De problemen in de jeugdsector zijn, ten opzichte van vorig jaar, eerder groter dan kleiner geworden. Dat concludeert de Jeugdautoriteit in de Stand van de Jeugdzorg 2024. Jeugdzorg Nederland herkent de zorgen van de Jeugdautoriteit. Volgens de branchevereniging zijn een overstijgende visie op kinderen en gezinnen in Nederland, integraal werken en verdere professionalisering van de sector cruciaal om de jeugdzorg te verbeteren.
De Jeugdautoriteit stelt dat er het afgelopen jaar veel werk is verzet, maar dat verandering, door versnippering van de sector, te langzaam gaat. Het ontbreekt in de sector aan één gezamenlijke, domeinoverstijgende aanpak en collectieve verantwoordelijkheid. Ook stelt de Jeugdautoriteit dat “het denken in termen van markten, kostenbeheersing, onderhandelingen en contracten” wantrouwen lijkt aan te wakkeren en dat de angst voor risico’s leidt tot steeds meer verantwoordingslasten. Jeugdzorg Nederland herkent deze problemen. “Er ligt een forse opgave voor ons als jeugdsector om de zorg voor onze kinderen te verbeteren” aldus Eddy de Bruin, bestuurslid van Jeugdzorg Nederland.
Volgens Jeugdzorg Nederland begint het verbeteren van de zorg met het werken aan de veerkracht van kinderen en gezinnen in een samenleving die steeds meer van hen vraagt. “Dat vraagt om een heldere visie en lef om anders te denken. We moeten als samenleving minder de focus leggen op behandelingen en meer ongemak durven accepteren als onderdeel van het leven” zegt De Bruin. “Voor goede zorg aan kinderen en gezinnen is het belangrijk dat we investeren in een sterke samenleving. Dat we werken aan thema’s als bestaanszekerheid, schulden, armoede en het netwerk dat gezinnen in de samenleving hebben.”
Jeugdzorg Nederland stelt dat, wanneer kinderen en gezinnen dan toch hulp nodig hebben, een integrale aanpak cruciaal is. De Bruin: “Het is belangrijk dat we in de jeugdzorg werken in netwerken rondom gezinnen. Dat we onszelf de vraag stellen: wat heeft dit gezin echt nodig? Jeugdzorg is dan niet altijd het antwoord. Andere hulp is soms veel effectiever. Denk hierbij aan hulp bij huisvesting, schuldhulpverlening, verslavingszorg of het ondersteunen bij psychische problemen van ouders. Voor de kinderen en jongeren die hier niet mee geholpen zijn moeten wij als jeugdzorg met passende hulp klaar staan.”
De Jeugdautoriteit stelt dat de kosten van de jeugdzorg aan de ene kant fors stijgen terwijl het aantal aanbieders dat te kampen heeft met acute financiële problematiek ook toeneemt. Vooral de middelgrote en grote jeugdaanbieders hebben het zwaar. Onder andere door hoog ziekteverzuim, de inhuur van extern personeel en tarieven die onder druk staan. Jeugdzorg Nederland zegt deze problemen te herkennen. “Veel van onze leden hebben het financieel zwaar terwijl er steeds meer geld wordt uitgegeven aan de jeugdzorg. We moeten beter inzichtelijk krijgen waar het geld in het stelsel naartoe gaat.”
Een van de oorzaken is volgens de Jeugdautoriteit dat de jeugdzorg achterblijft bij andere zorgsectoren als het gaat om de kwaliteit van bedrijfsvoering en governance en regionale en domeinoverstijgende samenwerking. “Dat betekent dat we kritisch naar onze eigen sector moeten kijken” aldus De Bruin. “Er valt inderdaad een wereld te winnen in de professionalisering van de sector.” De branchevereniging werkt hard aan het ondersteunen van jeugdzorgorganisaties om de bedrijfsvoering en governance in de sector te verbeteren. Er worden opleidingen voor business controllers georganiseerd, er is een leernetwerk rondom bedrijfsvoering en er wordt gewerkt aan het verbeteren van de samenwerking met gemeenten.
De Jeugdautoriteit wijst ook naar de impact van de versnippering van het stelsel. Dat leidt volgens Jeugdzorg Nederland tot veel verschillen in contracten en een verhoging van administratieve lasten bij zowel aanbieders als gemeenten. Het verbeteren van de bedrijfsvoering voelt, volgens de branchevereniging, voor veel jeugdzorgorganisaties als schieten op een bewegend doel. De Bruin: “Daarom is het belangrijk dat we vaart maken met het uitvoeren van de afspraken over inkoop en contractering die we in de Hervormingsagenda Jeugd hebben gemaakt. We moeten ervoor zorgen dat de regionale samenwerking en standaardisatie van inkoop en contracten snel vorm krijgt. Dat kan niet zonder de gemeenten als opdrachtgever van de jeugdhulp en de Rijksoverheid als stelselverantwoordelijke. Daarom is het belangrijk dat we ons samen verantwoordelijk voelen en zo de zorg voor de kinderen en gezinnen in Nederland duurzaam verbeteren.”
