Vandaag is het plan van aanpak Stop Femicide! gepresenteerd. Femicide is dodelijk geweld tegen vrouwen en meisjes en komt in alle lagen en delen van de Nederlandse samenleving voor. Het kabinet wil er alles aan doen om femicide en andere vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes te voorkomen. Daarom zet het kabinet onder andere in op het beter herkennen van geweldssignalen door bijvoorbeeld politie, justitie en Veilig Thuis en eerder ingrijpen bij huiselijk geweld om verdere escalatie te voorkomen. Bij het maken van de aanpak is intensief samengewerkt met nabestaanden van femicide-slachtoffers, ervaringsdeskundigen van huiselijk geweld en kindermishandeling, organisaties die in de praktijk werken met slachtoffers en plegers van huiselijk geweld en kindermishandeling en wetenschappelijke instituten.
Staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS): “Femicide is een probleem van de hele samenleving. Het is te groot en te complex om alleen naar de zorg, politie, justitie of onderwijs te kijken voor een oplossing. Het is dan ook essentieel om samen alles te doen wat we kunnen om het broodnodige verschil te maken. De aanpak die we vandaag presenteren is er op gericht dat we samen op allerlei manieren sneller en beter in actie komen als er gevaar dreigt. Het is zeker geen knop die je omzet waarmee zaken voortaan beter zijn geregeld. We zullen hard moeten blijven werken om steeds het beste te blijven doen voor vrouwen en meisjes. We zullen nabestaanden hier de komende jaren bij blijven betrekken en onze plannen aanscherpen waar dat nodig is.”
Minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming): “Vrouwen worden veel te vaak slachtoffer van geweld. Uit jaloezie, controledrang, angst of haat. Soms zelfs met dodelijke gevolgen. Elk slachtoffer van femicide is er één te veel. We hebben geen dag te verliezen om femicide te stoppen. En daarvoor hebben we iedereen hard nodig; in de politiek maar ook bij de politie, het OM, Veilig Thuis en de samenleving. Samen kunnen we potentiële slachtoffers beter beschermen, de opsporing verbeteren, herhaling voorkomen en daders gepast straffen. In dit plan van aanpak staan concrete stappen voor deze samenwerking.”
Minister Robbert Dijkgraaf (Emancipatie): “Femicide is de verschrikkelijkste uiting van genderongelijkheid die je je kunt voorstellen. De grondoorzaken van dit geweld liggen verankerd in de sociale normen van onze samenleving over hoe mannen en vrouwen met elkaar omgaan. Als minister van Emancipatie ben ik blij dat er nu een plan van aanpak tegen femicide ligt. Ik wil de nabestaanden van femicide slachtoffers danken voor hun jarenlange inzet om dit op de politieke agenda te krijgen en voor hun belangrijke bijdrage aan dit plan. Ik zie het als een opdracht aan ons allemaal om genderstereotype beelden te blijven doorbreken en scheve machtsverhoudingen tegen te gaan. Daarmee dragen we bij aan de emancipatie en veiligheid van vrouwen.”
Bij de meeste gevallen van moord en doodslag op vrouwen is de dader (ex-)partner of familielid. Daarom bouwt de aanpak van femicide voort op de aanpak van huiselijk geweld, met extra aandacht voor het vergroten van deskundigheid specifiek over femicide en samenwerking tussen betrokken partijen. Het plan bestaat uit vier pijlers waarbinnen tien prioriteiten zijn benoemd die de komende twee jaar met voorrang opgepakt worden. Het is belangrijk om signalen beter te herkennen die kunnen wijzen op femicide, zogenaamde ‘rode vlaggen’. Voorbeelden hiervan zijn onder andere: stalking, intieme terreur of bedreiging. Het creëren van bewustwording en het bieden van duidelijke handelingsperspectieven zijn hierbij essentieel, voor professionals, mogelijke slachtoffers en omstanders. Bij vermoedens of signalen van geweld of stalking, is een juiste en vooral tijdige reactie van groot belang voor de bescherming van slachtoffers en de aanpak van de plegers. Prioriteiten zijn zowel het verbeteren van de strafrechtelijke aanpak van psychisch geweld als de hulpverlening voor slachtoffers.
Femicide raakt vrouwen uit alle lagen van de bevolking en is niet gerelateerd aan geloof of financiële status. Er is vaak sprake van ongelijkheid, dwang en controle. In de periode 2018-2022 zijn er volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 172 van de 217 gedode vrouwen omgebracht door iemand uit de huiselijke kring. Dat is bijna 80%. Het aantal jaarlijkse slachtoffers van femicide is gedurende deze periode niet afgenomen. Dit onderstreept het belang van een plan van aanpak om femicide te stoppen. Het plan zal samen met gemeenten, regio’s en veldpartijen ook regionaal en lokaal vertaald worden.
