Na ruim drie jaar Wi2021 zijn de eerste ervaringen met de inburgering opgedaan. De meeste gemeenten hebben hun inburgeringsaanbod op orde en kennen de markt. De eerste contracten met aanbieders lopen echter alweer af. In onze recent uitgevoerde vierde meting van de Marktmonitor zien we dat veel gemeenten aangeven met nieuwe aanbestedingen bezig te zijn of dat deze eraan komen. Welke lessen kunnen gemeenten trekken uit de eerdere aanbestedingsrondes en de eerste drie jaar Wi2021? En hoe neem je deze inzichten mee naar de nieuwe aanbestedingsrondes en -documenten? Wij nemen je hier graag in mee!
Bijna 70% van de gemeenten geeft aan dat hun contracten voor de B1-route en/ of de Z-route in 2025 of 2026 aflopen. Dit blijkt uit de meest recente meting van de marktmonitor. Gemeenten en taalaanbieders lopen landelijk tegen dezelfde knelpunten aan in bestaande contracten.
Ten eerste zien we dat er vaak onduidelijkheid is tussen gemeenten en (taal)aanbieders over bepaalde (extra) kosten. Het gaat hierbij om kosten over verzuim, afschalen naar A2-niveau, routewisselingen en de definitie van het hoogst haalbare taalniveau. Gemeenten willen daarom bij nieuwe aanbestedingen strakkere afspraken maken over verzuim en financiën. Bij nieuwe aanbestedingen letten taalaanbieders meer op de financiële haalbaarheid. Ze wensen een realistisch tarief en passende indexatie die recht doen aan taken in de uitvoering. Afstemmingsmomenten, overhead, loonstijgingen en allerlei kosten die wel gemaakt worden, maar niet direct terug te voeren zijn op taalles aan een inburgeraar. Uit de Marktmonitor blijkt dat de afspraken hierover in de praktijk vaak nog niet voldoende helder zijn.
Het is hierdoor extra belangrijk dat de gemeenten aanbestedingsdocumenten opstellen met heldere eisen. Hoe doe je dit nu slim als gemeente?
Evalueer ter voorbereiding op een nieuwe aanbesteding de huidige overeenkomsten met ketenpartners. Welke voor- en nadelen brengt de huidige overeenkomst mee en wat er anders zou moeten? Evalueer de huidige overeenkomst ook met de huidige aanbieder. . Neem de geleerde lessen mee in de nieuwe aanbestedingsprocedure.
Ga voorafgaand aan de aanbesteding in dialoog met aanbieders (bijvoorbeeld via een marktconsultatie) om aanpassingen en nieuwe uitgangspunten te toetsen. Blijf ook gedurende het aanbestedingsproces in dialoog met (potentiële) aanbieders.
Zorg ervoor dat bij zowel de gemeente als bij aanbieders voor gunning duidelijk is hoe de afspraken over onder andere verzuim en financiën zich vertalen naar de praktijk.
Draag zorg voor een passende indexering, waarmee taalaanbieders onder andere loonstijgingen kunnen opvangen. Bevraag taalaanbieders welke indexering het beste aansluit op hun bedrijfsvoering.
Ten tweede worstelen gemeenten en aanbieders met het realiseren van duale trajecten. In het begin van de Wi2021 lag de nadruk veelal op het inkopen van het taalaanbod voor de leerroutes en hadden gemeenten niet scherp hoe ze het participatiegedeelte wilden en konden inrichten. We zien in de metingen van de marktmonitor dat gemeenten hier steeds meer mee aan de slag zijn gegaan. Het participatieaanbod is veelal geleidelijk ontstaan en afhankelijk van de beschikbaarheid van al bestaand aanbod in de regio. Nieuwe aanbestedingsrondes vormen een kans om een duidelijke visie op dualiteit te ontwikkelen en het aanbod zo in te kopen dat deze ook wordt gerealiseerd. Maar hoe krijg je een duidelijk overzicht welke mogelijkheden rondom dualiteit aanwezig zijn in de regio? Waar kies je dan voor en hoe verwerk je dat in de aanbestedingsprocedure?
Ga ter voorbereiding op de aanbesteding in gesprek met collega’s binnen de gemeente die zich bezighouden met de Participatiewet en het re-integratieaanbod binnen de gemeente. Inventariseer welk aanbod er is en hoe dit ingezet kan worden voor inburgeraars.
Ga in gesprek met sociaal ontwikkelbedrijven in de regio: welke kansen zien zij voor inburgeraars? Wat kunnen zij wel en niet betekenen voor hen?
Ga in gesprek met taalaanbieders over hoe zij dualiteit zien en waar zij kunnen en willen samenwerken met participatieaanbieders. Neem dit bijvoorbeeld mee als onderwerp in de marktconsultatie.
Faciliteer als gemeente de samenwerking tussen taalaanbieder(s) en participatieaanbieder(s). Laat hen samen in gesprek gaan over dualiteit na of liefst zelfs nog voor de aanbestedingsronde.
Zowel gemeenten als aanbieders geven aan in de nieuwe aanbestedingsrondes meer aandacht te besteden aan bovenstaande knelpunten en bijbehorende oplossingen.
Vanuit onze jarenlange expertise met het onderwerp inburgering en met aanbestedingen delen we graag een aantal tips:
Start met het evalueren van de huidige samenwerking met gecontracteerde aanbieders om (ook lokale) knelpunten in de huidige contracten scherp te krijgen.
Geef deze knelpunten extra aandacht in de nieuwe aanbesteding en betrek de aanbieders bij het bedenken van passende oplossingen voor de knelpunten. De markt bevragen kan bijvoorbeeld via een marktconsultatie..
Focus als gemeente in de aanbesteding op de beïnvloedingsruimte. De kwaliteit van het taalonderwijs wordt grotendeels geborgd door het Blik op Werkkeurmerk, hier ligt als gemeente minder vrijheid qua eisen. Daarnaast zagen we in de derde meting dat samenwerking tussen gemeente en aanbieders het beste werkt in partnerschap. Het is belangrijk om goed scherp te hebben als gemeente wat verstaan wij onder dit partnerschap? Wat is de verwachting qua opdrachtgever- opdrachtnemerrelatie? Bijvoorbeeld qua afstemmingsmomenten en bereikbaarheid.
Het volledige Marktmonitor rapport is hier te vinden.
