De VNG is tijdelijk gestopt met het delen van persoonsgegevens in het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ). De partners in het IKZ wisselden tot nu toe gegevens uit conform het informatieprotocol dat bij de oprichting van het IKZ is gepubliceerd in de Staatscourant.
De Autoriteit Persoonsgegevens had eerder geen bezwaar tegen deze gegevensdeling. Na intern onderzoek concludeert de VNG echter dat er op dit moment geen robuuste grondslag is om persoonsgegevens te delen. De recent aangenomen Wet bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg (Wbsrz) maakt dit alsnog mogelijk. Naar verwachting is deze wet vanaf juli 2024 van kracht.
In het IKZ werken negen landelijke partners samen om zorgfraude te bestrijden. Daarvoor wisselen de partners gegevens over zorgaanbieders uit. Vorig jaar bleek dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) persoonsgegevens had gedeeld met gemeenten terwijl dat niet mocht. De VNG is in reactie daarop gestopt met het delen van bijzondere persoonsgegevens en heeft onderzoek gedaan naar een wettelijke grondslag voor het delen van persoonsgegevens.
Uit de onderzoeken blijkt dat het delen van persoonsgegevens op dit moment niet mag. Dat is een tegenvaller in de fraudebestrijding; het staat haaks op de taken van gemeenten om toezicht te houden op de Wmo en de Jeugdwet, en om kwetsbare inwoners te beschermen tegen malafide zorgaanbieders. Het strookt ook niet met de gewenste aanpak, zoals die is vastgelegd in de Wbsrz. Een overgangsperiode tot de wet van kracht is, is echter niet mogelijk.
De samenwerking in het IKZ gaat overigens gewoon door. Gegevens uitwisselen over organisaties is namelijk wel mogelijk. Dat is een belangrijk onderdeel van de aanpak van malafide zorgaanbieders. Naar schatting komen enkele honderden miljoenen euro’s per jaar terecht bij frauderende aanbieders, ten koste van mensen die ondersteuning nodig hebben uit de Wmo of Jeugdzorg. Een gedegen aanpak is dan ook essentieel. Zodra de Wbsrz van kracht is, kunnen de VNG en gemeenten meer doen om zorgfraude te bestrijden.
De VNG heeft bij het IKZ aangesloten gemeenten per brief geïnformeerd over de gevolgen van het niet kunnen delen van persoonsgegevens.
