GGD’en en gemeenten maken buitenruimten rookvrij met borden van de Rookvrije Generatie. Een belangrijke bijdrage aan een gezonde leefomgeving. Maar hoe zit het met de naleving? Blijven rookvrije terreinen echt rookvrij? Dat is een ander verhaal. Mensen roken vaak toch waar dat niet mag. Onderzoeker Sophie Jooren deed onderzoek naar de naleving van rookvrije buitenruimten. In dit blog geeft ze concrete adviezen hoe je ervoor kan zorgen dat deze terreinen ook écht rookvrij blijven.
Mensen die roken houden zich eerder aan rookvrije plekken als ze het beleid begrijpen, accepteren en zich gesteund voelen om te stoppen. Andersom houden mensen er zich niet aan als ze het gevoel hebben dat ze gestigmatiseerd worden, ze het beleid overdreven vinden of als ze geen vertrouwen hebben in het beleid. Ook verslaving kan een rol spelen, dan lukt het ze gewoonweg niet om zich aan de regels te houden. Feit is dat mensen nog vaak roken op plekken waar een rookverbod geldt. Hoe kunnen GGD’en en gemeenten zorgen voor het naleven van de regels?
Samen met collega’s ben ik in de internationale wetenschappelijke literatuur gedoken om te ontdekken hoe de naleving kan worden verbeterd. We hebben specifiek gekeken naar wat werkt, voor wie en onder welke omstandigheden. Op basis van ons onderzoek hebben we een aantal concrete adviezen voor GGD’en en gemeenten om te zorgen voor een goede naleving.
Allereerst is het belangrijk om duidelijk vast te leggen wie verantwoordelijk is voor het aanspreken van mensen in rookvrije buitenruimten. We adviseren je om daarover afspraken te maken met alle betrokken partners. Maar toch, het aanspreken zelf blijft een lastige kwestie.
Op de website van Rookvrije Generatie staan tips om het gesprek aan te gaan. Spreek mensen bijvoorbeeld op een vriendelijke manier aan. Misschien weten ze niet dat het terrein rookvrij is. En besteed geen energie aan mensen die niet willen meewerken of onvriendelijk reageren.
Tips en tricks voor naleving van Rookvrije Generatie.
E-learning ‘Rokers aanspreken op een rookvrij terrein’ van 15 minuten van het Vlaams Instituut Gezond Leven.
Folder ‘Hoe voert u het gesprek over het rookvrije schoolterrein’ van Gezonde School om met jongeren in gesprek te gaan.
Training van Pharos over Rokers aanspreken op Rookvrije Omgevingen wordt overgedragen aan Medipro en VKN.
Naast het op een goede manier aanspreken van rokers is duidelijke, visuele communicatie belangrijk. De borden van de Rookvrije Generatie zijn overal hetzelfde en inmiddels herkenbaar in het hele land. Blijf aandacht vragen voor rookvrije plekken, zodat nieuwe mensen, zoals bij sportclubs of in parken, weten dat er een rookvrij beleid is. Dat kan bijvoorbeeld met een jaarlijkse actie of een campagne.
Bekijk de actie ‘Hou ‘t leuk met je peuk’ van GGD Gooi en Vechtstreek. Zij hebben de actie gekoppeld aan een specifiek thema, namelijk peukenafval.
GGD Hollands Midden heeft een kaart gemaakt met alle rookvrije plekken binnen de GGD.
De wijk Presikhaaf in Arnhem heeft een eigen campagne opgezet: Rookvrij Presikhaaf.
Tot slot is het belangrijk dat je consistent bent als je een buitenruimte rookvrij maakt. Als er bijvoorbeeld nog asbakken aanwezig zijn of als je een speciale rookruimte op een rookvrij terrein maakt, dan geef je daarmee een onduidelijk signaal af. Dit kun je makkelijk over het hoofd zien, maar het kunnen net deze zaken zijn die zorgen voor draagvlak en naleving van rookvrij beleid.
