Uit het recent verschenen onderzoeksrapport van ‘(M)eer Zien’ blijkt dat slachtoffers van schadelijke praktijken, zoals eergerelateerd geweld, vaak niet in beeld zijn of komen bij de traditionele hulpverlening en opsporingsinstanties. Over een periode van vier jaar hebben zo’n 400 slachtoffers van schadelijke praktijken contact gezocht via de anonieme online hulpverlening van Chat met Fier. Het consortium ‘(M)eer Zien’* maakt zich hierover ernstige zorgen: ‘De cijfers zijn verontrustend en tonen aan dat politieke aandacht en daadkracht noodzakelijk is met het doel slachtoffers vroegtijdig te signaleren, te beschermen en de schadelijke praktijken te stoppen. Hier moet het nieuwe kabinet stevig de regie in gaan nemen’, aldus het consortium.
Slachtoffers spreken over huwelijksdwang, verstoting, achterlating, huwelijkse gevangenschap, genitale verminking en eergerelateerd geweld. Schadelijke praktijken hebben ernstige gevolgen voor slachtoffers en kunnen leiden tot hoge veiligheidsrisico’s. Het betreft met name meisjes en vrouwen (86%) en de meerderheid bevindt zich op het moment van contact met de Chat met Fier in een acuut onveilige situatie. Slachtoffers noemen vrijheidsbeperking als meest voorkomende vorm van geweld (22%), naast fysieke mishandeling (19%) en psychische mishandeling (17%). Slachtoffers van schadelijke praktijken krijgen hiermee te maken, omdat zij moeten voldoen aan de door de gemeenschap vastomlijnde opvattingen over genderrollen, seksualiteit en verhoudingen tussen man en vrouw. Denk aan dwang, geweld of een beperking die plaatsvindt omdat een meisje die geen vriendje mag hebben voor het huwelijk al wordt gezien met een jongen. Of een jongen die ervoor uitkomt op jongens te vallen, hetgeen niet getolereerd wordt binnen zijn gemeenschap.
Slachtoffers voelen zich vaak gevangen in de situatie en durven niet om hulp te vragen, met als gevolg dat de situatie steeds verder kan escaleren. Het is daarom belangrijk dat eerstelijnsprofessionals, zoals wijkteams, wijkagenten en (huis)artsen, maar ook leraren de signalen vroegtijdig kunnen herkennen en op een juiste manier aan de bel kunnen trekken. Om daaraan bij te dragen heeft het consortium, bestaande uit Fier, Sterk Huis, Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) en Hogeschool Leiden zich de afgelopen jaren gericht op het creëren van bewustwording en het ontwikkelen van lesmateriaal en handreikingen voor eerstelijnsprofessionals.
Om de aankomende jaren echt een vuist te kunnen maken is het van groot belang dat de aanpak van schadelijke praktijken, waaronder eergerelateerd geweld, hoog op de politieke agenda komt te staan. Volgens het consortium moet geïnvesteerd worden in kennisversterking, bewustwording onder professionals en actief contact met de betreffende gemeenschappen om te komen tot verandering,
laagdrempelige (anonieme) toegang tot (online) hulp, mogelijkheden voor verwijzing naar gespecialiseerde hulp, landelijke expertiseopbouw, adequate zorg en voldoende veilige plekken voor slachtoffers.
Het consortium ‘(M)eer Zien’ bestaat uit Fier, Sterk Huis, Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) en Hogeschool Leiden (lectoraat Residentiële Jeugdzorg). Het doel van het project ‘(M)eer Zien’ is om de deskundigheid van professionals aan het begin van de keten te bevorderen als het gaat om de signalering en aanpak van schadelijke praktijken. Naast het onderzoeksrapport heeft het project daartoe diverse tools voor professionals opgeleverd. ‘(M)eer Zien’ maakt onderdeel uit van het programma ‘Geweld hoort nergens thuis’ en is mogelijk gemaakt door ZonMw.
