Het gaat niet goed met de mentale gezondheid van jongeren in Nederland. Eenzaamheid, depressie-, angststoornissen en eetstoornissen nemen enorm toe. Dit blijkt onder andere ook uit de recente Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs. Op 14 en 15 december kan de vaste Kamercommissie OCW schriftelijk vragen stellen of inbreng leveren over deze monitor en over het Nationaal Programma Onderwijs: voortgang najaar 2021. MIND pleit ervoor dat de onderwijsministers Slob en Van Engelshoven actief het Nationaal Preventieakkoord Mentale Gezondheid mede mogelijk maken en de beschikbare gelden voor het Nationaal Onderwijs Programma inzetten voor de mentale gezondheid van kinderen en jongeren.
Uit de monitor van het Trimbos Instituut blijkt dat er sterke verbanden zijn tussen het ervaren van (heel) veel stress en prestatiedruk enerzijds, en psychische internaliserende klachten en emotionele uitputting anderzijds. Studenten die veel stress en/of prestatiedruk ervaren, hebben ook een mindere mate van positieve mentale gezondheid en veerkracht. Ook het jaarlijkse CBS onderzoek en dat van MIND naar de impact van Corona, tonen aan dat steeds meer jongen last hebben van psychische klachten. Door de corona-pandemie nemen deze klachten helaas alleen maar toe.
“Er is gebrek aan aandacht voor de psychische gezondheid, herkennen en signaleren van problemen vanuit docenten, mentors en decanen. Zolang jij dingen haalt, gaat het goed met je.” – Deelnemer focusgroep visie van jongeren op mentale gezondheid in het onderwijs.
Helaas is bovenstaand citaat nog steeds de realiteit. Dit moet veranderen. Wij vragen Minister Van Engelshoven om zich samen met VWS sterk te maken voor een Nationaal Preventieakkoord Mentale Gezondheid met specifieke aandacht voor de mentale gezondheid van studenten en de benodigde middelen om studenten passend te ondersteunen. Betrek ook de studenten zelf bij het maken van concrete plannen. Goede initiatieven met concrete ideeën zijn bijvoorbeeld Lieve Mark en Frisse Gedachtes.
MIND is verheugd dat het Nationaal Programma Onderwijs in de corona-crisis is ingezet om herstel en perspectief te bevorderen. De nadruk ligt nu echter vooral op het beperken of herstellen van cognitieve achterstanden. MIND wil dat het beschikbare geld ook wordt besteed aan mentale gezondheid. Anno 2021 is het niet meer uit te leggen dat kinderen en studenten wel gymles krijgen maar geen les in mentale gezondheid. Zet dit geld direct in voor het bijbrengen van meer sociaal-emotionele vaardigheden van kinderen en jongeren.
De prestatiedruk in het onderwijs is te hoog. Wij roepen de ministers op om in alle maatregelen en regelgeving de impact op de mentale gezondheid van leerlingen en studenten mee te wegen en daarin effectief bij te dragen aan verlaging van de prestatiedruk. Denk hierbij aan het bindend studieadvies, toetsroosters en tijd voor ontspanning. Wij zijn erg verheugd te horen over de plannen om het leenstelsel af te schaffen. Om van een burn-out naar een mentaal gezonde samenleving te gaan, moet meer gedaan worden om mentale problemen te voorkomen. Zie het eerder door ons ingebrachte Deltaplan Mentale Gezondheid waarin wij wijzen op de samenhang van mentale gezondheid met wonen, werken, onderwijs, financiën, sport en ontspanning, zorg en ondersteuning en de samenleving. Breng mentale gezondheid naar de jongeren toe en voorkom zo uitval en hoge zorgkosten. Jongeren zeiden het zelf tijdens de MIND Young Design Day op 26 november: onderwijs is één van de belangrijke pijlers waarop een mentaal gezonde toekomst gebouwd kan worden.
