‘Waardig werk’ is een begrip dat vast niet dagelijks op de werkvloer klinkt. Toch zou het voor alle soorten werk moeten gelden. De SER ziet waardig werk als een belangrijke pijler voor brede welvaart. Waardig werk is veilig en gezond werk op basis van goede arbeidsvoorwaarden, een eerlijke beloning en zeggenschap.
Op dit moment ervaren veel mensen onzekerheid over hun werk en inkomen. Ze hebben onvoldoende grip op hun werk, bijvoorbeeld als het gaat om werktijden, inkomenszekerheid en talentontwikkeling. En dat terwijl deze tijd veel aanpassingsvermogen vraagt. De komende jaren zullen in veel sectoren bestaande banen verdwijnen en juist nieuwe verschijnen. De banen die blijven, zullen in veel gevallen van karakter veranderen. Ook daarom moeten we investeren in waardig werk. En daarin hebben zowel werknemers als werkgevers en de overheid iets in te doen.
Voor werkenden is het van belang om zich hun hele leven te blijven ontwikkelen. Dat is nodig om grip te houden op het werk. Het is ook van belang voor de arbeidsproductiviteit, de bedrijfsontwikkeling en het verdienvermogen. Het is belangrijk dat mensen zich kunnen aanpassen aan ontwikkelingen in de economie en op de arbeidsmarkt. Dat vraagt een proactieve houding. Als je pas in actie komt wanneer je huidige werk in de gevarenzone belandt, ben je te laat. Voorwaarde is dat mensen hun leven lang een beroep kunnen doen op publiek bekostigd onderwijs. Al kan dat leren en ontwikkelen ook informeel: op de werkvloer of in een combinatie van werken en leren.
Voor ondernemers is het essentieel om te investeren in een activerende, inclusieve arbeidsmarkt. Niet alleen omdat zij daar zelf profijt van hebben, maar ook omdat zij bijdragen aan een groter belang: zorgen dat alle mensen kunnen meekomen en zo bevorderen dat mensen ook een volgende baan kunnen vinden. Als alle werkgevers dat doen, heeft iedereen daar baat bij. Door medewerkers ontwikkelingskansen te bieden, dragen werkgevers bij aan een bredewelvaartseconomie met goede, zekere banen en minder ongelijkheid.
Voor de overheid is er de taak om te bevorderen dat transities rechtvaardig verlopen. De overheid kan de veranderingen die noodzakelijk zijn om tot waardig werk te komen, ondersteunen met regelgeving en stimuleren met subsidies en belastingen. Denk aan nieuwe rechten en plichten rond hybride werken, een leven lang ontwikkelen en ondersteuning bij mantelzorg. De overheid heeft ook de taak om de sociale dialoog aan te jagen. Bijvoorbeeld over vragen als welke sociale bescherming bij de arbeidsmarkt van de toekomst hoort en hoe recht kan worden gedaan aan groepen in kwetsbare posities.
De veranderingen die gaande zijn, bieden kansen, maar ook risico’s. Hoe kunnen we de autonomie van werkenden versterken, de kwaliteit van werk verbeteren en de arbeidsmarkt inclusiever maken? Hoe kunnen we op verantwoorde wijze met arbeidsmarktkrapte en arbeidsmigratie omgaan? Hoe komen we tot technologische en sociale innovaties en versterking van de arbeidsproductiviteit?
Deze uitdagingen vragen gezamenlijke actie, zelfs een gezamenlijk commitment. Alleen samen kunnen we de concurrentiekracht van bedrijven en het verdienvermogen van Nederland versterken. En vooral: een sterke en duurzame bredewelvaartseconomie opbouwen waarin de welvaart eerlijk wordt verdeeld en alle werk waardig werk is.
