Het aantal registraties door zorgaanbieders over gedwongen of onvrijwillige zorg nam de afgelopen jaren toe. Het gaat daarbij bijvoorbeeld over gedwongen opnames, vrijheidsbeperkingen, insluiten en vasthouden, het onder dwang geven van medicijnen of iemand verzorgen of wassen die dat niet wil.
Dat blijkt uit de registraties over de afgelopen drie jaar die zorgaanbieders naar de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) stuurden.
Voor de stijging van de cijfers zijn er een paar mogelijke verklaringen, blijkt uit gesprekken met zorgaanbieders:
Betere registraties. Dus zonder dat er echt meer dwang is toegepast dan eerder. Al verschilt de manier van registreren per zorgaanbieder nog steeds, zodat de cijfers onderling lastig te vergelijken zijn.
Er zijn steeds meer patiënten en cliënten met complexe problemen.
Door personeelstekorten in de zorg zijn er steeds meer wisselende medewerkers die hun cliënten minder goed kennen. Dat kan leiden tot het sneller inzetten van gedwongen zorg.
Twee wetten bieden een basis voor het toepassen van gedwongen zorg: de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz). Het uitgangspunt van beide wetten is dwang in de zorg zo veel mogelijk te voorkomen. En als het toch echt nodig is, dan zo min en zo kort mogelijk.
Dat is ook waar de inspectie tijdens bezoeken aan zorgaanbieders naar kijkt en over spreekt. Bij bezoeken aan verpleeghuizen komt vaak het opendeurenbeleid aan de orde. In de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg legt de IGJ bezoeken af die speciaal gaan over het verminderen van dwang in de zorg.
Verder verwacht de inspectie dat zorgaanbieders (en hun koepelorganisaties) er zelf alles aan doen om gedwongen zorg zo veel mogelijk te verminderen. Ook eenduidige registraties zijn belangrijk voor het inzicht over dwang in de zorg, en daarmee voor bewustwording bij zorgverleners.
De inspectie keek alleen naar de gegevens van zorgaanbieders die drie jaar lang cijfers hebben aangeleverd. Dat is driekwart van de zorgaanbieders die dwang mogen toepassen. Daardoor zullen de absolute getallen hoger liggen. Het gaat de inspectie vooral om de stijgende trend die uit de cijfers blijkt. In verpleeghuizen waren de registraties over 2021 door drukte vanwege de coronacrisis niet volledig; dus zal ook de stijging daar vertekend zijn.
|
Aantallen cliënten /patiënten |
2021 |
2022 |
2023 |
|
Geestelijke gezondheidszorg |
7.885 |
8.973 (+14%) |
9.775 (+9%) |
|
Gehandicaptenzorg |
4.456 |
4.627 (+4%) |
4.786 (+3%) |
|
Verpleeghuizen en wijkverpleging |
1.104 |
1.357 (+23%) |
1.379 (+2%) |
|
Totaal |
13.445 |
14.921 (+11%) |
15.940 (+7%) |
Percentages ten opzichte van voorgaand jaar
