Marktwerking, wachttijden, tekorten! De krantenkoppen staan vol met deze turbotermen. Helaas is het vaak ongenuanceerd. In plaats van een goede dialoog ontstaat er een soort bingo. Wie roept heeft prijs! Ik noem hier een aantal termen die alleen bijdragen aan een goed gesprek als ze zorgvuldig worden gebruikt.
Marktwerking Er zijn mensen die nagenoeg alle problemen in de zorg aan marktwerking wijden. De vraag is dan over welke markt we het hebben, en wat maakt dat er door de marktwerking iets mis gaat? Sommige onderdelen van de zorg floreren dankzij marktwerking, terwijl bij andere onderdelen de markt minder goed werk.
Tekorten Er zijn grote tekorten in de jeugdzorg. Tegelijkertijd verschijnen er regelmatig berichten in de media dat sommige partijen veel geld verdienen aan de jeugdzorg. De vraag is echter of in absolute zin sprake is van een tekort aan middelen, of dat de beschikbare hoeveelheid verkeerd verdeeld wordt.
Wachttijd De wachttijden in de jeugdzorg zijn te lang. Goed punt, iedere dag wachten is er een teveel. Toch is sturen op wachttijd ingewikkelder dan het lijkt. Instellingen hebben belang bij enige wachttijd voor de cliënt, want het alternatief is dat de behandelaars moeten wachten, en dat kost geld. Als je te hard stuurt op wachttijd kan een behandelaar op de eerste dag een gesprek doen, en daarna iemand een half jaar laten wachten. Dan is hij toch in behandeling en is de wachttijd op papier nul. Achter deze term gaat een verborgen wereld schuil.
Gemeente Fijn als de gemeente akkoord is. De vraag is wel wie het akkoord heeft gegeven? Een ambtenaar, de wethouder, het college van B&W of de gemeenteraad? Je moet eerst weten wie waarover gaat en wiens akkoord je dus nodig hebt voordat je weet hoe akkoord “akkoord” is.
Jeugdzorg/Jeugdhulp Bedoel je jeugdzorg of jeugdhulp? Vroeger bestond ook Bureau Jeugdzorg. Tegenwoordig is jeugdzorg de optelsom van jeugdhulp, jeugdbescherming en/of jeugdreclassering.
Faire tarieven Klinkt goed, wie kan daar nu tegen zijn? De vraag is echter voor wie het 'fair' moet zijn? Voor de aanbieder, de gemeente of de belastingbetaler?(1)
Producten Soms hoor je dat veel problemen in de jeugdzorg opgelost zouden zijn als de tarieven voor alle producten in de sector waren geharmoniseerd. Probleem is alleen dat de meeste gemeenten helemaal geen producten inkopen, maar aan arrangementen of 'lumpsum'-financiering doen (één bedrag voor alle zorg). Daarin zijn geen producten te onderscheiden. Er ontstaat dan al snel een scheve discussie.
Keuzevrijheid Is dat nu goed of slecht? Allereerst is de vraag hoeveel keuze je nodig vindt. Keuze uit 1, 3 of 300 aanbieders? Vervolgens ligt het ook aan de behandeling. Als je een levertransplantatie nodig hebt ben je blij met de keuze uit één aanbieder ver weg. Voor een apotheek is iets meer keuze wel fijn en nuttig. Zo verschilt het belang van keuzevrijheid ook per onderdeel van jeugdzorg.
Kosten De kosten zijn te hoog. Deze opmerking hoor je vaak, maar is moeilijk op waarde te schatten als je niet ook weet welke opbrengsten daar tegenover staan.
Ik heb hiermee wat kanttekeningen geplaatst bij een aantal van de turbotermen uit de jeugdzorg. Over elk van de termen valt nog veel meer op te merken. Als je een goed gesprek wilt, gebruik de termen dan met nuance. Zo niet, dan zijn ze uitermate geschikt voor Jeugdzorg Bingo!
(1) Zie ook deze blog
