Tweede Kamer: ‘Tussen hoop en vrees’

‘Op papier gebeurt er veel, maar papier is geduldig, wanneer gaat er nu echt iets veranderen?’, vraagt PVV-Kamerlid Maeijer tijdens het commissiedebat Jeugdbeleid gisteren in de Tweede Kamer. Kamerlid Westerveld van GroenLinks is boos, niet op de huidige staatssecretaris persoonlijk, maar wel op de opeenvolgende bewindspersonen die te weinig deden. De nieuwe bewindspersonen krijgen wel het voordeel van de twijfel van veel Kamerleden, maar moeten laten zien dat zij nu echt doorpakken. De Kamer zal de verdere uitwerking kritisch volgen en vraagt de bewindspersonen om tempo en een concretere uitwerking van zowel de inhoud als de planning. Kamerlid Simons van Bij1 vat haar gevoel aan het einde van het debat samen: ‘tussen hoop en vrees, met veel onbeantwoorde vragen’. SP-Kamerlid Kwint steunt de ‘richting’ van de verbeterplannen, maar stelt: ‘the devil is in the details’. ChristenUnie-woordvoerder Ceder constateert: ‘de deadlines en termijnen van de hervormingen blijven wazig’, hij dringt aan op een concretisering van de aanpak. Hij herhaalt wat in de inbreng van andere fracties ook doorklonk: de angst van de Kamer blijft dat er van de uitvoering van deze plannen net zo weinig terecht komt als van de plannen die toenmalig minister De Jonge in 2019 presenteerde.

‘Forse’ schaalgrootte voor jeugdregio’s

De behoefte aan meer concreetheid over de plannen leeft breed in de Tweede Kamer. Kamerlid Ceder van de ChristenUnie: ‘Ik heb bij de voorstellen wel behoefte aan meer concreetheid. Bijvoorbeeld rond de grootte van de regio’s voor regionale inkoop van specialistische zorg. Aan welke grootte denkt de staatssecretaris? En is aansluiting bij de veiligheidsregio’s een idee?’ Staatssecretaris Van Ooijen antwoordt dat hij denkt aan een ‘forse’ schaalgrootte voor jeugdzorgregio’s, maar wil eerst van gemeenten horen aan welke schaal zij denken. Tijdens het debat komen tal van onderwerpen aan de orde: van onderwijs in de residentiële jeugdhulp tot de aanpak van wachtlijsten en bureaucratie, de planning bij de afbouw van gesloten jeugdzorg, de aansluiting van zorg als jongeren 18 jaar worden, enzovoorts. D66 en ChristenUnie vragen of de staatssecretaris de financiering van het platform pleegzorg.nl wil voortzetten. Van Ooijen geeft aan hier naar te zullen kijken, maar doet geen harde financiële toezegging. De staatssecretaris verwacht dat de Hervormingsagenda in het najaar gereed zal zijn en dat daarna met de uitvoering, zoals het aanpassen van wetgeving, gestart kan worden.

Jeugdbescherming

Minister Weerwind wordt bevraagd op de problematiek rond uithuisplaatsingen, het verbeteren van de rechtsbescherming van ouders en jongeren en de brandbrief van de Raad voor de Kinderbescherming en de jeugdbeschermingsorganisaties. De minister voor Rechtsbescherming constateert dat het jeugdbeschermingsstelsel onder grote druk staat en maakt zich daar grote zorgen over. Het stelsel functioneert niet goed en de rechtsbescherming van ouders en kinderen moet beter. Er zijn structurele verbeteringen nodig. Daartoe aangespoord door de Kamer erkent minister Weerwind dat er zowel op de korte als op de lange termijn maatregelen nodig zijn. Weerwind herhaalt een aantal toezeggingen uit het Kamerdebat over uithuisplaatsingen van een week geleden en belooft voortvarend actie te ondernemen.

Eigen bijdrage: ‘bezint eer ge begint’

Er wordt in het Kamerdebat ook uitgebreid stilgestaan bij de extra bezuiniging van 511 miljoen euro uit het coalitieakkoord. Opvallend is dat zowel de staatssecretaris als de coalitiepartijen geen inhoudelijke onderbouwing bij deze bezuiniging kunnen geven, ook niet als de oppositiepartijen hier flink op doorvragen. Staatssecretaris Van Ooijen verwijst naar de afspraak in het coalitieakkoord dat hij een verkenning zal laten uitvoeren naar de effecten van een eigen bijdrage en het normeren van de behandelduur, maar wil daar inhoudelijk niet te veel op vooruitlopen. De Tweede Kamer doet dat wel, zelfs de coalitiepartijen. VVD-Kamerlid De Neef suggereert dat er meer opties zijn dan de eigen bijdrage en het beperken van de behandelduur om de bezuiniging van 511 miljoen euro te realiseren. De oppositie wijst er op dat alle meest voor de hand liggende besparingen al in de opdracht voor de Hervormingsagenda (1 miljard) zitten en daar zijn ingeboekt. D66-Kamerlid Raemakers heeft een duidelijk beeld van zorgvormen die bij voorbaat niet in aanmerking mogen komen voor een eigen bijdrage. CDA-Kamerlid Peters stelt: ‘Wie een eigen bijdrage wil vragen aan kwetsbare gezinnen waarvan bestaanszekerheid een probleem is, vindt mij tegenover zich. Dat gaan we niet meemaken.’ Verschillende partijen wijzen op de petitie van de FNV, waarin jeugdzorgwerkers uitspreken niet mee te zullen werken aan de uitvoering van het innen van een eigen bijdrage. Staatssecretaris Van Ooijen zegt uiteindelijk nog wel dat voor hem buiten kijf staat dat een eigen bijdrage nooit ten koste mag gaan van de toegankelijkheid van jongeren die zorg nodig hebben. Wat overheerst is onduidelijkheid over hoe deze bezuiniging in het coalitieakkoord terecht kwam en een nadrukkelijke oproep van de oppositie om er vanaf te zien. Want ‘waarom deze dreigende bezuiniging boven de markt laten hangen, als er juist op zoveel plekken geïnvesteerd moet worden?’ vraagt PvdA-Kamerlid Kuiken: ‘Bezint eer ge begint’.

Plenaire afronding: indienen van moties

Kamerlid Westerveld vraagt een zogenoemd ‘tweeminuten-debat’ aan. Dat is een afronding van het debat in de plenaire vergaderzaal, waarbij de Kamerleden moties kunnen indienen. Ze heeft te weinig concrete acties gehoord over de acute problematiek van jongeren die nu hulp nodig hebben. Meerdere partijen kondigen aan met moties te zullen komen. Het tweeminuten-debat zal binnenkort ingepland worden.