Ook dit jaar publiceerde de Nationaal Rapporteur tegen mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen al vier rapporten, de laatste van 20 oktober jl. het jaar ervoor zelfs vijf. De politieke aandacht ervoor blijft echter achter in de programma’s van politieke partijen bij thema’s als bestaanszekerheid, een beter openbaar bestuur en de woningcrisis en de vergadering van de vaste Kamercommissie over dit thema zijn komen te vervallen vanwege het verkiezingsreces. Waarschijnlijk onterecht want mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen zijn wijd vertakt in het criminele circuit en vaak verbonden met drugs en wapens. Vaak worden deze zaken echter niet aan elkaar gelinkt. Maar het gaat niet alleen om criminaliteit, maar ook om de lange termijngevolgen voor slachtoffers. Een heel jong meisje zei ooit in een interview tegen mij: ‘het is vies en doet zeer, maar na drie joints maakt het niet meer uit wie er over mij heen gaat’.
Wanneer we naar cijfers kijken geeft scheidend Rapporteur Herman Bolhaar in 2022 een onthutsend beeld (1). : ‘50% van de meiden en 20% van de jongens maakt voor hun achttiende verjaardag een vorm van strafbaar seksueel geweld mee’. Circa een derde vertelt niets (self silencing ) (2). en ongeveer de helft doet aangifte. Het gaat dan om circa 16.500 incidenten die bij de politie worden gemeld. Als het gaat om beeldmateriaal ziet de politie een toename met een factor 5 in ongeveer 5 jaar. Seksuele uitbuiting is vaak gekoppeld aan andere vormen van mensenhandel zoals arbeidsuitbuiting, met ongeveer 5000 meldingen per jaar, iets wat waarschijnlijk het topje van de ijsberg is. Circa de helft van de slachtoffers wordt opnieuw slachtoffer, iet wat aangeeft dat het om kwetsbare jongeren en jongvolwassenen gaat. Het misbruik is vertakt, hardnekkig en ongrijpbaar en laat volgens Bolhaar diepe sporen achter. Gemeenten en professionals zouden hier meer aandacht aan kunnen besteden maar ook daderschap moeten voorkomen.
Wanneer Conny Rijken halverwege 2022 het stokje overneemt als Nationaal Rapporteur verandert haar boodschap niet. Ze vraagt aandacht voor een hoog recidivegehalte bij daders, het plegen van geweld en andere ernstige delicten, maar ook voor een achterblijvende strafrechtelijke vervolging en gebrek aan bescherming van slachtoffers. Ook de positie van Oekraïense vluchtelingen is kwetsbaar net zoals jongeren in sportclubs en in de jeugdzorg. Ze vraagt aandacht voor psychische problemen als gevolg van misbruik en uitbuiting. Op 20 oktober jl. schrijft ze een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van het Actieplan Programma Samen tegen Mensenhandel (3). Daarin constateert ze dat het vorige Actieplan niet is geëvalueerd, er geen concrete acties zijn uitgekomenen er een gebrek is aan strategische samenwerking. Het staat er allemaal heel beleefd, maar het heeft er alle schijn van dat we nauwelijks opschieten. In de praktijk gaat seksueel misbruik en mensenhandel gewoon door als gevolg van gebrek aan prioriteit en menskracht.
Hoe ging het verder met het meisje uit het interview? Ze vertelde dat ze 12 was toen ze voor het eerst in een hotel werd verkracht. Met het beeldmateriaal werd ze onder druk gezet om haar mond te houden en drugs zorgden ervoor dat ze het voortdurende misbruik volhield. Er verscheen op internet meer akelig beeldmateriaal van haar op SM sites. Ze ging spijbelen op school en ontwikkelde gedragsproblemen, maar vertelde niemand wat haar overkwam. Toen ze s ’nachts vaker wegbleef sloeg haar moeder alarm bij jeugdzorg, die haar prompt uit huisplaatste zonder dat ze wisten wat er aan de hand was (geen verklarende analyse). Toen de problemen verergerden met snijden en suïcidepogingen en stoppen met eten (complexe Posttraumatische Stres stoornis) werd ze geplaatst en een gesloten jeugdzorginstelling, waar ze niet voor PTSS werd behandeld maar wel misbruikt werd. Weer terug naar huis weigerde de gemeente te betalen voor de noodzakelijke zorg, ook niet toen de werkelijke toedracht boven water kwam. Inmiddels is ze 18, woont op zichzelf en zijn vooruitzichten op noodzakelijke hulp voor trauma verkeken, want de GGZ vind haar ‘te complex’ door de combinatie van PTSS en drugsverslaving. Toen ik haar voor dit stukje belde zei ze dat het ‘wel’ goed met haar ging maar geen geld had omdat ze nog wachtte op een uitkering. Maar ze moest snel ophangen want de taxi stond voor.
Bijna alle politieke partijen zijn op dit moment voor meer geld naar onderzoek, vooral volgens sommige partijen als het bedrijfsleven betaalt. Het gaat dan vaak over technologische oplossingen voor maatschappelijke problemen volgens het medische model: de juiste diagnose met de juiste behandeling levert genezing op. Maar voor de taxi die haar naar de volgende klant brengt kijken we weg. We willen graag betalen voor grootse oplossingen voor ingewikkelde problemen, maar voor de menselijke tragedie om de hoek blijft het stil.
file: Kerncijfers+en+inzichten+mensenhandel+en+seksueel+geweld+tegen+kinderen+-+met+reflectie+Herman+Bolhaar-1.pdf
Seksueel misbruikte meisjes horen niet in een gesloten instelling
https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/brieven/2023/10/23/reflectie-op-het-programma-samen-tegen-mensenhandel
