De relatie tussen het zorgkantoor en de zorgaanbieders in de verpleeghuissector verandert. Nu in de kwaliteitskaders voor de gehandicaptenzorg en verpleeghuiszorg is afgesproken waar de kwaliteit van de zorg aan moet voldoen, kunnen zorgkantoren veel meer kwaliteitsinformatie betrekken bij de zorginkoop in plaats van vooral op het budget te letten. Daarnaast hebben zorgkantoren de opdracht gekregen om samen met zorgaanbieders de extra middelen die het kabinet beschikbaar heeft gesteld voor de ouderenzorg (600 miljoen euro voor 2019) op de juiste wijze in te zetten. Hiervoor kunnen zorgaanbieders plannen indienen, die het zorgkantoor vervolgens beoordeelt. We maken de balans op van deze nieuwe relatie én van de invulling van de kwaliteitsgelden met zorgkantoor Menzis en zorgaanbieder Livio uit Enschede.
Meer focus op kwaliteit van zorg door zorgkantoor
Livio, die verpleeghuiszorg met verblijf en thuis biedt in Enschede en omgeving, is erg tevreden over de manier waarop het zorgkantoor die rol uitvoert. “We zien veel deskundigheid bij het zorgkantoor. Daarnaast is het contact heel plezierig en laagdrempelig. De gesprekken gaan nu veel meer over de kwaliteit van de zorg en vinden plaats op basis van gelijkwaardigheid,” zegt Ineke Olthof, manager zorg en verblijf bij Livio. Haar collega Manon Schrage, senior adviseur zorg en verblijf, vult aan: “De jaren hiervoor was er wel ruimte voor dialoog maar lag de focus op het budget. Nu gaat het veel meer over zorginhoud en de kwaliteit van zorg. Er is meer balans.” Anne Tijdhof, senior adviseur zorg thuis, beaamt dat: “We willen allebei hetzelfde, namelijk de beste zorg voor de cliënt.” Daarom durft Livio zich ook kwetsbaar op te stellen. Deze verandering merkt ook Emmy Wietsma, productexpert VenV van zorgkantoor Menzis. “Zorgaanbieders durven aan te geven wat ze willen verbeteren.” Ze ziet ook een verandering in de gesprekken: “Voorheen ging het meer om de harde cijfers, maar nu voeren wij het gesprek met name over kwaliteitsverbetering en over de ervaringen en wensen van cliënten en medewerkers. We zijn veel meer gericht op leren en verbeteren en niet meer vooral op de uitvoering van wet- en regelgeving. Dit betekent voor ons ook dat we andere vaardigheden moeten ontwikkelen om de inkoop van zorg op kwaliteit vorm te geven. In ZN-verband komen zorgkantoren samen om van elkaar te leren.“
Meer dialoog over kwaliteitsplan tussen zorgaanbieder en zorgkantoor
De gesprekken met het zorgkantoor hebben ook een ander karakter, vertelt Ineke Olthof van Livio: “We hebben wel een formele relatie maar we kunnen nu ook punten toetsen bij het zorgkantoor. Bijvoorbeeld of we het goed hebben begrepen. Er zijn ook veel meer contactmomenten nu. Vroeger hadden we in het voor- en najaar een gesprek en tussendoor contact over budgetten. Nu is er veel meer een dialoog over het kwaliteitsplan.” Emmy Wietsma van zorgkantoor Menzis: “Livio heeft bijvoorbeeld eerst een conceptplan gemaakt en dat met ons besproken. Daarna hebben ze het definitief gemaakt.” Voor de invulling van het kwaliteitsplan betrekt Livio nadrukkelijk de teams en de cliëntenraad. Dat is ook precies zoals het zorgkantoor het graag ziet. Zij voeren zelf ook gesprekken met cliënten, medewerkers, de cliëntenraad en de ondernemingsraad. Om zo goed mogelijk in beeld te krijgen wat de wensen en behoeften zijn voor verbeteringen van de kwaliteit van zorg.
Zorgkantoor wil een verbindende rol spelen in de regio
Livio en het zorgkantoor denken ook samen na over zorg voor bepaalde groepen, zoals jonge mensen met dementie of mensen met onbegrepen gedrag. Maar ook over knelpunten op de arbeidsmarkt en andere regionale knelpunten. Ineke Olthof: “We kijken in de keten samen met de zorgverzekeraar, het zorgkantoor, collega zorgaanbieders en het ziekenhuis in de regio bijvoorbeeld ook naar de doorstroom vanuit het ziekenhuis naar de verpleeghuizen of eerste lijn. We zoeken veel meer de verbinding met elkaar en dat is wel anders dan een paar jaar geleden.”
Emmy Wietsma ziet voor het zorgkantoor een rol als verbinder in de regio: “Dit past ook bij de rol van het zorgkantoor. Wij kennen de expertise van de zorgaanbieder en de wensen van de cliënten. Hierdoor kunnen wij gezamenlijk in de regio invulling geven aan de zorg voor de klanten.” Het zorgkantoor heeft door de vele contacten met andere zorgaanbieders en partijen een goed beeld van de regio en kan zo ook kennis en goede voorbeelden delen. “We hebben als zorgkantoor bijvoorbeeld bijeenkomsten in onze regio’s georganiseerd waarbij zorgaanbieders uitleg gaven over de technologie die zij inzetten, met als doel deze kennis te delen.”
Verdelen kwaliteitsgelden nieuwe taak voor zorgkantoren
Het kabinet heeft de komende jaren extra budget voor de verpleeghuissector beschikbaar gesteld. Komend jaar gaat het om 600 miljoen euro. Verpleeghuizen mogen hiervoor bij de zorgkantoren plannen indienen; 85% moet ten goede komen aan de inzet van meer personeel en 15% is beschikbaar voor technologische investeringen.
Voor zorgkantoren is het verdelen van de kwaliteitsgelden een nieuwe taak, waarbij het soms ook zoeken is. Emmy Wietsma: “We gaan in gesprek met zorgaanbieders over de plannen die zij hebben en waar het kwaliteitsbudget aan besteed mag worden. Daarnaast delen we de goede voorbeelden van andere zorgaanbieders.” Omdat het verdelen van de kwaliteitsgelden een nieuwe taak is voor zorgkantoren vindt er zowel binnen het zorgkantoor als tussen zorgkantoren afstemming plaats.
Innovatief plan Livio voor invulling kwaliteitsgelden
Bij Livio hebben ze een innovatief plan bedacht voor de invulling van de kwaliteitsgelden. “Toen bekend werd dat er extra budget beschikbaar was gesteld, hebben we aan de teams gevraagd wat zij daarmee zouden willen om de kwaliteit van zorg en welzijn verder te verbeteren. Daar kwam een aantal thema’s uit zoals extra ruimte voor leren en ontwikkelen, inzet van ondersteunende technologie en meer tijd voor welzijn en welbevinden en het ontzorgen van de zorgprofessionals. Een rode draad hierin was dat alle teams graag iemand aanvullend in hun team wilden die meer tijd en aandacht kan geven aan onze cliënten. Dat hebben we vervolgens ‘de medewerker mooie dag’ genoemd,” vertelt Anne Tijdhof enthousiast. “Dat plan hebben we vervolgens aan Menzis voorgelegd en gevraagd of dit past binnen het kwaliteitsbudget. Zij waren direct heel enthousiast, dus zijn we de werving gestart. Tot onze verrassing kregen we binnen twee weken 630 sollicitaties, terwijl we 100 mensen zochten.” Livio wil deze nieuwe collega’s ook de mogelijkheid bieden om een opleiding in de zorg te volgen zodat ze voor de sector behouden blijven (en het liefst voor Livio). De teams zijn heel enthousiast over deze invulling van de kwaliteitsgelden. “Dit plan is ook samen met hen en de OR bedacht. Ze voelen het echt als waardering voor henzelf,” zegt Ineke Olthof.
Helaas kan Livio op 1 januari 2019 nog niet volledig beginnen met het starten met de functie Medewerker mooie dag, omdat het nog niet helemaal duidelijk is hoe de verantwoording van de financiering geregeld wordt. “Het zou fijn als de randvoorwaarden sneller duidelijk zijn,” zegt Anne Tijdhof. “Daarnaast is de administratieve belasting van de verantwoording behoorlijk hoog.” Maar verder zijn ze bij Livio dik tevreden over de vernieuwde relatie met het zorgkantoor.
