In hoeverre lukt het de regio’s om de wachttijden in de ggz terug te dringen? Wat zijn hierbij de succesfactoren? Het Trimbos-instituut en het Nivel gaan dit onderzoeken, samen met ervaringsdeskundigen en cliëntvertegenwoordigers van InBegrepen en MIND. De evaluatie is in augustus 2023 gestart en duurt 2 jaar.
Als mensen worden verwezen naar de ggz is er sprake van psychische nood, die om andere, vaak intensievere zorg vraagt dan de huisarts of POH-ggz kunnen bieden. Juist dan is het bieden van perspectief op hulp en spoedig herstel essentieel. Maar in plaats daarvan komen mensen in de wachtstand te staan. Het persoonlijk leed en de maatschappelijke kosten die hiermee gepaard gaan kunnen vermeden worden door een goede aanpak van de wachttijden. Daarom gaat deze evaluatie – samen met de betrokken partijen in de regio’s – na, wat wel en wat niet werkt in de wachtlijstaanpak en wat we van elkaar kunnen leren.
“Met deze evaluatie willen we bijdragen aan het achterhalen van werkzame elementen van de wachtlijstaanpak, zodat regio’s meer grip krijgen op dit taaie vraagstuk. Met als einddoel dat cliënten tijdiger en beter geholpen worden.” – Jasper Nuijen, senior projectmedewerker Zorg & Participatie bij het Trimbos-instituut
Om de groeiende wachtlijsten in de ggz te helpen terugdringen zijn er in de afgelopen jaren regionale ‘versnellers’ ingezet. Sinds 2022 gebeurt dit met subsidie vanuit het ZonMw-programma ‘Versnellers in de ggz’. Een versneller is iemand die zich richt op het ondersteunen van het opbouwen, voortzetten of uitbreiden van regionale samenwerking van de ggz met andere partijen, zoals huisartsenpraktijken, het sociaal domein, herstelinitiatieven en verzekeraars. In het evaluatietraject is specifiek aandacht voor de manieren waarop domeinoverstijgende samenwerking en de inzet van versnellers een bijdrage kunnen leveren aan het verkorten van wachttijden.
“Het is belangrijk dat cliënten ook een plek hebben binnen het hele proces. Zij zijn bij uitstek de aangewezen mensen die een bijdrage kunnen leveren aan de ‘versnellers in de ggz’, vanuit de problemen waar zij tegenaan lopen in deze grote problematiek.” – Jan Dijkgraaf, MIND
De komende maanden zullen het Trimbos-instituut en Nivel samen de regio’s bepalen met welke middelen en activiteiten de regio’s de wachttijden willen terugdringen en wat hun doelen hierbij zijn. Tijdens het evaluatietraject wordt samen met de regio’s nagegaan in hoeverre het lukt om hun doelen te bereiken en wat daarbij succesfactoren, knelpunten en geleerde lessen zijn.
“Door samen met versnellers en andere stakeholders uit de regio’s een verandertheorie te construeren, krijgen we scherp of de huidige inspanningen rond domein-overstijgend samenwerken effectief zijn of dat er andersoortige oplossingen nodig zijn om de ggz weer toegankelijk te krijgen.” – Jenny Boumans, wetenschappelijk medewerker Zorg & Participatie bij het Trimbos-instituut
Bevindingen uit de evaluatie worden tussentijds met de regio’s uitgewisseld tijdens bijeenkomsten. Zo kunnen regio’s elkaar op korte termijn versterken en van elkaar leren. Bevindingen worden ook gedeeld op een digitaal platform zodat deze ook benut kunnen worden door (nog) niet-gesubsidieerde regio’s. Halverwege wordt een tussenrapportage opgesteld. De eindresultaten verwachten de onderzoekers over twee jaar te kunnen delen via een eindrapportage en een symposium.
“Zowel cliënten als zorgverleners hebben veel last van de wachttijden voor de ggz. Met kennis over wat regionaal wel en ook juist niet werkt om de wachttijden te verminderen, wordt eenieder – van praktijkprofessional en cliënt tot beleidsmaker – die kan bijdragen aan toekomstige verbeteringen in staat gesteld om dit zo goed mogelijk te doen.” – dr. Tessa Magnée, onderzoeker huisartsenzorg en GGZ, Nivel