Het oplopende personeelstekort is een ernstige bedreiging voor de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van onze gezondheidszorg. Er is nu al te weinig personeel in de zorg, en het personeel dat er is, kan het werk niet aan. Oud nieuws? Door Huub Raemakers van TwynstraGudde.
De reflex is het verbeteren van de arbeidsmarkt en de arbeidsvoorwaarden, zodat er meer personeel kon worden opgeleid, geworven en behouden. Deze aanpak werkt helaas niet meer. Instrumenten als het uitbreiden van werktijden en verhogen van de arbeidsparticipatie helpen een beetje, maar niet genoeg. Het personeelstekort neemt ondertussen alleen maar toe en de kosten van arbeid eveneens. Het probleem wordt steeds groter en complexer.
De bedreiging openbaart zich op steeds meer plaatsen in de zorg, denk aan het gebrek aan IC-verpleegkundigen, wijkverpleegkundigen, verpleeghuiszorg, gehandicaptenzorg, de GGZ, alarmcentrales, jeugdzorg, huisartsen etc. Het is dagelijks in het nieuws.
Overigens geldt dit personeelstekort niet alleen voor de zorg: álle arbeidsintensieve sectoren schreeuwen om personeel. Koopavonden dreigen te verdwijnen, de horeca is onderbezet, de bouw kan niet bouwen, een fiets repareren kost weken, scholen zijn minder open, geen agenten op straat. Het treft sectoren als veiligheid, onderwijs, politie, defensie, de bouw, automotive, kleinmetaal, middenstand, horeca, overheid, kinderopvang en ga zo maar door.
Ondertussen trekt iedereen steeds harder aan dezelfde mensen, uit dezelfde arbeidspool die steeds kleiner wordt. En als de ene sector wat harder trekt, gaat dit ten koste van een andere sector: het is een groot waterbed.
Er zijn domweg onvoldoende werkenden: nu en nog minder in de toekomst. De traditionele aanpakken lossen het probleem niet op. En geld, zelf de miljarden die nu worden toegezegd, helpt niet. Het is trekken aan een dood paard. Het arbeidsmarktprobleem is onoplosbaar.
We moeten dus een radicaal andere weg inslaan, een ándere oplossing vinden. De vraag die we moeten stellen én beantwoorden is niet hoe vinden we meer arbeiders, maar hoe verminderen we structureel de factor arbeid in de zorg?
Die zoektocht moeten we nu gaan starten. Want ons zorgpersoneel is op en verdient het om serieus te worden genomen.
