Het is te makkelijk om met een vals of ‘gekocht’ diploma aan de slag te gaan in de zorg. Iemand met zo’n diploma heeft geen opleiding gevolgd of echt stage gelopen. Er zijn onbetrouwbare bureaus die zulke diploma’s te koop aanbieden en vervolgens mensen zonder geldig diploma als zzp’ers in de zorg aan het werk zetten. Dat levert grote risico’s op voor de kwaliteit en de veiligheid van de zorg.
Dat het te makkelijk is om met een vals of 'gekocht’ diploma aan de slag te gaan in de zorg schrijven de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Inspectie voor het Onderwijs (IvhO) in een verkenning. De inspecties werkten daarbij samen met de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). De inspecties spraken met betrouwbare bemiddelingsbureaus en opleidingen, maar keken ook naar meldingen over diplomafraude en misstanden bij opleidingen. Ook bezochten ze bureaus die in deze meldingen genoemd werden.
Het probleem speelt vooral in de wijkverpleging, verpleeghuizen, de geestelijke gezondheidszorg, de jeugdzorg en in de gehandicaptenzorg.
De inspecties zien risico’s bij het omzetten van eerdere (werk)ervaring via het erkennen van verworven competenties (EVC) naar een erkend diploma. Zo’n diploma is alleen terecht als het EVC-certificaat is gebaseerd op echte relevante (werk)ervaring. Niet als het certificaat is ‘gekocht’. Ook zien de inspecties risico’s bij stages die onterecht worden afgerond, bijvoorbeeld door de stage tegen betaling te laten aftekenen zonder dat de stage echt gevolgd is.
De inspecties zien dat er netwerken zijn van zorgaanbieders, bemiddelingsbureaus, opleiders en EVC-aanbieders die misstanden en fraude mogelijk maken. Uit meldingen, rapporten, strafzaken en nieuwsberichten blijkt dat sommige bureaus en zzp’ers genoemd worden in verband met criminaliteit.
De IGJ herhaalt de eerdere oproep aan werkgevers in de zorg om steeds diploma’s, cv’s en een verklaring omtrent het gedrag (VOG) te controleren. Want ook als die controle is uitbesteed aan een bemiddelingsbureau, blijft de werkgever verantwoordelijk.
Ook het controleren en vastleggen van de identiteit van een sollicitant, zzp’er of werknemer is belangrijk. Sommige zzp’ers draaien op papier zoveel uren dat dat fysiek onmogelijk is. Uit de verkenning blijkt dat andere mensen dan op naam van de geregistreerde zorgverlener werken.
De inspecties benadrukken dat het merendeel van de bemiddelingsbureaus vanuit goede bedoelingen handelt. De inspecties waarschuwen tegen het gemak waarmee sommige bemiddelingsbureaus en zzp’ers kunnen sjoemelen met diploma’s, opleidingen en stages.
De inspecties blijven aandacht houden voor fraude en andere misstanden. Zo veel mogelijk in samenwerking met het Openbaar Ministerie en de Nederlandse Arbeidsinspectie, die ook opsporingsbevoegdheden hebben. Daarnaast adviseren de inspecties de ministers van VWS, OCW en SZW te kijken naar mogelijkheden om de problemen aan te pakken. Bijvoorbeeld door te kijken naar:
• de eisen aan examinering in de beroepspraktijk en stages;
• het afgeven van EVC-certificaten op basis van eerdere (werk)ervaring;
• de risico’s van verkorte opleidingen;
• de mogelijkheden om niet-integere zorgaanbieders te weren;
• het toezicht op bemiddelings- en uitzendbureaus.
