Mede geïnspireerd door ‘de Groene GGZ’ verkent nu ook de gehandicaptenzorg een groene beweging. Groen en natuur kunnen een positieve bijdrage leveren aan de behandeling en ondersteuning van cliënten. Aangezien veel gehandicaptenzorginstellingen woonzorgparken hebben, die ze zelf beheren, is inzet van groen voor de behandeling en begeleiding een logische stap.
De gehandicaptenzorg is mede geïnspireerd door de Groene GGZ. De Groene GGZ is een initiatief van Nature for Heath en IVN, in samenwerking met Green Mental Health en de Buitenpsychologen en veertien ggz-aanbieders. Sinds 2021 besloten deze organisaties uit te zoeken hoe ze behandelingen kunnen vergroenen met natuurbeleving en te werken aan biodiversiteit.
Meerdere onderzoeken tonen aan dat contact met de natuur een positief effect kan hebben op iemands mentale of fysieke gezondheid. Op korte termijn kan het de stemming verbeteren, stress verminderen en lichaamsfuncties verbeteren. Regelmatig contact met de natuur is goed voor de mentale gezondheid, welzijn en fysieke gezondheid, zo is te lezen op natuuroprecept.nl
In de groene ggz houden veel behandelaren consulten in de natuur. “Dat resulteert vaak in meer gelijkwaardigheid tussen cliënt en behandelaar - je loopt naast elkaar, praat, en dat is meer ontspannend”, vertelt Rob Wolters van Nature for Health. Onderhoud aan de natuur als onderdeel van de behandeling zorgt voor regelmatig contact met de natuur, en bijgevolg de positieve gezondheidseffecten.
Naast dat de natuur een positief effect kan hebben op het herstel van een cliënt of de lichamelijke of mentale gezondheid, heeft het ook een positieve uitwerking op de medewerkers. Ook zij profiteren van de positieve effecten van de natuur.
Waar deze beweging in de ggz geformaliseerd is in afspraken en organisaties, gaat het er in de gehandicaptenzorg iets anders aan toe. “Wij zijn geen project of programma gestart. We zien wel dat er allerlei initiatieven plaatsvinden,”, vertelt Irene Smith, beleidsadviseur bij de VGN. “Dat kenmerkt de gehandicaptenzorg ook. Wij zijn bescheiden. Maken ergens niet snel een groot programma voor. Bovendien is de gehandicaptenzorg heel divers. Er zijn organisaties waar cliënten wonen, die veel grond hebben en vaak al een en ander doen met hun buitenruimte. En er zijn organisaties die ambulant helpen of organisaties die in de stad geen of amper buitenruimte hebben.”
Dé koploper van de groene gehandicaptenzorg is ’s Heeren Loo. ’s Heeren Loo is een van de grootste gehandicaptenzorgorganisaties van Nederland. Ze hebben twaalf woonzorgparken met een totale oppervlakte van 450 hectaren en zetten hun omgeving al langer in bij de begeleiding van hun cliënten. Zo hebben ze moestuinen die ze samen met de cliënten onderhouden, in Noordwijk wordt er fysiotherapie gegeven in een ‘oefentuin’ en voor elke jubilaris planten ze in Julianadorp een boom. ’
“Ik denk dat nog meer gehandicaptenzorgorganisaties de natuur kunnen inzetten in hun werk”, zegt Smith. “In veel instellingen is een prikkelarme kamer of juist een kamer die bepaalde zintuigen stimuleert. Een beschutte plek buiten, een rustige binnentuin, kan een prikkelarme omgeving vormen. En een moestuin of sensatietuin kan de zintuigen juist stimuleren.”
Naast de inzet van natuur voor de behandeling, kan een groene bril ook helpen om de verduurzamingsopgave te verwezenlijken, denkt Smith. “We moeten de komende jaren aan steeds meer regels voldoen in het kader van de verduurzaming. Dat voelt soms als iets waar we ‘aan moeten voldoen’, maar als je er met een groene bril naar kijkt is het juist een win-win. Je kan een pand bijvoorbeeld verduurzamen voor de natuur en voor een lagere energierekening. Dat verhoogt het welbevinden van cliënten en medewerkers. In de zomer kampen veel organisaties met hittestress, vanwege slecht geïsoleerde panden. Dat ondervang je door het pand te isoleren. En als je kans ziet om een fijne plek in de schaduw van de bomen te creëren, dan win je nog meer.”
Op de vraag of de VGN nu een project of programma gaat oprichten rondom ‘de Groene Gehandicaptenzorg’, zegt Smith: “Zover zijn we nog niet. We werken vanuit de beweging van de leden en helpen hen om elkaar te inspireren. Veel organisaties zijn hiermee bezig of hebben oren naar meer groene gehandicaptenzorg. Wij kunnen ze samenbrengen en inspiratiesessies organiseren. En van daaruit kijken we hoe we de beweging verder vorm gaan geven.”
1) https://www.denederlandseggz.nl/nieuws/2021/natuur-en-mentale-gezondheid-komen-samen-in-de-groene-ggz
