In een aantal gebieden in Nederlandse steden, waaronder Lelystad Oost, staat de leefbaarheid en veiligheid onder druk. Problemen op het gebied van onderwijs, armoede, gezondheid, werk, wonen en veiligheid stapelen zich op. Het kabinet wil deze problematiek samen met gemeenten en hun lokale partners en bewoners aanpakken. Met het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid wordt er vanuit verschillende ministeries geïnvesteerd om de stapeling van problemen aan te pakken. Zo wordt er geïnvesteerd in betere volkshuisvesting (€600 mln), het voorkomen van jeugdcriminaliteit (€82 mln) en de aanpak van armoede en schulden (€20 mln). Ook wordt er fors geïnvesteerd in het verbeteren van de onderwijskwaliteit en de versterking van scholen met veel leerachterstanden.
Oostvaardersdijk, Lelystad
Burgemeester Mieke Baltus: "Ik ben blij dat er vanuit de verschillende ministeries aandacht is voor Lelystad Oost waar wij de leefbaarheid en de veiligheid willen verbeteren. Daar zijn we samen met verschillende partners en inwoners in overleg om de wijk plezieriger en veiliger te maken. Daar is wel geld voor nodig, dus we zijn blij met alle financiële steun die we kunnen krijgen vanuit het Rijk. Wij willen ook deze inwoners een veilige en verbeterde leefomgeving bieden en de mensen meer toekomstperspectief. Daar maken wij ons samen met onze partners hard voor."
Het gaat om 19 gemeenten met 20 stedelijke focusgebieden die geografisch over heel Nederland verspreid liggen en waar in totaal ruim 1,2 miljoen mensen wonen. In de praktijk komt de lokale samenwerking tussen overheden, corporaties, politie, zorg- en welzijnsorganisaties, scholen en andere maatschappelijke organisaties en werkgevers vaak moeilijk van de grond. Hierdoor is de aanpak nu versnipperd. Het kabinet wil daar verandering in brengen met een integrale werkwijze die de verschillende domeinen overstijgt om stapeling van problemen effectief aan te pakken. Gemeenten en lokale partners gaan een samenhangend uitvoeringsprogramma maken en onder leiding van de betreffende burgemeesters worden in de focusgebieden allianties opgericht.
Het verbeteren van de woningvoorraad is bepalend voor het toekomstperspectief van een gebied. Door wijken meer divers te maken en door gebouwen op te knappen en te verduurzamen verbetert de leefbaarheid aanzienlijk. Om tot een meer gedifferentieerde woningvoorraad te komen is herstructurering vaak noodzakelijk. Via het Volkshuisvestingsfonds (VHF) wordt er deze kabinetsperiode in totaal €600 miljoen geïnvesteerd in de herstructurering van circa 25.000 particuliere woningen in kwetsbare gebieden. Onder herstructurering wordt verstaan: vervangende nieuwbouw, intensieve en grootschalige renovatie en verduurzaming en transformatie van vastgoed naar woningen. De gemeente Lelystad heeft vorig jaar al 39 miljoen euro toegekend gekregen. Uitvoering hiervan vindt volgend jaar plaats.
Verder wil het kabinet voorkomen dat kinderen, jongeren en jongvolwassenen in een kwetsbare positie de criminaliteit in gaan, daar steeds verder in verstrikt raken en uitgroeien tot geharde criminelen. Daarom wordt ingezet op een brede, domein overstijgende wijkaanpak en het versterken van de justitiële en sociale ondersteuning in de wijk. Voor de preventieve aanpak van jeugdcriminaliteit heeft het Kabinet onder de noemer ‘Preventie met gezag’ structureel €82 miljoen ter beschikking gesteld en €61 miljoen voor de preventie en aanpak van jeugdcriminaliteit. Ook de gemeente Lelystad dient hier in september 2022 een plan voor in.
Het uiteindelijke doel van het programma is om de vicieuze cirkel van problemen te doorbreken, waardoor bewoners van kwetsbare gebieden er structureel op vooruitgaan. Het programma is daarom breed en zet in op een kansrijke start, goede (voor)scholen, loopbaanoriëntatie en de aanpak van armoede en schulden. Het kabinet investeert €20 miljoen in de aanpak van problematische schulden van mensen. Omdat scholen een cruciale rol spelen in de ontwikkeling en weerbaarheid van de lokale jeugd, sluit het programma aan op versterking van de scholen door te investeren in goede leraren en schoolleiders. In overleg met gemeenten wordt nagegaan wat gezinnen nodig hebben om de stapeling van problematiek in de stedelijke focusgebieden te doorbreken, dan wel te voorkomen. De opgedane kennis en ervaringen in de stedelijke focusgebieden benutten we om de problematiek elders in Nederland ook aan te pakken.
Het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid is een samenwerking tussen BZK, OCW, SZW, JenV en VWS, gemeenten en lokale partners, zoals scholen, woningbouwcorporaties, politie, zorginstellingen, maar bijvoorbeeld ook ondernemers die helpen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te krijgen.
