Woedende menigte, verwrongen gezichten, spreekkoren, vuurwerkbommen, ME en waarschuwingsschoten op de stoep van kleine wijk- en clubgebouwen in pittoreske dorpjes. Met aandacht volg en zie ik de berichtgevingen over de falende opvang van vluchtelingen. Soms hartverwarmend nieuws. Soms zorgwekkend of zelfs angstaanjagend. De boodschap van de meeste Nederlanders is vaak dezelfde: Mensen die zijn gevlucht uit hun vaderland moeten we met warmte onthalen. Hoe komt het dan dat er naast de warmte ook zoveel woede en haat op de tv te zien is?
Ik denk dat het in veel gevallen niets te maken heeft met het terug willen jagen van vluchtelingen naar het eigen land van herkomst. Het valt me op dat de vluchteling zelf of de verhalen over zijn achtergrond nauwelijks centraal staan in de berichten. Ik denk dat veel mensen nog nooit in hun leven een vluchteling hebben gesproken. Ze weten niet waar ze vandaan komen en wat ze tijdens hun vlucht hebben meegemaakt. Mensen worden niet midden in de nacht wakker van dit zogenaamde ‘vluchtelingenprobleem’. Ik denk dat zij de slaap niet kunnen vatten door de ‘vluchtelingenoplossing’ waarmee zij worden lastiggevallen door mensen, die niet eens woonachtig zijn in hun dorp of stad.
De afgelopen jaren heb ik als trainer bij MEEK2 en consulent bij de MEE Plus Groep veel mensen ontmoet. De ene ontmoeting was vluchtig, de andere langdurig. Sommige mensen zou ik op straat niet meer herkennen, terwijl anderen me voor de rest van mijn leven zullen bijblijven. In zeldzame situaties ben ik door mensen met zoveel enthousiasme en warmte ontvangen, dat ik me onmiddellijk erg thuis voelde bij hen. Alsof ik een onderdeel was geworden van hun gezin.
Het gevolg was dat ik tijdens de beeldvormende gesprekken dacht maar een half woord nodig te hebben. Ik sprak dezelfde taal of ik voelde me vertrouwd met hun waarden en normen. Ik was in de veronderstelling dat ik hierdoor in no-time in staat was hun vragen of problemen op te lossen. Als ik heel erg stoutmoedig was dan kon ik deze mensen zelfs gaan overtuigen van mijn oplossingen en ideeën. Niet dat ik als trainer en consulent de waarheid in pacht had, maar ik zou ze mijn oplossingen zo gunnen.
Maar…
Hoezeer ik me ergens ook thuis en op mijn gemak kan voelen, ik zal op een gegeven moment toch weer de deur achter me dichttrekken en terugkeren naar mijn eigen thuis. Vanaf het moment dat ik mijn auto in stap, zullen mensen verder gaan met hun leven en ik met het mijne. Ik ben deskundig over mijn leven en zij zijn deskundig over dat van hen.
Zodra ik ook maar de illusie heb dat ik deskundig ben over het leven van anderen en denk te weten wat anderen nodig hebben, dan gaat het mis. Binnen Sociale Netwerk Versterking verwoorden we het zo:
Professionele hulpverleners zijn altijd passanten. Ze zijn niet 24 uur per dag en 7 dagen in de week in de directe omgeving van de cliënt aanwezig. Hierdoor bieden zij geen echte continuïteit. Familie en vrienden zijn vaak langduriger met elkaar verbonden en staan dichter bij de cliënt. De motieven en perspectieven van belangrijke personen uit het sociaal netwerk, verschillen doorgaans ook van die van de professional.
Ik ben benieuwd hoe de ‘vluchtelingenoplossing’ opgelost gaat worden. Hopelijk kunnen de vluchtelingen en hun verhalen een plekje krijgen in de nieuwsberichten. Misschien kan de gastvrijheid en vrijgevigheid van de Nederlandse burger de aandacht krijgen die ze verdient.
Dat kan mijn inziens door omstandigheden te scheppen waar burgers, vluchtelingen, steunfiguren en/ of belangenbehartigers elkaar kunnen ontmoeten, verhalen kunnen delen en plannen kunnen maken met elkaar. Geef mensen informatie, eventuele kaders en de vrijheid om te zoeken naar eigen oplossingen op maat. Een eigen plan zorgt voor eigenaarschap en vergroot de intrinsieke motivatie om gemaakte afspraken na te komen. Een karwei voor een ander opknappen vindt niemand leuk, vooral als je je niet gezien en gehoord voelt.
Maar…
Gelukkig ligt de verantwoordelijkheid voor het mislukken van een plan bij degene die het plan heeft bedacht.
