In het samenvattend rapport over de uitvoering van de Zorgverzekeringswet (Zvw) door zorgverzekeraars 2022 concludeert de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) dat zorgverzekeraars veel inspanning leveren maar dat er belangrijke aandachtsgebieden blijven. Afgelopen jaar bleek uit een aantal onderzoeken van de NZa dat de houding van de zorgverzekeraars te weinig sturend en proactief is. De NZa verwacht van de zorgverzekeraars echt meer regie op het optimaal benutten van de beschikbare zorgcapaciteit en het verkorten van wachttijden en wachtlijsten. Daarom voert de NZa dit jaar een vervolgonderzoek uit in een aantal regio’s met grote toegankelijkheidsknelpunten. Daarbij kijken we of zorgverzekeraars voldoende handelen in lijn met hun zorgplicht. Als wij constateren dat dit niet het geval is, kan dat leiden tot handhaving.
De noodzakelijke transformatie in de zorg, waarbij de gezondheid van de patiënt centraal staat, is niet door een individuele partij te volbrengen. Samenwerking en informatiedeling zijn noodzakelijk tussen de verschillende zorgverleners, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, zorgkantoren en het sociaal domein. Die noodzaak is groter dan ooit. Zorgverzekeraars spelen daarin een belangrijke rol. Zij kunnen bijvoorbeeld regioplannen met andere partijen gezamenlijk tot stand brengen en impactvolle transformaties in regio’s helpen uitvoeren. In het Integraal Zorgakkoord zijn hierover in 2022 tussen zorgverzekeraars, zorgaanbieders, zorgprofessionals, gemeenten en het ministerie van VWS afspraken gemaakt.
Zorgverzekeraars kunnen met hun contractering sturen op kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg. Naast de afspraken over volume en prijzen in financiële contracten zijn andere inhoudelijke contractuele afspraken nodig om veranderingen op gang te brengen en te houden. In 2022 constateerden we dat zorgverzekeraars gerichtere afspraken met zorgaanbieders kunnen maken over het oplossen van toegankelijkheidsknelpunten. Voor een goede zorginkoop is het nodig dat zij sturen op inzicht in vraag en aanbod, regie voeren op oplossingen voor schaarste en zo nodig (financieel) comfort bieden om zorg beschikbaar en toekomstbestendig te houden.
De NZa ziet erop toe dat zorgverzekeraars verzekerden goed informeren. Het is belangrijk dat consumenten bruikbare informatie krijgen van zorgverzekeraars die hen helpt tijdens het keuzeproces. Zo kunnen zij een goede keuze maken voor een (nieuwe) zorgverzekering. Het afsluiten van contracten tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders verliep voor 2023 moeizamer dan in voorgaande jaren. Veel contracten waren pas na 1 januari 2023 rond. Daardoor was het voor verzekerden niet altijd duidelijk of de zorgaanbieder van hun keuze gecontracteerd is in het nieuwe polisjaar. Dat is onwenselijk en zorgt voor onzekerheid bij verzekerden. We vinden het daarom van groot belang dat consumenten aan het begin van de overstapperiode duidelijkheid hebben over het gecontracteerde zorgaanbod. Ook moeten de gevolgen bij het kiezen van een niet-gecontracteerde zorgaanbieder duidelijk zijn. Op dit moment werkt de NZa aan een handvattendocument met gedragsnormen voor zorgverzekeraars en zorgaanbieders. Deze normen moeten leiden tot een soepelere contractering en betere informatieverstrekking voor verzekerden.
