Een mooie uitdaging voor beleidsmakers is om met eenvoudige maatregelen positief effect te sorteren. Tijdens een rondetafelgesprek bespraken wij een maatregel die administratieve lasten in de jeugdhulp verlaagt en die helpt sturen op de duur van jeugdhulptrajecten.
Maar voordat we in de jeugdhulp duiken, eerst een voorbeeld uit de medische hoek. Iedereen kent paracetamol. Dit is echter niet zo’n onschuldig pilletje als veel mensen denken. Neem je er teveel van, door chronisch gebruik of ineens, dan kan dat je lever ernstig beschadigen. Je kunt er zelfs aan overlijden. Dit is niet alleen een theoretisch risico. Het Nationaal Vergiftigingen Centrum (NVIC) kreeg in 2022 2.844 meldingen van mogelijke vergiftigingen met paracetamol(1).
Andere landen kennen dit probleem. Een ogenschijnlijk simpele oplossing die verschillende landen doorvoeren, is het verkleinen van de hoeveelheid paracetamol die vrij verkrijgbaar is. In het Verenigd Koninkrijk is er ook onderzoek gedaan naar de effecten van het verkleinen van de kleinere maximale verpakking. Ruim tien jaar na invoering van de maatregel bleek het aantal overlijdensgevallen als gevolg van een overdosis paracetamol met 43% te zijn afgenomen(2).
Soms kan iets simpels kennelijk effectief zijn. Zo bespraken wij tijdens de rondetafel ‘aanbieder gestuurd werken’ eerder dit jaar met een aantal gesprekspartners van gemeenten en een jeugdhulpaanbieder een interessante pilot in regio Alkmaar waaraan adviseurs van TransitiePartners hebben meegewerkt.
In de landelijke Hervormingsagenda Jeugd is als een opgave benoemd om als gemeenten en als opdrachtgever te sturen op het verkorten van de trajectduur van behandeltrajecten in de Jeugdzorg. Hoe doe je dat als gemeente, zonder je met elk hulptraject in detail bezig te houden en je te bemoeien met de inhoud van de hulp?
Veel trajecten worden in de praktijk verlengd. Aanvragen voor een verlenging worden vaak per geval door een toegangsmedewerker inhoudelijk beoordeeld. Hierdoor ontstaat onbewust enige willekeur in hoe uitgebreid deze behandeld worden, afhankelijk van hoe druk het is. Als de gemeente vanuit de beoordeling vragen heeft over de aanvraag, leidt dit vaak tot ingewikkelde discussies. Want je informatiepositie als gemeente is beperkt bij een individuele casus. Je hebt niet het totale, feitelijke beeld over die aanbieder. Bijvoorbeeld hoe vaak die om een verlenging vraagt. En de gemeentelijke medewerker kent de inhoud van de casus minder goed dan de medewerker van de zorgaanbieder.
De consequentie hiervan is dat je veel tijd kwijt bent terwijl je een beperkte impact hebt. Dan wordt vaak eerder de afweging gemaakt om aan de hand van de aangeleverde informatie een verleningsbeschikking af te geven.
In de pilot in de Regio Alkmaar werden aanvragen die rond dezelfde tijd afliepen voor een verlenging niet individueel beoordeeld, maar in bulk afgestemd met de zorgaanbieder(3). Dit was mogelijk bij de grotere aanbieders die voldoende omvang hebben. Zorgaanbieders konden voor 10 of meer toewijzingen in een lijst in bulk de verlengingen aanvragen. Met vooraf bepaalde criteria over bijvoorbeeld het afschalen van zorg, het aantal verlengingen dat al vooraf is gegaan en de declaratiegeschiedenis was voor de aanbieder. Daarmee was het meteen duidelijk welke aanvraag van een korte toelichting moest worden voorzien, of niet. Zo konden de toegangsmedewerkers in deze lijsten snel onderscheiden waar de onderbouwing helder was en waar eventueel nog over gesproken moet worden met de zorgaanbieder.
De eerste ervaringen zijn positief. Aanbieders krijgen beter inzicht, hebben minder administratieve lasten en lijken scherper te zijn in het volume dat zij aanvragen. Het geeft gemeenten meer inzicht in patronen per aanbieder en toegangsmedewerkers kunnen hun aandacht beter focussen. De werkwijze is bovendien een consequente doorvertaling van de inkoopdoelen van de regio om o.a. te sturen op verlaging van het aantal kinderen in jeugdhulp. De aanpak moet nog wel verder ontwikkeld worden. Ook kost het tijd voordat iedereen vertrouwd is met de nieuwe werkwijze, zoals gesprekken met aanbieders op een andere manier voeren. Ook vraagt het om een goed samenspel tussen alle betrokkenen. Maar de weg die de regio is ingeslagen verdient zeker navolging.
