis laten we zien dat deze vorm van jeugdzorg werkt en jonge mensen verder brengt in hun leven. Door jonge mensen in een vaste omgeving te laten opgroeien, met hulp van hun eigen netwerk en in hun eigen vertrouwde omgeving op te voeden, kunnen ze gewoon kind zijn en zich verder ontwikkelen. Daar worden niet alleen zij, maar uiteindelijk de hele maatschappij een stuk beter van.’
Creëer een huiselijke omgeving: Zorg ervoor dat de omgeving waarin kinderen verblijven, huiselijk en gezellig is. Dit helpt hen zich meer op hun gemak te voelen en draagt bij aan hun welzijn.
Werk met een vast team van opvoeders, geef ze een vaste aanstelling: Het is belangrijk om een vast en voldoende groot team van opvoeders te hebben die de kinderen goed kennen. Dit zorgt voor continuïteit en een stabiele omgeving voor de kinderen. Zorg voor een fijne werksfeer. Aandacht voor de medewerker is net zo belangrijk als aandacht voor de kinderen.
Betrek de ouders bij het proces: Werk samen met de ouders om ervoor te zorgen dat zij de best mogelijke opvoeders worden voor hun kinderen. Dit helpt bij de terugkeer van de kinderen naar huis en zorgt voor een betere integratie in de maatschappij.
Zet dit vanuit de inhoud op: Ontwikkel een visie op het wonen van kinderen die niet thuis kunnen wonen. Bepaal hoeveel woonplekken er nodig zijn en realiseer die als regio. Geef de uitvoerende aanbieder beschikbaarheidsfinanciering (dus niet per beslapen bed), wat nodig is om de woonplek te bemensen. Dan wordt er puur naar de inhoud gekeken, niet naar het budget.
De aanbieder die dit doet, doet dit niet voor twee jaar, maar voor altijd. Een gemeente hoeft niet meer nieuwe aanbestedingen uit te schrijven of een heel inkoopapparaat op te tuigen. Zo wordt het allemaal goedkoper.
De kosten voor Heppie (t)Huis waren in 2023 385 euro per kind per dag. Andere kleinschalige woonvoorzieningen met minder personeel krijgen tussen de 500 en 700 euro per kind per dag, nog los van maatwerkvoorzieningen.
Geloof in je idee: Ons plan om Heppie (t)Huis op te zetten is gelukt, omdat mensen erin hebben geloofd en erachter gingen staan. Wil je ook zo’n plan? Keep it simple.
Met de Hervormingsagenda Jeugd zetten we in op het voorkomen van residentiële jeugdhulp om te zorgen dat jeugdigen die jeugdhulp nodig hebben ook dan zo thuis mogelijk kunnen opgroeien. Waar residentiële jeugdhulp toch nodig is, gaan we deze verder transformeren naar een zo thuis mogelijke, regionaal georganiseerde kleinschalige vorm.
